Book 12 Chapter 11 | |
1 | arjuna uvāca |
1 | atraivodāharantīmam itihāsaṃ purātanam
tāpasaiḥ saha saṃvādaṃ śakrasya bharatarṣabha |
2 | ke cid gṛhān parityajya vanam abhyagaman dvijāḥ
ajātaśmaśravo mandāḥ kule jātāḥ pravavrajuḥ |
3 | dharmo 'yam iti manvānā brahmacarye vyavasthitāḥ
tyaktvā gṛhān pitṝṃś caiva tān indro 'nvakṛpāyata |
4 | tān ābabhāṣe bhagavān pakṣī bhūtvā hiraṇmayaḥ
suduṣkaraṃ manuṣyaiś ca yat kṛtaṃ vighasāśibhiḥ |
5 | puṇyaṃ ca bata karmaiṣāṃ praśastaṃ caiva jīvitam
saṃsiddhās te gatiṃ mukhyāṃ prāptā dharmaparāyaṇāḥ |
6 | ṛṣaya ūcuḥ |
6 | aho batāyaṃ śakunir vighasāśān praśaṃsati
asmān nūnam ayaṃ śāsti vayaṃ ca vighasāśinaḥ |
7 | śakunir uvāca |
7 | nāhaṃ yuṣmān praśaṃsāmi paṅkadigdhān rajasvalān
ucchiṣṭabhojino mandān anye vai vighasāśinaḥ |
8 | ṛṣaya ūcuḥ |
8 | idaṃ śreyaḥ param iti vayam evābhyupāsmahe
śakune brūhi yac chreyo bhṛśaṃ vai śraddadhāma te |
9 | śakunir uvāca |
9 | yadi māṃ nābhiśaṅkadhvaṃ vibhajyātmānam ātmanā
tato 'haṃ vaḥ pravakṣyāmi yāthātathyaṃ hitaṃ vacaḥ |
10 | ṛṣaya ūcuḥ |
10 | śṛṇumas te vacas tāta panthāno viditās tava
niyoge caiva dharmātman sthātum icchāma śādhi naḥ |
11 | śakunir uvāca |
11 | catuṣpadāṃ gauḥ pravarā lohānāṃ kāñcanaṃ varam
śabdānāṃ pravaro mantro brāhmaṇo dvipadāṃ varaḥ |
12 | mantro 'yaṃ jātakarmādi brāhmaṇasya vidhīyate
jīvato yo yathākālaṃ śmaśānanidhanād iti |
13 | karmāṇi vaidikāny asya svargyaḥ panthās tv anuttamaḥ
atha sarvāṇi karmāṇi mantrasiddhāni cakṣate |
14 | āmnāyadṛḍhavādīni tathā siddhir iheṣyate
māsārdhamāsā ṛtava ādityaśaśitārakam |
15 | īhante sarvabhūtāni tad ṛtaṃ karmasaṅginām
siddhikṣetram idaṃ puṇyam ayam evāśramo mahān |
16 | atha ye karma nindanto manuṣyāḥ kāpathaṃ gatāḥ
mūḍhānām arthahīnānāṃ teṣām enas tu vidyate |
17 | devavaṃśān pitṛvaṃśān brahmavaṃśāṃś ca śāśvatān
saṃtyajya mūḍhā vartante tato yānty aśrutīpatham |
18 | etad vo 'stu tapo yuktaṃ dadānīty ṛṣicoditam
tasmāt tad adhyavasatas tapasvi tapa ucyate |
19 | devavaṃśān pitṛvaṃśān brahmavaṃśāṃś ca śāśvatān
saṃvibhajya guroś caryāṃ tad vai duṣkaram ucyate |
20 | devā vai duṣkaraṃ kṛtvā vibhūtiṃ paramāṃ gatāḥ
tasmād gārhasthyam udvoḍhuṃ duṣkaraṃ prabravīmi vaḥ |
21 | tapaḥ śreṣṭhaṃ prajānāṃ hi mūlam etan na saṃśayaḥ
kuṭumbavidhinānena yasmin sarvaṃ pratiṣṭhitam |
22 | etad vidus tapo viprā dvaṃdvātītā vimatsarāḥ
tasmād vanaṃ madhyamaṃ ca lokeṣu tapa ucyate |
23 | durādharṣaṃ padaṃ caiva gacchanti vighasāśinaḥ
sāyaṃprātar vibhajyānnaṃ svakuṭumbe yathāvidhi |
24 | dattvātithibhyo devebhyaḥ pitṛbhyaḥ svajanasya ca
avaśiṣṭāni ye 'śnanti tān āhur vighasāśinaḥ |
25 | tasmāt svadharmam āsthāya suvratāḥ satyavādinaḥ
lokasya guravo bhūtvā te bhavanty anupaskṛtāḥ |
26 | tridivaṃ prāpya śakrasya svargaloke vimatsarāḥ
vasanti śāśvatīr varṣā janā duṣkarakāriṇaḥ |
27 | tatas te tad vacaḥ śrutvā tasya dharmārthasaṃhitam
utsṛjya nāstikagatiṃ gārhasthyaṃ dharmam āśritāḥ |
28 | tasmāt tvam api durdharṣa dhairyam ālambya śāśvatam
praśādhi pṛthivīṃ kṛtsnāṃ hatāmitrāṃ narottama |