Book 12 Chapter 174 | |
1 | yudhiṣṭhira uvāca |
1 | yady asti dattam iṣṭaṃ vā tapas taptaṃ tathaiva ca
gurūṇāṃ cāpi śuśrūṣā tan me brūhi pitāmaha |
2 | bhīṣma uvāca |
2 | ātmanānarthayuktena pāpe niviśate manaḥ
sa karma kaluṣaṃ kṛtvā kleśe mahati dhīyate |
3 | durbhikṣād eva durbhikṣaṃ kleśāt kleśaṃ bhayād bhayam
mṛtebhyaḥ pramṛtaṃ yānti daridrāḥ pāpakāriṇaḥ |
4 | utsavād utsavaṃ yānti svargāt svargaṃ sukhāt sukham
śraddadhānāś ca dāntāś ca dhanāḍhyāḥ śubhakāriṇaḥ |
5 | vyālakuñjaradurgeṣu sarpacorabhayeṣu ca
hastāvāpena gacchanti nāstikāḥ kim ataḥ param |
6 | priyadevātitheyāś ca vadānyāḥ priyasādhavaḥ
kṣemyam ātmavatāṃ mārgam āsthitā hastadakṣiṇam |
7 | pulākā iva dhānyeṣu puttikā iva pakṣiṣu
tadvidhās te manuṣyeṣu yeṣāṃ dharmo na kāraṇam |
8 | suśīghram api dhāvantaṃ vidhānam anudhāvati
śete saha śayānena yena yena yathā kṛtam |
9 | upatiṣṭhati tiṣṭhantaṃ gacchantam anugacchati
karoti kurvataḥ karma chāyevānuvidhīyate |
10 | yena yena yathā yad yat purā karma samācitam
tat tad eva naro bhuṅkte nityaṃ vihitam ātmanā |
11 | svakarmaphalavikṣiptaṃ vidhānaparirakṣitam
bhūtagrāmam imaṃ kālaḥ samantāt parikarṣati |
12 | acodyamānāni yathā puṣpāṇi ca phalāni ca
svakālaṃ nātivartante tathā karma purākṛtam |
13 | saṃmānaś cāvamānaś ca lābhālābhau kṣayodayau
pravṛttā vinivartante vidhānānte punaḥ punaḥ |
14 | ātmanā vihitaṃ duḥkham ātmanā vihitaṃ sukham
garbhaśayyām upādāya bhujyate paurvadehikam |
15 | bālo yuvā ca vṛddhaś ca yat karoti śubhāśubham
tasyāṃ tasyām avasthāyāṃ bhuṅkte janmani janmani |
16 | yathā dhenusahasreṣu vatso vindati mātaram
tathā pūrvakṛtaṃ karma kartāram anugacchati |
17 | samunnam agrato vastraṃ paścāc chudhyati karmaṇā
upavāsaiḥ prataptānāṃ dīrghaṃ sukham anantakam |
18 | dīrghakālena tapasā sevitena tapovane
dharmanirdhūtapāpānāṃ saṃsidhyante manorathāḥ |
19 | śakunīnām ivākāśe matsyānām iva codake
padaṃ yathā na dṛśyeta tathā jñānavidāṃ gatiḥ |
20 | alam anyair upālambhaiḥ kīrtitaiś ca vyatikramaiḥ
peśalaṃ cānurūpaṃ ca kartavyaṃ hitam ātmanaḥ |