Book 12 Chapter 24 | |
1 | yudhiṣṭhira uvāca |
1 | bhagavan karmaṇā kena sudyumno vasudhādhipaḥ
saṃsiddhiṃ paramāṃ prāptaḥ śrotum icchāmi taṃ nṛpam |
2 | vyāsa uvāca |
2 | atrāpy udāharantīmam itihāsaṃ purātanam
śaṅkhaś ca likhitaś cāstāṃ bhrātarau saṃyatavratau |
3 | tayor āvasathāv āstāṃ ramaṇīyau pṛthak pṛthak
nityapuṣpaphalair vṛkṣair upetau bāhudām anu |
4 | tataḥ kadā cil likhitaḥ śaṅkhasyāśramam āgamat
yadṛcchayāpi śaṅkho 'tha niṣkrānto 'bhavad āśramāt |
5 | so 'bhigamyāśramaṃ bhrātuḥ śaṅkhasya likhitas tadā
phalāni śātayām āsa samyak pariṇatāny uta |
6 | tāny upādāya visrabdho bhakṣayām āsa sa dvijaḥ
tasmiṃś ca bhakṣayaty eva śaṅkho 'py āśramam āgamat |
7 | bhakṣayantaṃ tu taṃ dṛṣṭvā śaṅkho bhrātaram abravīt
kutaḥ phalāny avāptāni hetunā kena khādasi |
8 | so 'bravīd bhrātaraṃ jyeṣṭham upaspṛśyābhivādya ca
ita eva gṛhītāni mayeti prahasann iva |
9 | tam abravīt tadā śaṅkhas tīvrakopasamanvitaḥ
steyaṃ tvayā kṛtam idaṃ phalāny ādadatā svayam gaccha rājānam āsādya svakarma prathayasva vai |
10 | adattādānam evedaṃ kṛtaṃ pārthivasattama
stenaṃ māṃ tvaṃ viditvā ca svadharmam anupālaya śīghraṃ dhāraya caurasya mama daṇḍaṃ narādhipa |
11 | ity uktas tasya vacanāt sudyumnaṃ vasudhādhipam
abhyagacchan mahābāho likhitaḥ saṃśitavrataḥ |
12 | sudyumnas tv antapālebhyaḥ śrutvā likhitam āgatam
abhyagacchat sahāmātyaḥ padbhyām eva nareśvaraḥ |
13 | tam abravīt samāgatya sa rājā brahmavittamam
kim āgamanam ācakṣva bhagavan kṛtam eva tat |
14 | evam uktaḥ sa viprarṣiḥ sudyumnam idam abravīt
pratiśrauṣi kariṣyeti śrutvā tat kartum arhasi |
15 | anisṛṣṭāni guruṇā phalāni puruṣarṣabha
bhakṣitāni mayā rājaṃs tatra māṃ śādhi māciram |
16 | sudyumna uvāca |
16 | pramāṇaṃ cen mato rājā bhavato daṇḍadhāraṇe
anujñāyām api tathā hetuḥ syād brāhmaṇarṣabha |
17 | sa bhavān abhyanujñātaḥ śucikarmā mahāvrataḥ
brūhi kāmān ato 'nyāṃs tvaṃ kariṣyāmi hi te vacaḥ |
18 | vyāsa uvāca |
18 | chandyamāno 'pi brahmarṣiḥ pārthivena mahātmanā
nānyaṃ vai varayām āsa tasmād daṇḍād ṛte varam |
19 | tataḥ sa pṛthivīpālo likhitasya mahātmanaḥ
karau pracchedayām āsa dhṛtadaṇḍo jagāma saḥ |
20 | sa gatvā bhrātaraṃ śaṅkham ārtarūpo 'bravīd idam
dhṛtadaṇḍasya durbhuddher bhagavan kṣantum arhasi |
21 | śaṅkha uvāca |
21 | na kupye tava dharmajña na ca dūṣayase mama
dharmas tu te vyatikrāntas tatas te niṣkṛtiḥ kṛtā |
22 | sa gatvā bāhudāṃ śīghraṃ tarpayasva yathāvidhi
devān pitṝn ṛṣīṃś caiva mā cādharme manaḥ kṛthāḥ |
23 | vyāsa uvāca |
23 | tasya tad vacanaṃ śrutvā śaṅkhasya likhitas tadā
avagāhyāpagāṃ puṇyām udakārthaṃ pracakrame |
24 | prādurāstāṃ tatas tasya karau jalajasaṃnibhau
tataḥ sa vismito bhrātur darśayām āsa tau karau |
25 | tatas tam abravīc chaṅkhas tapasedaṃ kṛtaṃ mayā
mā ca te 'tra viśaṅkā bhūd daivam eva vidhīyate |
26 | likhita uvāca |
26 | kiṃ nu nāhaṃ tvayā pūtaḥ pūrvam eva mahādyute
yasya te tapaso vīryam īdṛśaṃ dvijasattama |
27 | śaṅkha uvāca |
27 | evam etan mayā kāryaṃ nāhaṃ daṇḍadharas tava
sa ca pūto narapatis tvaṃ cāpi pitṛbhiḥ saha |
28 | vyāsa uvāca |
28 | sa rājā pāṇḍavaśreṣṭha śreṣṭho vai tena karmaṇā
prāptavān paramāṃ siddhiṃ dakṣaḥ prācetaso yathā |
29 | eṣa dharmaḥ kṣatriyāṇāṃ prajānāṃ paripālanam
utpathe 'smin mahārāja mā ca śoke manaḥ kṛthāḥ |
30 | bhrātur asya hitaṃ vākyaṃ śṛṇu dharmajñasattama
daṇḍa eva hi rājendra kṣatradharmo na muṇḍanam |