Book 12 Chapter 23 | |
1 | vaiśaṃpāyana uvāca |
1 | evam uktas tu kaunteyo guḍākeśena bhārata
novāca kiṃ cit kauravyas tato dvaipāyano 'bravīt |
2 | bībhatsor vacanaṃ samyak satyam etad yudhiṣṭhira
śāstradṛṣṭaḥ paro dharmaḥ smṛto gārhasthya āśramaḥ |
3 | svadharmaṃ cara dharmajña yathāśāstraṃ yathāvidhi
na hi gārhasthyam utsṛjya tavāraṇyaṃ vidhīyate |
4 | gṛhasthaṃ hi sadā devāḥ pitara ṛṣayas tathā
bhṛtyāś caivopajīvanti tān bhajasva mahīpate |
5 | vayāṃsi paśavaś caiva bhūtāni ca mahīpate
gṛhasthair eva dhāryante tasmāj jyeṣṭhāśramo gṛhī |
6 | so 'yaṃ caturṇām eteṣām āśramāṇāṃ durācaraḥ
taṃ carāvimanāḥ pārtha duścaraṃ durbalendriyaiḥ |
7 | vedajñānaṃ ca te kṛtsnaṃ tapaś ca caritaṃ mahat
pitṛpaitāmahe rājye dhuram udvoḍhum arhasi |
8 | tapo yajñas tathā vidyā bhaikṣam indriyanigrahaḥ
dhyānam ekāntaśīlatvaṃ tuṣṭir dānaṃ ca śaktitaḥ |
9 | brāhmaṇānāṃ mahārāja ceṣṭāḥ saṃsiddhikārikāḥ
kṣatriyāṇāṃ ca vakṣyāmi tavāpi viditaṃ punaḥ |
10 | yajño vidyā samutthānam asaṃtoṣaḥ śriyaṃ prati
daṇḍadhāraṇam atyugraṃ prajānāṃ paripālanam |
11 | vedajñānaṃ tathā kṛtsnaṃ tapaḥ sucaritaṃ tathā
draviṇopārjanaṃ bhūri pātreṣu pratipādanam |
12 | etāni rājñāṃ karmāṇi sukṛtāni viśāṃ pate
imaṃ lokam amuṃ lokaṃ sādhayantīti naḥ śrutam |
13 | teṣāṃ jyāyas tu kaunteya daṇḍadhāraṇam ucyate
balaṃ hi kṣatriye nityaṃ bale daṇḍaḥ samāhitaḥ |
14 | etāś ceṣṭāḥ kṣatriyāṇāṃ rājan saṃsiddhikārikāḥ
api gāthām imāṃ cāpi bṛhaspatir abhāṣata |
15 | bhūmir etau nigirati sarpo bilaśayān iva
rājānaṃ cāviroddhāraṃ brāhmaṇaṃ cāpravāsinam |
16 | sudyumnaś cāpi rājarṣiḥ śrūyate daṇḍadhāraṇāt
prāptavān paramāṃ siddhiṃ dakṣaḥ prācetaso yathā |