Book 12 Chapter 111 | |
1 | yudhiṣṭhira uvāca |
1 | kliśyamāneṣu bhūteṣu tais tair bhāvais tatas tataḥ
durgāṇy atitared yena tan me brūhi pitāmaha |
2 | bhīṣma uvāca |
2 | āśrameṣu yathokteṣu yathoktaṃ ye dvijātayaḥ
vartante saṃyatātmāno durgāṇy atitaranti te |
3 | ye dambhān na japanti sma yeṣāṃ vṛttiś ca saṃvṛtā
viṣayāṃś ca nigṛhṇanti durgāṇy atitaranti te |
4 | vāsayanty atithīn nityaṃ nityaṃ ye cānasūyakāḥ
nityaṃ svādhyāyaśīlāś ca durgāṇy atitaranti te |
5 | mātāpitroś ca ye vṛttiṃ vartante dharmakovidāḥ
varjayanti divāsvapnaṃ durgāṇy atitaranti te |
6 | sveṣu dāreṣu vartante nyāyavṛtteṣv ṛtāv ṛtau
agnihotraparāḥ santo durgāṇy atitaranti te |
7 | ye na lobhān nayanty arthān rājāno rajasāvṛtāḥ
viṣayān parirakṣanto durgāṇy atitaranti te |
8 | āhaveṣu ca ye śūrās tyaktvā maraṇajaṃ bhayam
dharmeṇa jayam icchanto durgāṇy atitaranti te |
9 | ye pāpāni na kurvanti karmaṇā manasā girā
nikṣiptadaṇḍā bhūteṣu durgāṇy atitaranti te |
10 | ye vadantīha satyāni prāṇatyāge 'py upasthite
pramāṇabhūtā bhūtānāṃ durgāṇy atitaranti te |
11 | anadhyāyeṣu ye viprāḥ svādhyāyaṃ naiva kurvate
taponityāḥ sutapaso durgāṇy atitaranti te |
12 | karmāṇy akuhakārthāni yeṣāṃ vācaś ca sūnṛtāḥ
yeṣām arthāś ca sādhvarthā durgāṇy atitaranti te |
13 | ye tapaś ca tapasyanti kaumārabrahmacāriṇaḥ
vidyāvedavratasnātā durgāṇy atitaranti te |
14 | ye ca saṃśāntarajasaḥ saṃśāntatamasaś ca ye
satye sthitā mahātmāno durgāṇy atitaranti te |
15 | yeṣāṃ na kaś cit trasati trasanti na ca kasya cit
yeṣām ātmasamo loko durgāṇy atitaranti te |
16 | paraśriyā na tapyante ye santaḥ puruṣarṣabhāḥ
grāmyād annān nivṛttāś ca durgāṇy atitaranti te |
17 | sarvān devān namasyanti sarvān dharmāṃś ca śṛṇvate
ye śraddadhānā dāntāś ca durgāṇy atitaranti te |
18 | ye na mānitam icchanti mānayanti ca ye param
mānyamānā na manyante durgāṇy atitaranti te |
19 | ye śrāddhāni ca kurvanti tithyāṃ tithyāṃ prajārthinaḥ
suviśuddhena manasā durgāṇy atitaranti te |
20 | ye krodhaṃ naiva kurvanti kruddhān saṃśamayanti ca
na ca kupyanti bhṛtyebhyo durgāṇy atitaranti te |
21 | madhu māṃsaṃ ca ye nityaṃ varjayantīha mānavāḥ
janmaprabhṛti madyaṃ ca durgāṇy atitaranti te |
22 | yātrārthaṃ bhojanaṃ yeṣāṃ saṃtānārthaṃ ca maithunam
vāk satyavacanārthāya durgāṇy atitaranti te |
23 | īśvaraṃ sarvabhūtānāṃ jagataḥ prabhavāpyayam
bhaktā nārāyaṇaṃ ye ca durgāṇy atitaranti te |
24 | ya eṣa raktapadmākṣaḥ pītavāsā mahābhujaḥ
suhṛd bhrātā ca mitraṃ ca saṃbandhī ca tavācyutaḥ |
25 | ya imān sakalāṃl lokāṃś carmavat pariveṣṭayet
icchan prabhur acintyātmā govindaḥ puruṣottamaḥ |
26 | sthitaḥ priyahite jiṣṇoḥ sa eṣa puruṣarṣabha
rājaṃs tava ca durdharṣo vaikuṇṭhaḥ puruṣottamaḥ |
27 | ya enaṃ saṃśrayantīha bhaktyā nārāyaṇaṃ harim
te tarantīha durgāṇi na me 'trāsti vicāraṇā |
28 | durgātitaraṇaṃ ye ca paṭhanti śrāvayanti ca
pāṭhayanti ca viprebhyo durgāṇy atitaranti te |
29 | iti kṛtyasamuddeśaḥ kīrtitas te mayānagha
saṃtared yena durgāṇi paratreha ca mānavaḥ |