Book 12 Chapter 141 | |
1 | yudhiṣṭhira uvāca |
1 | pitāmaha mahāprājña sarvaśāstraviśārada
śaraṇaṃ pālayānasya yo dharmas taṃ vadasva me |
2 | bhīṣma uvāca |
2 | mahān dharmo mahārāja śaraṇāgatapālane
arhaḥ praṣṭuṃ bhavāṃś caiva praśnaṃ bharatasattama |
3 | nṛgaprabhṛtayo rājan rājānaḥ śaraṇāgatān
paripālya mahārāja saṃsiddhiṃ paramāṃ gatāḥ |
4 | śrūyate hi kapotena śatruḥ śaraṇam āgataḥ
pūjitaś ca yathānyāyaṃ svaiś ca māṃsair nimantritaḥ |
5 | yudhiṣṭhira uvāca |
5 | kathaṃ kapotena purā śatruḥ śaraṇam āgataḥ
svamāṃsair bhojitaḥ kāṃ ca gatiṃ lebhe sa bhārata |
6 | bhīṣma uvāca |
6 | śṛṇu rājan kathāṃ divyāṃ sarvapāpapraṇāśinīm
nṛpater mucukundasya kathitāṃ bhārgaveṇa ha |
7 | imam arthaṃ purā pārtha mucukundo narādhipaḥ
bhārgavaṃ paripapraccha praṇato bharatarṣabha |
8 | tasmai śuśrūṣamāṇāya bhārgavo 'kathayat kathām
iyaṃ yathā kapotena siddhiḥ prāptā narādhipa |
9 | dharmaniścayasaṃyuktāṃ kāmārthasahitāṃ kathām
śṛṇuṣvāvahito rājan gadato me mahābhuja |
10 | kaś cit kṣudrasamācāraḥ pṛthivyāṃ kālasaṃmataḥ
cacāra pṛthivīṃ pāpo ghoraḥ śakunilubdhakaḥ |
11 | kākola iva kṛṣṇāṅgo rūkṣaḥ pāpasamāhitaḥ
yavamadhyaḥ kṛśagrīvo hrasvapādo mahāhanuḥ |
12 | naiva tasya suhṛt kaś cin na saṃbandhī na bāndhavaḥ
sa hi taiḥ saṃparityaktas tena ghoreṇa karmaṇā |
13 | sa vai kṣārakam ādāya dvijān hatvā vane sadā
cakāra vikrayaṃ teṣāṃ pataṃgānāṃ narādhipa |
14 | evaṃ tu vartamānasya tasya vṛttiṃ durātmanaḥ
agamat sumahān kālo na cādharmam abudhyata |
15 | tasya bhāryāsahāyasya ramamāṇasya śāśvatam
daivayogavimūḍhasya nānyā vṛttir arocata |
16 | tataḥ kadā cit tasyātha vanasthasya samudgataḥ
pātayann iva vṛkṣāṃs tān sumahān vātasaṃbhramaḥ |
17 | meghasaṃkulam ākāśaṃ vidyunmaṇḍalamaṇḍitam
saṃchannaṃ sumuhūrtena nausthāneneva sāgaraḥ |
18 | vāridhārāsamūhaiś ca saṃprahṛṣṭaḥ śatakratuḥ
kṣaṇena pūrayām āsa salilena vasuṃdharām |
19 | tato dhārākule loke saṃbhraman naṣṭacetanaḥ
śītārtas tad vanaṃ sarvam ākulenāntarātmanā |
20 | naiva nimnaṃ sthalaṃ vāpi so 'vindata vihaṃgahā
pūrito hi jalaughena mārgas tasya vanasya vai |
21 | pakṣiṇo vātavegena hatā līnās tadābhavan
mṛgāḥ siṃhā varāhāś ca sthalāny āśritya tasthire |
22 | mahatā vātavarṣeṇa trāsitās te vanaukasaḥ
bhayārtāś ca kṣudhārtāś ca babhramuḥ sahitā vane |
23 | sa tu śītahatair gātrair jagāmaiva na tasthivān
so 'paśyad vanaṣaṇḍeṣu meghanīlaṃ vanaspatim |
24 | tārāḍhyaṃ kumudākāram ākāśaṃ nirmalaṃ ca ha
meghair muktaṃ nabho dṛṣṭvā lubdhakaḥ śītavihvalaḥ |
25 | diśo 'valokayām āsa velāṃ caiva durātmavān
dūre grāmaniveśaś ca tasmād deśād iti prabho kṛtabuddhir vane tasmin vastuṃ tāṃ rajanīṃ tadā |
26 | so 'ñjaliṃ prayataḥ kṛtvā vākyam āha vanaspatim
śaraṇaṃ yāmi yāny asmin daivatānīha bhārata |
27 | sa śilāyāṃ śiraḥ kṛtvā parṇāny āstīrya bhūtale
duḥkhena mahatāviṣṭas tataḥ suṣvāpa pakṣihā |