Book 12 Chapter 30 | |
1 | yudhiṣṭhira uvāca |
1 | sa kathaṃ kāñcanaṣṭhīvī sṛñjayasya suto 'bhavat
parvatena kimarthaṃ ca dattaḥ kena mamāra ca |
2 | yadā varṣasahasrāyus tadā bhavati mānavaḥ
katham aprāptakaumāraḥ sṛñjayasya suto mṛtaḥ |
3 | utāho nāmamātraṃ vai suvarṇaṣṭhīvino 'bhavat
tathyaṃ vā kāñcanaṣṭhīvīty etad icchāmi veditum |
4 | vāsudeva uvāca |
4 | atra te kathayiṣyāmi yathā vṛttaṃ janeśvara
nāradaḥ parvataś caiva prāg ṛṣī lokapūjitau |
5 | mātulo bhāgineyaś ca devalokād ihāgatau
vihartukāmau saṃprītyā mānuṣyeṣu purā prabhū |
6 | haviḥpavitrabhojyena devabhojyena caiva ha
nārado mātulaś caiva bhāgineyaś ca parvataḥ |
7 | tāv ubhau tapasopetāv avanītalacāriṇau
bhuñjānau mānuṣān bhogān yathāvat paryadhāvatām |
8 | prītimantau mudā yuktau samayaṃ tatra cakratuḥ
yo bhaved dhṛdi saṃkalpaḥ śubho vā yadi vāśubhaḥ anyonyasya sa ākhyeyo mṛṣā śāpo 'nyathā bhavet |
9 | tau tatheti pratijñāya maharṣī lokapūjitau
sṛñjayaṃ śvaityam abhyetya rājānam idam ūcatuḥ |
10 | āvāṃ bhavati vatsyāvaḥ kaṃ cit kālaṃ hitāya te
yathāvat pṛthivīpāla āvayoḥ praguṇībhava tatheti kṛtvā tau rājā satkṛtyopacacāra ha |
11 | tataḥ kadā cit tau rājā mahātmānau tathāgatau
abravīt paramaprītaḥ suteyaṃ varavarṇinī |
12 | ekaiva mama kanyaiṣā yuvāṃ paricariṣyati
darśanīyānavadyāṅgī śīlavṛttasamanvitā sukumārī kumārī ca padmakiñjalkasaṃnibhā |
13 | paramaṃ saumya ity uktas tābhyāṃ rājā śaśāsa tām
kanye viprāv upacara devavat pitṛvac ca ha |
14 | sā tu kanyā tathety uktvā pitaraṃ dharmacāriṇī
yathānideśaṃ rājñas tau satkṛtyopacacāra ha |
15 | tasyās tathopacāreṇa rūpeṇāpratimena ca
nāradaṃ hṛcchayas tūrṇaṃ sahasaivānvapadyata |
16 | vavṛdhe ca tatas tasya hṛdi kāmo mahātmanaḥ
yathā śuklasya pakṣasya pravṛttāv uḍurāṭ chanaiḥ |
17 | na ca taṃ bhāgineyāya parvatāya mahātmane
śaśaṃsa manmathaṃ tīvraṃ vrīḍamānaḥ sa dharmavit |
18 | tapasā ceṅgitenātha parvato 'tha bubodha tat
kāmārtaṃ nāradaṃ kruddhaḥ śaśāpainaṃ tato bhṛśam |
19 | kṛtvā samayam avyagro bhavān vai sahito mayā
yo bhaved dhṛdi saṃkalpaḥ śubho vā yadi vāśubhaḥ |
20 | anyonyasya sa ākhyeya iti tad vai mṛṣā kṛtam
bhavatā vacanaṃ brahmaṃs tasmād etad vadāmy aham |
21 | na hi kāmaṃ pravartantaṃ bhavān ācaṣṭa me purā
sukumāryāṃ kumāryāṃ te tasmād eṣa śapāmy aham |
22 | brahmavādī gurur yasmāt tapasvī brāhmaṇaś ca san
akārṣīḥ samayabhraṃśam āvābhyāṃ yaḥ kṛto mithaḥ |
23 | śapsye tasmāt susaṃkruddho bhavantaṃ taṃ nibodha me
sukumārī ca te bhāryā bhaviṣyati na saṃśayaḥ |
24 | vānaraṃ caiva kanyā tvāṃ vivāhāt prabhṛti prabho
saṃdrakṣyanti narāś cānye svarūpeṇa vinākṛtam |
25 | sa tad vākyaṃ tu vijñāya nāradaḥ parvatāt tadā
aśapat tam api krodhād bhāgineyaṃ sa mātulaḥ |
26 | tapasā brahmacaryeṇa satyena ca damena ca
yukto 'pi dharmanityaś ca na svargavāsam āpsyasi |
27 | tau tu śaptvā bhṛśaṃ kruddhau parasparam amarṣaṇau
pratijagmatur anyonyaṃ kruddhāv iva gajottamau |
28 | parvataḥ pṛthivīṃ kṛtsnāṃ vicacāra mahāmuniḥ
pūjyamāno yathānyāyaṃ tejasā svena bhārata |
29 | atha tām alabhat kanyāṃ nāradaḥ sṛñjayātmajām
dharmeṇa dharmapravaraḥ sukumārīm aninditām |
30 | sā tu kanyā yathāśāpaṃ nāradaṃ taṃ dadarśa ha
pāṇigrahaṇamantrāṇāṃ prayogād eva vānaram |
31 | sukumārī ca devarṣiṃ vānarapratimānanam
naivāvamanyata tadā prītimaty eva cābhavat |
32 | upatasthe ca bhartāraṃ na cānyaṃ manasāpy agāt
devaṃ muniṃ vā yakṣaṃ vā patitve pativatsalā |
33 | tataḥ kadā cid bhagavān parvato 'nusasāra ha
vanaṃ virahitaṃ kiṃ cit tatrāpaśyat sa nāradam |
34 | tato 'bhivādya provāca nāradaṃ parvatas tadā
bhavān prasādaṃ kurutāṃ svargādeśāya me prabho |
35 | tam uvāca tato dṛṣṭvā parvataṃ nāradas tadā
kṛtāñjalim upāsīnaṃ dīnaṃ dīnataraḥ svayam |
36 | tvayāhaṃ prathamaṃ śapto vānaras tvaṃ bhaviṣyasi
ity uktena mayā paścāc chaptas tvam api matsarāt adyaprabhṛti vai vāsaṃ svarge nāvāpsyasīti ha |
37 | tava naitad dhi sadṛśaṃ putrasthāne hi me bhavān
nivartayetāṃ tau śāpam anyo 'nyena tadā munī |
38 | śrīsamṛddhaṃ tadā dṛṣṭvā nāradaṃ devarūpiṇam
sukumārī pradudrāva parapaty abhiśaṅkayā |
39 | tāṃ parvatas tato dṛṣṭvā pradravantīm aninditām
abravīt tava bhartaiṣa nātra kāryā vicāraṇā |
40 | ṛṣiḥ paramadharmātmā nārado bhagavān prabhuḥ
tavaivābhedyahṛdayo mā te bhūd atra saṃśayaḥ |
41 | sānunītā bahuvidhaṃ parvatena mahātmanā
śāpadoṣaṃ ca taṃ bhartuḥ śrutvā svāṃ prakṛtiṃ gatā parvato 'tha yayau svargaṃ nārado 'tha yayau gṛhān |
42 | pratyakṣakarmā sarvasya nārado 'yaṃ mahān ṛṣiḥ
eṣa vakṣyati vai pṛṣṭo yathā vṛttaṃ narottama |