Book 11 Chapter 23
1	gāndhāry uvāca
1	eṣa śalyo hataḥ śete sākṣān nakulamātulaḥ dharmajñena satā tāta dharmarājena saṃyuge
2	yas tvayā spardhate nityaṃ sarvatra puruṣarṣabha sa eṣa nihataḥ śete madrarājo mahārathaḥ
3	yena saṃgṛhṇatā tāta ratham ādhirather yudhi jayārthaṃ pāṇḍuputrāṇāṃ tathā tejovadhaḥ kṛtaḥ
4	aho dhik paśya śalyasya pūrṇacandrasudarśanam mukhaṃ padmapalāśākṣaṃ vaḍair ādaṣṭam avraṇam
5	eṣā cāmīkarābhasya taptakāñcanasaprabhā āsyād viniḥsṛtā jihvā bhakṣyate kṛṣṇa pakṣibhiḥ
6	yudhiṣṭhireṇa nihataṃ śalyaṃ samitiśobhanam rudantyaḥ paryupāsante madrarājakulastriyaḥ
7	etāḥ susūkṣmavasanā madrarājaṃ nararṣabham krośanty abhisamāsādya kṣatriyāḥ kṣatriyarṣabham
8	śalyaṃ nipatitaṃ nāryaḥ parivāryābhitaḥ sthitāḥ vāśitā gṛṣṭayaḥ paṅke parimagnam ivarṣabham
9	śalyaṃ śaraṇadaṃ śūraṃ paśyainaṃ rathasattamam śayānaṃ vīraśayane śarair viśakalīkṛtam
10	eṣa śailālayo rājā bhagadattaḥ pratāpavān gajāṅkuśadharaḥ śreṣṭhaḥ śete bhuvi nipātitaḥ
11	yasya rukmamayī mālā śirasy eṣā virājate śvāpadair bhakṣyamāṇasya śobhayantīva mūrdhajān
12	etena kila pārthasya yuddham āsīt sudāruṇam lomaharṣaṇam atyugraṃ śakrasya balinā yathā
13	yodhayitvā mahābāhur eṣa pārthaṃ dhanaṃjayam saṃśayaṃ gamayitvā ca kuntīputreṇa pātitaḥ
14	yasya nāsti samo loke śaurye vīrye ca kaś cana sa eṣa nihataḥ śete bhīṣmo bhīṣmakṛd āhave
15	paśya śāṃtanavaṃ kṛṣṇa śayānaṃ sūryavarcasam yugānta iva kālena pātitaṃ sūryam ambarāt
16	eṣa taptvā raṇe śatrūñ śastratāpena vīryavān narasūryo 'stam abhyeti sūryo 'stam iva keśava
17	śaratalpagataṃ vīraṃ dharme devāpinā samam śayānaṃ vīraśayane paśya śūraniṣevite
18	karṇinālīkanārācair āstīrya śayanottamam āviśya śete bhagavān skandaḥ śaravaṇaṃ yathā
19	atūlapūrṇaṃ gāṅgeyas tribhir bāṇaiḥ samanvitam upadhāyopadhānāgryaṃ dattaṃ gāṇḍīvadhanvanā
20	pālayānaḥ pituḥ śāstram ūrdhvaretā mahāyaśāḥ eṣa śāṃtanavaḥ śete mādhavāpratimo yudhi
21	dharmātmā tāta dharmajñaḥ pāraṃparyeṇa nirṇaye amartya iva martyaḥ sann eṣa prāṇān adhārayat
22	nāsti yuddhe kṛtī kaś cin na vidvān na parākramī yatra śāṃtanavo bhīṣmaḥ śete 'dya nihataḥ paraiḥ
23	svayam etena śūreṇa pṛcchyamānena pāṇḍavaiḥ dharmajñenāhave mṛtyur ākhyātaḥ satyavādinā
24	pranaṣṭaḥ kuruvaṃśaś ca punar yena samuddhṛtaḥ sa gataḥ kurubhiḥ sārdhaṃ mahābuddhiḥ parābhavam
25	dharmeṣu kuravaḥ kaṃ nu pariprakṣyanti mādhava gate devavrate svargaṃ devakalpe nararṣabhe
26	arjunasya vinetāram ācāryaṃ sātyakes tathā taṃ paśya patitaṃ droṇaṃ kurūṇāṃ gurusattamam
27	astraṃ caturvidhaṃ veda yathaiva tridaśeśvaraḥ bhārgavo vā mahāvīryas tathā droṇo 'pi mādhava
28	yasya prasādād bībhatsuḥ pāṇḍavaḥ karma duṣkaram cakāra sa hataḥ śete nainam astrāṇy apālayan
29	yaṃ purodhāya kurava āhvayanti sma pāṇḍavān so 'yaṃ śastrabhṛtāṃ śreṣṭho droṇaḥ śastraiḥ pṛthak kṛtaḥ
30	yasya nirdahataḥ senāṃ gatir agner ivābhavat sa bhūmau nihataḥ śete śāntārcir iva pāvakaḥ
31	dhanur muṣṭir aśīrṇaś ca hastāvāpaś ca mādhava droṇasya nihatasyāpi dṛśyate jīvato yathā
32	vedā yasmāc ca catvāraḥ sarvāstrāṇi ca keśava anapetāni vai śūrād yathaivādau prajāpateḥ
33	vandanārhāv imau tasya bandibhir vanditau śubhau gomāyavo vikarṣanti pādau śiṣyaśatārcitau
34	droṇaṃ drupadaputreṇa nihataṃ madhusūdana kṛpī kṛpaṇam anvāste duḥkhopahatacetanā
35	tāṃ paśya rudatīm ārtāṃ muktakeśīm adhomukhīm hataṃ patim upāsantīṃ droṇaṃ śastrabhṛtāṃ varam
36	bāṇair bhinnatanutrāṇaṃ dhṛṣṭadyumnena keśava upāste vai mṛdhe droṇaṃ jaṭilā brahmacāriṇī
37	pretakṛtye ca yatate kṛpī kṛpaṇam āturā hatasya samare bhartuḥ sukumārī yaśasvinī
38	agnīn āhṛtya vidhivac citāṃ prajvālya sarvaśaḥ droṇam ādhāya gāyanti trīṇi sāmāni sāmagāḥ
39	kiranti ca citām ete jaṭilā brahmacāriṇaḥ dhanurbhiḥ śaktibhiś caiva rathanīḍaiś ca mādhava
40	śastraiś ca vividhair anyair dhakṣyante bhūritejasam ta ete droṇam ādhāya śaṃsanti ca rudanti ca
41	sāmabhis tribhir antaḥsthair anuśaṃsanti cāpare agnāv agnim ivādhāya droṇaṃ hutvā hutāśane
42	gacchanty abhimukhā gaṅgāṃ droṇaśiṣyā dvijātayaḥ apasavyāṃ citiṃ kṛtvā puraskṛtya kṛpīṃ tadā