Book 12 Chapter 166 | |
1 | bhīṣma uvāca |
1 | atha tatra mahārciṣmān analo vātasārathiḥ
tasyāvidūre rakṣārthaṃ khagendreṇa kṛto 'bhavat |
2 | sa cāpi pārśve suṣvāpa viśvasto bakarāṭ tadā
kṛtaghnas tu sa duṣṭātmā taṃ jighāṃsur ajāgarat |
3 | tato 'lātena dīptena viśvastaṃ nijaghāna tam
nihatya ca mudā yuktaḥ so 'nubandhaṃ na dṛṣṭavān |
4 | sa taṃ vipakṣaromāṇaṃ kṛtvāgnāv apacat tadā
taṃ gṛhītvā suvarṇaṃ ca yayau drutataraṃ dvijaḥ |
5 | tato 'nyasmin gate cāhni virūpākṣo 'bravīt sutam
na prekṣe rājadharmāṇam adya putra khagottamam |
6 | sa pūrvasaṃdhyāṃ brahmāṇaṃ vandituṃ yāti sarvadā
māṃ cādṛṣṭvā kadā cit sa na gacchati gṛhān khagaḥ |
7 | ubhe dvirātraṃ saṃdhye vai nābhyagāt sa mamālayam
tasmān na śudhyate bhāvo mama sa jñāyatāṃ suhṛt |
8 | svādhyāyena viyukto hi brahmavarcasavarjitaḥ
taṃ gatas tatra me śaṅkā hanyāt taṃ sa dvijādhamaḥ |
9 | durācāras tu durbuddhir iṅgitair lakṣito mayā
niṣkriyo dāruṇākāraḥ kṛṣṇo dasyur ivādhamaḥ |
10 | gautamaḥ sa gatas tatra tenodvignaṃ mano mama
putra śīghram ito gatvā rājadharmaniveśanam jñāyatāṃ sa viśuddhātmā yadi jīvati māciram |
11 | sa evam uktas tvarito rakṣobhiḥ sahito yayau
nyagrodhaṃ tatra cāpaśyat kaṅkālaṃ rājadharmaṇaḥ |
12 | sa rudann agamat putro rākṣasendrasya dhīmataḥ
tvaramāṇaḥ paraṃ śaktyā gautamagrahaṇāya vai |
13 | tato 'vidūre jagṛhur gautamaṃ rākṣasās tadā
rājadharmaśarīraṃ ca pakṣāsthicaraṇojjhitam |
14 | tam ādāyātha rakṣāṃsi drutaṃ meruvrajaṃ yayuḥ
rājñaś ca darśayām āsuḥ śarīraṃ rājadharmaṇaḥ kṛtaghnaṃ puruṣaṃ taṃ ca gautamaṃ pāpacetasam |
15 | ruroda rājā taṃ dṛṣṭvā sāmātyaḥ sapurohitaḥ
ārtanādaś ca sumahān abhūt tasya niveśane |
16 | sastrīkumāraṃ ca puraṃ babhūvāsvasthamānasam
athābravīn nṛpaḥ putraṃ pāpo 'yaṃ vadhyatām iti |
17 | asya māṃsair ime sarve viharantu yatheṣṭataḥ
pāpācāraḥ pāpakarmā pāpātmā pāpaniścayaḥ hantavyo 'yaṃ mama matir bhavadbhir iti rākṣasāḥ |
18 | ity uktā rākṣasendreṇa rākṣasā ghoravikramāḥ
naicchanta taṃ bhakṣayituṃ pāpakarmāyam ity uta |
19 | dasyūnāṃ dīyatām eṣa sādhv adya puruṣādhamaḥ
ity ūcus taṃ mahārāja rākṣasendraṃ niśācarāḥ |
20 | śirobhiś ca gatā bhūmim ūcū rakṣogaṇādhipam
na dātum arhasi tvaṃ no bhakṣaṇāyāsya kilbiṣam |
21 | evam astv iti tān āha rākṣasendro niśācarān
dasyūnāṃ dīyatām eṣa kṛtaghno 'dyaiva rākṣasāḥ |
22 | ity ukte tasya te dāsāḥ śūlamudgarapāṇayaḥ
chittvā taṃ khaṇḍaśaḥ pāpaṃ dasyubhyaḥ pradadus tadā |
23 | dasyavaś cāpi naicchanta tam attuṃ pāpakāriṇam
kravyādā api rājendra kṛtaghnaṃ nopabhuñjate |
24 | brahmaghne ca surāpe ca core bhagnavrate tathā
niṣkṛtir vihitā rājan kṛtaghne nāsti niṣkṛtiḥ |
25 | mitradrohī nṛśaṃsaś ca kṛtaghnaś ca narādhamaḥ
kravyādaiḥ kṛmibhiś cānyair na bhujyante hi tādṛśāḥ |