Book 12 Chapter 197
1	manur uvāca
1	yathā vyaktam idaṃ śete svapne carati cetanam jñānam indriyasaṃyuktaṃ tadvat pretya bhavābhavau
2	yathāmbhasi prasanne tu rūpaṃ paśyati cakṣuṣā tadvat prasannendriyavāñ jñeyaṃ jñānena paśyati
3	sa eva lulite tasmin yathā rūpaṃ na paśyati tathendriyākulībhāve jñeyaṃ jñāne na paśyati
4	abuddhir ajñānakṛtā abuddhyā duṣyate manaḥ duṣṭasya manasaḥ pañca saṃpraduṣyanti mānasāḥ
5	ajñānatṛpto viṣayeṣv avagāḍho na dṛśyate adṛṣṭvaiva tu pūtātmā viṣayebhyo nivartate
6	tarṣacchedo na bhavati puruṣasyeha kalmaṣāt nivartate tathā tarṣaḥ pāpam antaṃ gataṃ yathā
7	viṣayeṣu ca saṃsargāc chāśvatasya nasaṃśrayāt manasā cānyad ākāṅkṣan paraṃ na pratipadyate
8	jñānam utpadyate puṃsāṃ kṣayāt pāpasya karmaṇaḥ athādarśatalaprakhye paśyaty ātmānam ātmani
9	prasṛtair indriyair duḥkhī tair eva niyataiḥ sukhī tasmād indriyarūpebhyo yacched ātmānam ātmanā
10	indriyebhyo manaḥ pūrvaṃ buddhiḥ paratarā tataḥ buddheḥ parataraṃ jñānaṃ jñānāt parataraṃ param
11	avyaktāt prasṛtaṃ jñānaṃ tato buddhis tato manaḥ manaḥ śrotrādibhir yuktaṃ śabdādīn sādhu paśyati
12	yas tāṃs tyajati śabdādīn sarvāś ca vyaktayas tathā vimuñcaty ākṛtigrāmāṃs tān muktvāmṛtam aśnute
13	udyan hi savitā yadvat sṛjate raśmimaṇḍalam sa evāstam upāgacchaṃs tad evātmani yacchati
14	antarātmā tathā deham āviśyendriyaraśmibhiḥ prāpyendriyaguṇān pañca so 'stam āvṛtya gacchati
15	praṇītaṃ karmaṇā mārgaṃ nīyamānaḥ punaḥ punaḥ prāpnoty ayaṃ karmaphalaṃ pravṛddhaṃ dharmam ātmavān
16	viṣayā vinivartante nirāhārasya dehinaḥ rasavarjaṃ raso 'py asya paraṃ dṛṣṭvā nivartate
17	buddhiḥ karmaguṇair hīnā yadā manasi vartate tadā saṃpadyate brahma tatraiva pralayaṃ gatam
18	asparśanam aśṛṇvānam anāsvādam adarśanam aghrāṇam avitarkaṃ ca sattvaṃ praviśate param
19	manasy ākṛtayo magnā manas tv atigataṃ matim matis tv atigatā jñānaṃ jñānaṃ tv abhigataṃ param
20	indriyair manasaḥ siddhir na buddhiṃ budhyate manaḥ na buddhir budhyate 'vyaktaṃ sūkṣmas tv etāni paśyati