Book 12 Chapter 185 | |
1 | bhṛgur uvāca |
1 |
vānaprasthāḥ khalu ṛṣidharmam anusarantaḥ puṇyāni tīrthāni nadīprasravaṇāni suvivikteṣv araṇyeṣu mṛgamahiṣavi
tyaktagrāmyavastrāhāropabhogā vanyauṣadhimūlaphalaparṇaparimitavicitraniyatāhārāḥ sthānāsanino bhūmipāṣāṇasikatāśarkarāvāluk& |
2 | yas tv etāṃ niyataś caryāṃ brahmarṣivihitāṃ caret
sa dahed agnivad doṣāñ jayel lokāṃś ca durjayān |
3 | parivrājakānāṃ punar ācāras tad yathā
vimucyāgnidhanakalatraparibarhasaṅgān ātmanaḥ snehapāśān avadhūya parivrajanti samaloṣṭāśmakāñcanās trivargapravṛtteṣv a praviśya ca prāṇadhāraṇamātrārthaṃ dvijātīnāṃ bhavanāny asaṃkīrṇakarmaṇām upatiṣṭheyuḥ pātrapatiti |
4 | bhavati cātra ślokaḥ |
4 | abhayaṃ sarvabhūtebhyo dattvā carati yo muniḥ
na tasya sarvabhūtebhyo bhayam utpadyate kva cit |
5 | kṛtvāgnihotraṃ svaśarīrasaṃsthaṃ; śārīram agniṃ svamukhe juhoti
yo bhaikṣacaryopagatair havirbhiś; citāgnināṃ sa vyatiyāti lokān |
6 | mokṣāśramaṃ yaḥ kurute yathoktaṃ; śuciḥ susaṃkalpitabuddhiyuktaḥ
anindhanaṃ jyotir iva praśāntaṃ; sa brahmalokaṃ śrayate dvijātiḥ |
7 | bharadvāja uvāca |
7 | asmāl lokāt paro lokaḥ śrūyate nopalabhyate
tam ahaṃ jñātum icchāmi tad bhavān vaktum arhati |
8 | bhṛgur uvāca |
8 | uttare himavatpārśve puṇye sarvaguṇānvite
puṇyaḥ kṣemyaś ca kāmyaś ca sa varo loka ucyate |
9 | tatra hy apāpakarmāṇaḥ śucayo 'tyantanirmalāḥ
lobhamohaparityaktā mānavā nirupadravāḥ |
10 | sa svargasadṛśo deśas tatra hy uktāḥ śubhā guṇāḥ
kāle mṛtyuḥ prabhavati spṛśanti vyādhayo na ca |
11 | na lobhaḥ paradāreṣu svadāranirato janaḥ
na cānyonyavadhas tatra dravyeṣu na ca vismayaḥ parokṣadharmo naivāsti saṃdeho nāpi jāyate |
12 | kṛtasya tu phalaṃ tatra pratyakṣam upalabhyate
śayyāyānāsanopetāḥ prāsādabhavanāśrayāḥ sarvakāmair vṛtāḥ ke cid dhemābharaṇabhūṣitāḥ |
13 | prāṇadhāraṇamātraṃ tu keṣāṃ cid upapadyate
śrameṇa mahatā ke cit kurvanti prāṇadhāraṇam |
14 | iha dharmaparāḥ ke cit ke cin naikṛtikā narāḥ
sukhitā duḥkhitāḥ ke cin nirdhanā dhanino 'pare |
15 | iha śramo bhayaṃ mohaḥ kṣudhā tīvrā ca jāyate
lobhaś cārthakṛto nṝṇāṃ yena muhyanti paṇḍitāḥ |
16 | iha cintā bahuvidhā dharmādharmasya karmaṇaḥ
yas tad vedobhayaṃ prājñaḥ pāpmanā na sa lipyate |
17 | sopadhaṃ nikṛtiḥ steyaṃ parivādo 'bhyasūyatā
paropaghāto hiṃsā ca paiśunyam anṛtaṃ tathā |
18 | etān āsevate yas tu tapas tasya prahīyate
yas tv etān nācared vidvāṃs tapas tasyābhivardhate |
19 | karmabhūmir iyaṃ loka iha kṛtvā śubhāśubham
śubhaiḥ śubham avāpnoti kṛtvāśubham ato 'nyathā |
20 | iha prajāpatiḥ pūrvaṃ devāḥ sarṣigaṇās tathā
iṣṭveṣṭatapasaḥ pūtā brahmalokam upāśritāḥ |
21 | uttaraḥ pṛthivībhāgaḥ sarvapuṇyatamaḥ śubhaḥ
ihatyās tatra jāyante ye vai puṇyakṛto janāḥ |
22 | asatkarmāṇi kurvantas tiryagyoniṣu cāpare
kṣīṇāyuṣas tathaivānye naśyanti pṛthivītale |
23 | anyonyabhakṣaṇe saktā lobhamohasamanvitāḥ
ihaiva parivartante na te yānty uttarāṃ diśam |
24 | ye gurūn upasevante niyatā brahmacāriṇaḥ
panthānaṃ sarvalokānāṃ te jānanti manīṣiṇaḥ |
25 | ity ukto 'yaṃ mayā dharmaḥ saṃkṣepād brahmanirmitaḥ
dharmādharmau hi lokasya yo vai vetti sa buddhimān |
26 | bhīṣma uvāca |
26 | ity ukto bhṛguṇā rājan bharadvājaḥ pratāpavān
bhṛguṃ paramadharmātmā vismitaḥ pratyapūjayat |
27 | eṣa te prabhavo rājañ jagataḥ saṃprakīrtitaḥ
nikhilena mahāprājña kiṃ bhūyaḥ śrotum icchasi |