Book 10 Chapter 7 | |
1 | saṃjaya uvāca |
1 | sa evaṃ cintayitvā tu droṇaputro viśāṃ pate
avatīrya rathopasthād dadhyau saṃprayataḥ sthitaḥ |
2 | drauṇir uvāca |
2 | ugraṃ sthāṇuṃ śivaṃ rudraṃ śarvam īśānam īśvaram
giriśaṃ varadaṃ devaṃ bhavaṃ bhāvanam avyayam |
3 | śitikaṇṭham ajaṃ śakraṃ krathaṃ kratuharaṃ haram
viśvarūpaṃ virūpākṣaṃ bahurūpam umāpatim |
4 | śmaśānavāsinaṃ dṛptaṃ mahāgaṇapatiṃ prabhum
khaṭvāṅgadhāriṇaṃ muṇḍaṃ jaṭilaṃ brahmacāriṇam |
5 | manasāpy asucintyena duṣkareṇālpacetasā
so 'ham ātmopahāreṇa yakṣye tripuraghātinam |
6 | stutaṃ stutyaṃ stūyamānam amoghaṃ carmavāsasam
vilohitaṃ nīlakaṇṭham apṛktaṃ durnivāraṇam |
7 | śukraṃ viśvasṛjaṃ brahma brahmacāriṇam eva ca
vratavantaṃ taponityam anantaṃ tapatāṃ gatim |
8 | bahurūpaṃ gaṇādhyakṣaṃ tryakṣaṃ pāriṣadapriyam
gaṇādhyakṣekṣitamukhaṃ gaurīhṛdayavallabham |
9 | kumārapitaraṃ piṅgaṃ govṛṣottamavāhanam
tanuvāsasam atyugram umābhūṣaṇatatparam |
10 | paraṃ parebhyaḥ paramaṃ paraṃ yasmān na vidyate
iṣvastrottamabhartāraṃ digantaṃ caiva dakṣiṇam |
11 | hiraṇyakavacaṃ devaṃ candramaulivibhūṣitam
prapadye śaraṇaṃ devaṃ parameṇa samādhinā |
12 | imāṃ cāpy āpadaṃ ghorāṃ tarāmy adya sudustarām
sarvabhūtopahāreṇa yakṣye 'haṃ śucinā śucim |
13 | iti tasya vyavasitaṃ jñātvā tyāgātmakaṃ manaḥ
purastāt kāñcanī vediḥ prādurāsīn mahātmanaḥ |
14 | tasyāṃ vedyāṃ tadā rājaṃś citrabhānur ajāyata
dyāṃ diśo vidiśaḥ khaṃ ca jvālābhir abhipūrayan |
15 | dīptāsyanayanāś cātra naikapādaśirobhujāḥ
dvipaśailapratīkāśāḥ prādurāsan mahānanāḥ |
16 | śvavarāhoṣṭrarūpāś ca hayagomāyugomukhāḥ
ṛkṣamārjāravadanā vyāghradvīpimukhās tathā |
17 | kākavaktrāḥ plavamukhāḥ śukavaktrās tathaiva ca
mahājagaravaktrāś ca haṃsavaktrāḥ sitaprabhāḥ |
18 | dārvāghāṭamukhāś caiva cāṣavaktrāś ca bhārata
kūrmanakramukhāś caiva śiśumāramukhās tathā |
19 | mahāmakaravaktrāś ca timivaktrās tathaiva ca
harivaktrāḥ krauñcamukhāḥ kapotebhamukhās tathā |
20 | pārāvatamukhāś caiva madguvaktrās tathaiva ca
pāṇikarṇāḥ sahasrākṣās tathaiva ca śatodarāḥ |
21 | nirmāṃsāḥ kokavaktrāś ca śyenavaktrāś ca bhārata
tathaivāśiraso rājann ṛkṣavaktrāś ca bhīṣaṇāḥ |
22 | pradīptanetrajihvāś ca jvālāvaktrās tathaiva ca
meṣavaktrās tathaivānye tathā chāgamukhā nṛpa |
