Book 12 Chapter 102 | |
1 | yudhiṣṭhira uvāca |
1 | kiṃśīlāḥ kiṃsamutthānāḥ kathaṃrūpāś ca bhārata
kiṃsaṃnāhāḥ kathaṃśastrā janāḥ syuḥ saṃyuge nṛpa |
2 | bhīṣma uvāca |
2 | yathācaritam evātra śastrapatraṃ vidhīyate
ācārād eva puruṣas tathā karmasu vartate |
3 | gāndhārāḥ sindhusauvīrā nakharaprāsayodhinaḥ
ābhīravaḥ subalinas tadbalaṃ sarvapāragam |
4 | sarvaśastreṣu kuśalāḥ sattvavanto hy uśīnarāḥ
prācyā mātaṅgayuddheṣu kuśalāḥ śaṭhayodhinaḥ |
5 | tathā yavanakāmbojā mathurām abhitaś ca ye
ete niyuddhakuśalā dākṣiṇātyāsicarmiṇaḥ |
6 | sarvatra śūrā jāyante mahāsattvā mahābalāḥ
prāya eṣa samuddiṣṭo lakṣaṇāni tu me śṛṇu |
7 | siṃhaśārdūlavāṅnetrāḥ siṃhaśārdūlagāminaḥ
pārāvatakuliṅgākṣāḥ sarve śūrāḥ pramāthinaḥ |
8 | mṛgasvarā dvīpinetrā ṛṣabhākṣās tathāpare
pravādinaḥ sucaṇḍāś ca krodhinaḥ kiṃnarīsvanāḥ |
9 | meghasvanāḥ kruddhamukhāḥ ke cit karabhanisvanāḥ
jihmanāsānujaṅghāś ca dūragā dūrapātinaḥ |
10 | biḍālakubjās tanavas tanukeśās tanutvacaḥ
śūrāś capalacittāś ca te bhavanti durāsadāḥ |
11 | godhānimīlitāḥ ke cin mṛduprakṛtayo 'pi ca
turaṃgagatinirghoṣās te narāḥ pārayiṣṇavaḥ |
12 | susaṃhatāḥ pratanavo vyūḍhoraskāḥ susaṃsthitāḥ
pravāditena nṛtyanti hṛṣyanti kalaheṣu ca |
13 | gambhīrākṣā niḥsṛtākṣāḥ piṅgalā bhrukuṭīmukhāḥ
nakulākṣās tathā caiva sarve śūrās tanutyajaḥ |
14 | jihmākṣāḥ pralalāṭāś ca nirmāṃsahanavo 'pi ca
vakrabāhvaṅgulīsaktāḥ kṛśā dhamanisaṃtatāḥ |
15 | praviśanty ativegena saṃparāye 'bhyupasthite
vāraṇā iva saṃmattās te bhavanti durāsadāḥ |
16 | dīptasphuṭitakeśāntāḥ sthūlapārśvahanūmukhāḥ
unnatāṃsāḥ pṛthugrīvā vikaṭāḥ sthūlapiṇḍikāḥ |
17 | udvṛttāś caiva sugrīvā vinatā vihagā iva
piṇḍaśīrṣāhivaktrāś ca vṛṣadaṃśamukhā iva |
18 | ugrasvanā manyumanto yuddheṣv ārāvasāriṇaḥ
adharmajñāvaliptāś ca ghorā raudrapradarśinaḥ |
19 | tyaktātmānaḥ sarva ete antyajā hy anivartinaḥ
puraskāryāḥ sadā sainye hanyante ghnanti cāpi te |
20 | adhārmikā bhinnavṛttāḥ sādhv evaiṣāṃ parābhavaḥ
evam eva prakupyanti rājño 'py ete hy abhīkṣṇaśaḥ |