Book 10 Chapter 15 | |
1 | vaiśaṃpāyana uvāca |
1 | dṛṣṭvaiva naraśārdūlas tāv agnisamatejasau
saṃjahāra śaraṃ divyaṃ tvaramāṇo dhanaṃjayaḥ |
2 | uvāca vadatāṃ śreṣṭhas tāv ṛṣī prāñjalis tadā
prayuktam astram astreṇa śāmyatām iti vai mayā |
3 | saṃhṛte paramāstre 'smin sarvān asmān aśeṣataḥ
pāpakarmā dhruvaṃ drauṇiḥ pradhakṣyaty astratejasā |
4 | atra yad dhitam asmākaṃ lokānāṃ caiva sarvathā
bhavantau devasaṃkāśau tathā saṃhartum arhataḥ |
5 | ity uktvā saṃjahārāstraṃ punar eva dhanaṃjayaḥ
saṃhāro duṣkaras tasya devair api hi saṃyuge |
6 | visṛṣṭasya raṇe tasya paramāstrasya saṃgrahe
na śaktaḥ pāṇḍavād anyaḥ sākṣād api śatakratuḥ |
7 | brahmatejobhavaṃ tad dhi visṛṣṭam akṛtātmanā
na śakyam āvartayituṃ brahmacārivratād ṛte |
8 | acīrṇabrahmacaryo yaḥ sṛṣṭvāvartayate punaḥ
tad astraṃ sānubandhasya mūrdhānaṃ tasya kṛntati |
9 | brahmacārī vratī cāpi duravāpam avāpya tat
paramavyasanārto 'pi nārjuno 'straṃ vyamuñcata |
10 | satyavratadharaḥ śūro brahmacārī ca pāṇḍavaḥ
guruvartī ca tenāstraṃ saṃjahārārjunaḥ punaḥ |
11 | drauṇir apy atha saṃprekṣya tāv ṛṣī purataḥ sthitau
na śaśāka punar ghoram astraṃ saṃhartum āhave |
12 | aśaktaḥ pratisaṃhāre paramāstrasya saṃyuge
drauṇir dīnamanā rājan dvaipāyanam abhāṣata |
13 | uttamavyasanārtena prāṇatrāṇam abhīpsunā
mayaitad astram utsṛṣṭaṃ bhīmasenabhayān mune |
14 | adharmaś ca kṛto 'nena dhārtarāṣṭraṃ jighāṃsatā
mithyācāreṇa bhagavan bhīmasenena saṃyuge |
15 | ataḥ sṛṣṭam idaṃ brahman mayāstram akṛtātmanā
tasya bhūyo 'dya saṃhāraṃ kartuṃ nāham ihotsahe |
16 | visṛṣṭaṃ hi mayā divyam etad astraṃ durāsadam
apāṇḍavāyeti mune vahnitejo 'numantrya vai |
17 | tad idaṃ pāṇḍaveyānām antakāyābhisaṃhitam
adya pāṇḍusutān sarvāñ jīvitād bhraṃśayiṣyati |
18 | kṛtaṃ pāpam idaṃ brahman roṣāviṣṭena cetasā
vadham āśāsya pārthānāṃ mayāstraṃ sṛjatā raṇe |
19 | vyāsa uvāca |
19 | astraṃ brahmaśiras tāta vidvān pārtho dhanaṃjayaḥ
utsṛṣṭavān na roṣeṇa na vadhāya tavāhave |
20 | astram astreṇa tu raṇe tava saṃśamayiṣyatā
visṛṣṭam arjunenedaṃ punaś ca pratisaṃhṛtam |
21 | brahmāstram apy avāpyaitad upadeśāt pitus tava
kṣatradharmān mahābāhur nākampata dhanaṃjayaḥ |
22 | evaṃ dhṛtimataḥ sādhoḥ sarvāstraviduṣaḥ sataḥ
sabhrātṛbandhoḥ kasmāt tvaṃ vadham asya cikīrṣasi |
23 | astraṃ brahmaśiro yatra paramāstreṇa vadhyate
samā dvādaśa parjanyas tad rāṣṭraṃ nābhivarṣati |
24 | etadarthaṃ mahābāhuḥ śaktimān api pāṇḍavaḥ
na vihanty etad astraṃ te prajāhitacikīrṣayā |
25 | pāṇḍavās tvaṃ ca rāṣṭraṃ ca sadā saṃrakṣyam eva naḥ
tasmāt saṃhara divyaṃ tvam astram etan mahābhuja |
26 | aroṣas tava caivāstu pārthāḥ santu nirāmayāḥ
na hy adharmeṇa rājarṣiḥ pāṇḍavo jetum icchati |
27 | maṇiṃ caitaṃ prayacchaibhyo yas te śirasi tiṣṭhati
etad ādāya te prāṇān pratidāsyanti pāṇḍavāḥ |
28 | drauṇir uvāca |
28 | pāṇḍavair yāni ratnāni yac cānyat kauravair dhanam
avāptānīha tebhyo 'yaṃ maṇir mama viśiṣyate |
29 | yam ābadhya bhayaṃ nāsti śastravyādhikṣudhāśrayam
devebhyo dānavebhyo vā nāgebhyo vā kathaṃ cana |
30 | na ca rakṣogaṇabhayaṃ na taskarabhayaṃ tathā
evaṃvīryo maṇir ayaṃ na me tyājyaḥ kathaṃ cana |
31 | yat tu me bhagavān āha tan me kāryam anantaram
ayaṃ maṇir ayaṃ cāham iṣīkā nipatiṣyati garbheṣu pāṇḍaveyānām amoghaṃ caitad udyatam |
32 | vyāsa uvāca |
32 | evaṃ kuru na cānyā te buddhiḥ kāryā kadā cana
garbheṣu pāṇḍaveyānāṃ visṛjyaitad upārama |
33 | vaiśaṃpāyana uvāca |
33 | tataḥ paramam astraṃ tad aśvatthāmā bhṛśāturaḥ
dvaipāyanavacaḥ śrutvā garbheṣu pramumoca ha |