 | Book 11 Chapter 11
|
| 1 | vaiśaṃpāyana uvāca
|
| 1 | hateṣu sarvasainyeṣu dharmarājo yudhiṣṭhiraḥ
śuśruve pitaraṃ vṛddhaṃ niryātaṃ gajasāhvayāt
|
| 2 | so 'bhyayāt putraśokārtaḥ putraśokapariplutam
śocamāno mahārāja bhrātṛbhiḥ sahitas tadā
|
| 3 | anvīyamāno vīreṇa dāśārheṇa mahātmanā
yuyudhānena ca tathā tathaiva ca yuyutsunā
|
| 4 | tam anvagāt suduḥkhārtā draupadī śokakarśitā
saha pāñcālayoṣidbhir yās tatrāsan samāgatāḥ
|
| 5 | sa gaṅgām anu vṛndāni strīṇāṃ bharatasattama
kurarīṇām ivārtānāṃ krośantīnāṃ dadarśa ha
|
| 6 | tābhiḥ parivṛto rājā rudatībhiḥ sahasraśaḥ
ūrdhvabāhubhir ārtābhir bruvatībhiḥ priyāpriye
|
| 7 | kva nu dharmajñatā rājñaḥ kva nu sādyānṛśaṃsatā
yadāvadhīt pitṝn bhrātṝn gurūn putrān sakhīn api
|
| 8 | ghātayitvā kathaṃ droṇaṃ bhīṣmaṃ cāpi pitāmaham
manas te 'bhūn mahābāho hatvā cāpi jayadratham
|
| 9 | kiṃ nu rājyena te kāryaṃ pitṝn bhrātṝn apaśyataḥ
abhimanyuṃ ca durdharṣaṃ draupadeyāṃś ca bhārata
|
| 10 | atītya tā mahābāhuḥ krośantīḥ kurarīr iva
vavande pitaraṃ jyeṣṭhaṃ dharmarājo yudhiṣṭhiraḥ
|
| 11 | tato 'bhivādya pitaraṃ dharmeṇāmitrakarśanāḥ
nyavedayanta nāmāni pāṇḍavās te 'pi sarvaśaḥ
|
| 12 | tam ātmajāntakaraṇaṃ pitā putravadhārditaḥ
aprīyamāṇaḥ śokārtaḥ pāṇḍavaṃ pariṣasvaje
|
| 13 | dharmarājaṃ pariṣvajya sāntvayitvā ca bhārata
duṣṭātmā bhīmam anvaicchad didhakṣur iva pāvakaḥ
|
| 14 | sa kopapāvakas tasya śokavāyusamīritaḥ
bhīmasenamayaṃ dāvaṃ didhakṣur iva dṛśyate
|
| 15 | tasya saṃkalpam ājñāya bhīmaṃ praty aśubhaṃ hariḥ
bhīmam ākṣipya pāṇibhyāṃ pradadau bhīmam āyasam
|
| 16 | prāg eva tu mahābuddhir buddhvā tasyeṅgitaṃ hariḥ
saṃvidhānaṃ mahāprājñas tatra cakre janārdanaḥ
|
| 17 | taṃ tu gṛhyaiva pāṇibhyāṃ bhīmasenam ayasmayam
babhañja balavān rājā manyamāno vṛkodaram
|
| 18 | nāgāyutabalaprāṇaḥ sa rājā bhīmam āyasam
bhaṅktvā vimathitoraskaḥ susrāva rudhiraṃ mukhāt
|
| 19 | tataḥ papāta medinyāṃ tathaiva rudhirokṣitaḥ
prapuṣpitāgraśikharaḥ pārijāta iva drumaḥ
|
| 20 | paryagṛhṇata taṃ vidvān sūto gāvalgaṇis tadā
maivam ity abravīc cainaṃ śamayan sāntvayann iva
|
| 21 | sa tu kopaṃ samutsṛjya gatamanyur mahāmanāḥ
hā hā bhīmeti cukrośa bhūyaḥ śokasamanvitaḥ
|
| 22 | taṃ viditvā gatakrodhaṃ bhīmasenavadhārditam
vāsudevo varaḥ puṃsām idaṃ vacanam abravīt
|
| 23 | mā śuco dhṛtarāṣṭra tvaṃ naiṣa bhīmas tvayā hataḥ
āyasī pratimā hy eṣā tvayā rājan nipātitā
|
| 24 | tvāṃ krodhavaśam āpannaṃ viditvā bharatarṣabha
mayāpakṛṣṭaḥ kaunteyo mṛtyor daṃṣṭrāntaraṃ gataḥ
|
| 25 | na hi te rājaśārdūla bale tulyo 'sti kaś cana
kaḥ saheta mahābāho bāhvor nigrahaṇaṃ naraḥ
|
| 26 | yathāntakam anuprāpya jīvan kaś cin na mucyate
evaṃ bāhvantaraṃ prāpya tava jīven na kaś cana
|
| 27 | tasmāt putreṇa yā sā te pratimā kāritāyasī
bhīmasya seyaṃ kauravya tavaivopahṛtā mayā
|
| 28 | putraśokābhisaṃtāpād dharmād apahṛtaṃ manaḥ
tava rājendra tena tvaṃ bhīmasenaṃ jighāṃsasi
|
| 29 | na ca te tat kṣamaṃ rājan hanyās tvaṃ yad vṛkodaram
na hi putrā mahārāja jīveyus te kathaṃ cana
|
| 30 | tasmād yat kṛtam asmābhir manyamānaiḥ kṣamaṃ prati
anumanyasva tat sarvaṃ mā ca śoke manaḥ kṛthāḥ
|