Book 12 Chapter 21 | |
1 | devasthāna uvāca |
1 | atraivodāharantīmam itihāsaṃ purātanam
indreṇa samaye pṛṣṭo yad uvāca bṛhaspatiḥ |
2 | saṃtoṣo vai svargatamaḥ saṃtoṣaḥ paramaṃ sukham
tuṣṭer na kiṃ cit parataḥ susamyak paritiṣṭhati |
3 | yadā saṃharate kāmān kūrmo 'ṅgānīva sarvaśaḥ
tadātmajyotir ātmaiva svātmanaiva prasīdati |
4 | na bibheti yadā cāyaṃ yadā cāsmān na bibhyati
kāmadveṣau ca jayati tadātmānaṃ prapaśyati |
5 | yadāsau sarvabhūtānāṃ na krudhyati na duṣyati
karmaṇā manasā vācā brahma saṃpadyate tadā |
6 | evaṃ kaunteya bhūtāni taṃ taṃ dharmaṃ tathā tathā
tadā tadā prapaśyanti tasmād budhyasva bhārata |
7 | anye śamaṃ praśaṃsanti vyāyāmam apare tathā
naikaṃ na cāparaṃ ke cid ubhayaṃ ca tathāpare |
8 | yajñam eke praśaṃsanti saṃnyāsam apare janāḥ
dānam eke praśaṃsanti ke cid eva pratigraham ke cit sarvaṃ parityajya tūṣṇīṃ dhyāyanta āsate |
9 | rājyam eke praśaṃsanti sarveṣāṃ paripālanam
hatvā bhittvā ca chittvā ca ke cid ekāntaśīlinaḥ |
10 | etat sarvaṃ samālokya budhānām eṣa niścayaḥ
adroheṇaiva bhūtānāṃ yo dharmaḥ sa satāṃ mataḥ |
11 | adrohaḥ satyavacanaṃ saṃvibhāgo dhṛtiḥ kṣamā
prajanaḥ sveṣu dāreṣu mārdavaṃ hrīr acāpalam |
12 | dhanaṃ dharmapradhāneṣṭaṃ manuḥ svāyaṃbhuvo 'bravīt
tasmād evaṃ prayatnena kaunteya paripālaya |
13 | yo hi rājye sthitaḥ śaśvad vaśī tulyapriyāpriyaḥ
kṣatriyo yajñaśiṣṭāśī rājaśāstrārthatattvavit |
14 | asādhunigraharataḥ sādhūnāṃ pragrahe rataḥ
dharme vartmani saṃsthāpya prajā varteta dharmavit |
15 | putrasaṃkrāmitaśrīs tu vane vanyena vartayan
vidhinā śrāmaṇenaiva kuryāt kālam atandritaḥ |
16 | ya evaṃ vartate rājā rājadharmaviniścitaḥ
tasyāyaṃ ca paraś caiva lokaḥ syāt saphalo nṛpa nirvāṇaṃ tu suduṣpāraṃ bahuvighnaṃ ca me matam |
17 | evaṃ dharmam anukrāntāḥ satyadānatapaḥparāḥ
ānṛśaṃsyaguṇair yuktāḥ kāmakrodhavivarjitāḥ |
18 | prajānāṃ pālane yuktā damam uttamam āsthitāḥ
gobrāhmaṇārthaṃ yuddhena saṃprāptā gatim uttamām |
19 | evaṃ rudrāḥ savasavas tathādityāḥ paraṃtapa
sādhyā rājarṣisaṃghāś ca dharmam etaṃ samāśritāḥ apramattās tataḥ svargaṃ prāptāḥ puṇyaiḥ svakarmabhiḥ |