23 | śaṅkhābhāḥ śaṅkhavaktrāś ca śaṅkhakarṇās tathaiva ca
śaṅkhamālāparikarāḥ śaṅkhadhvanisamasvanāḥ |
24 | jaṭādharāḥ pañcaśikhās tathā muṇḍāḥ kṛśodarāḥ
caturdaṃṣṭrāś caturjihvāḥ śaṅkukarṇāḥ kirīṭinaḥ |
25 | maulīdharāś ca rājendra tathākuñcitamūrdhajāḥ
uṣṇīṣiṇo mukuṭinaś cāruvaktrāḥ svalaṃkṛtāḥ |
26 | padmotpalāpīḍadharās tathā kumudadhāriṇaḥ
māhātmyena ca saṃyuktāḥ śataśo 'tha sahasraśaḥ |
27 | śataghnīcakrahastāś ca tathā musalapāṇayaḥ
bhuśuṇḍīpāśahastāś ca gadāhastāś ca bhārata |
28 | pṛṣṭheṣu baddheṣudhayaś citrabāṇā raṇotkaṭāḥ
sadhvajāḥ sapatākāś ca saghaṇṭāḥ saparaśvadhāḥ |
29 | mahāpāśodyatakarās tathā laguḍapāṇayaḥ
sthūṇāhastāḥ khaḍgahastāḥ sarpocchritakirīṭinaḥ mahāsarpāṅgadadharāś citrābharaṇadhāriṇaḥ |
30 | rajodhvastāḥ paṅkadigdhāḥ sarve śuklāmbarasrajaḥ
nīlāṅgāḥ kamalāṅgāś ca muṇḍavaktrās tathaiva ca |
31 | bherīśaṅkhamṛdaṅgāṃs te jharjharānakagomukhān
avādayan pāriṣadāḥ prahṛṣṭāḥ kanakaprabhāḥ |
32 | gāyamānās tathaivānye nṛtyamānās tathāpare
laṅghayantaḥ plavantaś ca valgantaś ca mahābalāḥ |
33 | dhāvanto javanāś caṇḍāḥ pavanoddhūtamūrdhajāḥ
mattā iva mahānāgā vinadanto muhur muhuḥ |
34 | subhīmā ghorarūpāś ca śūlapaṭṭiśapāṇayaḥ
nānāvirāgavasanāś citramālyānulepanāḥ |
35 | ratnacitrāṅgadadharāḥ samudyatakarās tathā
hantāro dviṣatāṃ śūrāḥ prasahyāsahyavikramāḥ |
36 | pātāro 'sṛgvasādyānāṃ māṃsāntrakṛtabhojanāḥ
cūḍālāḥ karṇikālāś ca prakṛśāḥ piṭharodarāḥ |
37 | atihrasvātidīrghāś ca prabalāś cātibhairavāḥ
vikaṭāḥ kālalamboṣṭhā bṛhacchephāsthipiṇḍikāḥ |
38 | mahārhanānāmukuṭā muṇḍāś ca jaṭilāḥ pare
sārkendugrahanakṣatrāṃ dyāṃ kuryur ye mahītale |
39 | utsaheraṃś ca ye hantuṃ bhūtagrāmaṃ caturvidham
ye ca vītabhayā nityaṃ harasya bhrukuṭībhaṭāḥ |
40 | kāmakārakarāḥ siddhās trailokyasyeśvareśvarāḥ
nityānandapramuditā vāgīśā vītamatsarāḥ |
41 | prāpyāṣṭaguṇam aiśvaryaṃ ye na yānti ca vismayam
yeṣāṃ vismayate nityaṃ bhagavān karmabhir haraḥ |
42 | manovākkarmabhir bhaktair nityam ārādhitaś ca yaiḥ
manovākkarmabhir bhaktān pāti putrān ivaurasān |
43 | pibanto 'sṛgvasās tv anye kruddhā brahmadviṣāṃ sadā
caturviṃśātmakaṃ somaṃ ye pibanti ca nityadā |
44 | śrutena brahmacaryeṇa tapasā ca damena ca
ye samārādhya śūlāṅkaṃ bhavasāyujyam āgatāḥ |
