Book 11 Chapter 9 | |
1 | janamejaya uvāca |
1 | gate bhagavati vyāse dhṛtarāṣṭro mahīpatiḥ
kim aceṣṭata viprarṣe tan me vyākhyātum arhasi |
2 | vaiśaṃpāyana uvāca |
2 | etac chrutvā naraśreṣṭha ciraṃ dhyātvā tv acetanaḥ
saṃjayaṃ yojayety uktvā viduraṃ pratyabhāṣata |
3 | kṣipram ānaya gāndhārīṃ sarvāś ca bharatastriyaḥ
vadhūṃ kuntīm upādāya yāś cānyās tatra yoṣitaḥ |
4 | evam uktvā sa dharmātmā viduraṃ dharmavittamam
śokaviprahatajñāno yānam evānvapadyata |
5 | gāndhārī caiva śokārtā bhartur vacanacoditā
saha kuntyā yato rājā saha strībhir upādravat |
6 | tāḥ samāsādya rājānaṃ bhṛśaṃ śokasamanvitāḥ
āmantryānyonyam īyuḥ sma bhṛśam uccukruśus tataḥ |
7 | tāḥ samāśvāsayat kṣattā tābhyaś cārtataraḥ svayam
aśrukaṇṭhīḥ samāropya tato 'sau niryayau purāt |
8 | tataḥ praṇādaḥ saṃjajñe sarveṣu kuruveśmasu
ākumāraṃ puraṃ sarvam abhavac chokakarśitam |
9 | adṛṣṭapūrvā yā nāryaḥ purā devagaṇair api
pṛthagjanena dṛśyanta tās tadā nihateśvarāḥ |
10 | prakīrya keśān suśubhān bhūṣaṇāny avamucya ca
ekavastradharā nāryaḥ paripetur anāthavat |
11 | śvetaparvatarūpebhyo gṛhebhyas tās tv apākraman
guhābhya iva śailānāṃ pṛṣatyo hatayūthapāḥ |
12 | tāny udīrṇāni nārīṇāṃ tadā vṛndāny anekaśaḥ
śokārtāny adravan rājan kiśorīṇām ivāṅgane |
13 | pragṛhya bāhūn krośantyaḥ putrān bhrātṝn pitṝn api
darśayantīva tā ha sma yugānte lokasaṃkṣayam |
14 | vilapantyo rudantyaś ca dhāvamānās tatas tataḥ
śokenābhyāhatajñānāḥ kartavyaṃ na prajajñire |
15 | vrīḍāṃ jagmuḥ purā yāḥ sma sakhīnām api yoṣitaḥ
tā ekavastrā nirlajjāḥ śvaśrūṇāṃ purato 'bhavan |
16 | parasparaṃ susūkṣmeṣu śokeṣv āśvāsayan sma yāḥ
tāḥ śokavihvalā rājann upaikṣanta parasparam |
17 | tābhiḥ parivṛto rājā rudatībhiḥ sahasraśaḥ
niryayau nagarād dīnas tūrṇam āyodhanaṃ prati |
18 | śilpino vaṇijo vaiśyāḥ sarvakarmopajīvinaḥ
te pārthivaṃ puraskṛtya niryayur nagarād bahiḥ |
19 | tāsāṃ vikrośamānānām ārtānāṃ kurusaṃkṣaye
prādurāsīn mahāñ śabdo vyathayan bhuvanāny uta |
20 | yugāntakāle saṃprāpte bhūtānāṃ dahyatām iva
abhāvaḥ syād ayaṃ prāpta iti bhūtāni menire |
21 | bhṛśam udvignamanasas te paurāḥ kurusaṃkṣaye
prākrośanta mahārāja svanuraktās tadā bhṛśam |