45 | yair ātmabhūtair bhagavān pārvatyā ca maheśvaraḥ
saha bhūtagaṇān bhuṅkte bhūtabhavyabhavatprabhuḥ |
46 | nānāvicitrahasitakṣveḍitotkruṣṭagarjitaiḥ
saṃnādayantas te viśvam aśvatthāmānam abhyayuḥ |
47 | saṃstuvanto mahādevaṃ bhāḥ kurvāṇāḥ suvarcasaḥ
vivardhayiṣavo drauṇer mahimānaṃ mahātmanaḥ |
48 | jijñāsamānās tattejaḥ sauptikaṃ ca didṛkṣavaḥ
bhīmograparighālātaśūlapaṭṭiśapāṇayaḥ ghorarūpāḥ samājagmur bhūtasaṃghāḥ samantataḥ |
49 | janayeyur bhayaṃ ye sma trailokyasyāpi darśanāt
tān prekṣamāṇo 'pi vyathāṃ na cakāra mahābalaḥ |
50 | atha drauṇir dhanuṣpāṇir baddhagodhāṅgulitravān
svayam evātmanātmānam upahāram upāharat |
51 | dhanūṃṣi samidhas tatra pavitrāṇi śitāḥ śarāḥ
havir ātmavataś cātmā tasmin bhārata karmaṇi |
52 | tataḥ saumyena mantreṇa droṇaputraḥ pratāpavān
upahāraṃ mahāmanyur athātmānam upāharat |
53 | taṃ rudraṃ raudrakarmāṇaṃ raudraiḥ karmabhir acyutam
abhiṣṭutya mahātmānam ity uvāca kṛtāñjaliḥ |
54 | imam ātmānam adyāhaṃ jātam āṅgirase kule
agnau juhomi bhagavan pratigṛhṇīṣva māṃ balim |
55 | bhavadbhaktyā mahādeva parameṇa samādhinā
asyām āpadi viśvātmann upākurmi tavāgrataḥ |
56 | tvayi sarvāṇi bhūtāni sarvabhūteṣu cāsi vai
guṇānāṃ hi pradhānānām ekatvaṃ tvayi tiṣṭhati |
57 | sarvabhūtāśaya vibho havirbhūtam upasthitam
pratigṛhāṇa māṃ deva yady aśakyāḥ pare mayā |
58 | ity uktvā drauṇir āsthāya tāṃ vedīṃ dīptapāvakām
saṃtyaktātmā samāruhya kṛṣṇavartmany upāviśat |
59 | tam ūrdhvabāhuṃ niśceṣṭaṃ dṛṣṭvā havir upasthitam
abravīd bhagavān sākṣān mahādevo hasann iva |
60 | satyaśaucārjavatyāgais tapasā niyamena ca
kṣāntyā bhaktyā ca dhṛtyā ca buddhyā ca vacasā tathā |
61 | yathāvad aham ārāddhaḥ kṛṣṇenākliṣṭakarmaṇā
tasmād iṣṭatamaḥ kṛṣṇād anyo mama na vidyate |
62 | kurvatā tasya saṃmānaṃ tvāṃ ca jijñāsatā mayā
pāñcālāḥ sahasā guptā māyāś ca bahuśaḥ kṛtāḥ |
63 | kṛtas tasyaiṣa saṃmānaḥ pāñcālān rakṣatā mayā
abhibhūtās tu kālena naiṣām adyāsti jīvitam |
64 | evam uktvā maheṣvāsaṃ bhagavān ātmanas tanum
āviveśa dadau cāsmai vimalaṃ khaḍgam uttamam |
65 | athāviṣṭo bhagavatā bhūyo jajvāla tejasā
varṣmavāṃś cābhavad yuddhe devasṛṣṭena tejasā |
66 | tam adṛśyāni bhūtāni rakṣāṃsi ca samādravan
abhitaḥ śatruśibiraṃ yāntaṃ sākṣād iveśvaram |