Book 10 Chapter 6 | |
1 | dhṛtarāṣṭra uvāca |
1 | dvāradeśe tato drauṇim avasthitam avekṣya tau
akurvatāṃ bhojakṛpau kiṃ saṃjaya vadasva me |
2 | saṃjaya uvāca |
2 | kṛtavarmāṇam āmantrya kṛpaṃ ca sa mahāratham
drauṇir manyuparītātmā śibiradvāram āsadat |
3 | tatra bhūtaṃ mahākāyaṃ candrārkasadṛśadyutim
so 'paśyad dvāram āvṛtya tiṣṭhantaṃ lomaharṣaṇam |
4 | vasānaṃ carma vaiyāghraṃ mahārudhiravisravam
kṛṣṇājinottarāsaṅgaṃ nāgayajñopavītinam |
5 | bāhubhiḥ svāyataiḥ pīnair nānāpraharaṇodyataiḥ
baddhāṅgadamahāsarpaṃ jvālāmālākulānanam |
6 | daṃṣṭrākarālavadanaṃ vyāditāsyaṃ bhayāvaham
nayanānāṃ sahasraiś ca vicitrair abhibhūṣitam |
7 | naiva tasya vapuḥ śakyaṃ pravaktuṃ veṣa eva vā
sarvathā tu tad ālakṣya sphuṭeyur api parvatāḥ |
8 | tasyāsyān nāsikābhyāṃ ca śravaṇābhyāṃ ca sarvaśaḥ
tebhyaś cākṣisahasrebhyaḥ prādurāsan mahārciṣaḥ |
9 | tathā tejomarīcibhyaḥ śaṅkhacakragadādharāḥ
prādurāsan hṛṣīkeśāḥ śataśo 'tha sahasraśaḥ |
10 | tad atyadbhutam ālokya bhūtaṃ lokabhayaṃkaram
drauṇir avyathito divyair astravarṣair avākirat |
11 | drauṇimuktāñ śarāṃs tāṃs tu tad bhūtaṃ mahad agrasat
udadher iva vāryoghān pāvako vaḍavāmukhaḥ |
12 | aśvatthāmā tu saṃprekṣya tāñ śaraughān nirarthakān
rathaśaktiṃ mumocāsmai dīptām agniśikhām iva |
13 | sā tadāhatya dīptāgrā rathaśaktir aśīryata
yugānte sūryam āhatya maholkeva divaś cyutā |
14 | atha hematsaruṃ divyaṃ khaḍgam ākāśavarcasam
kośāt samudbabarhāśu bilād dīptam ivoragam |
15 | tataḥ khaḍgavaraṃ dhīmān bhūtāya prāhiṇot tadā
sa tadāsādya bhūtaṃ vai vilayaṃ tūlavad yayau |
16 | tataḥ sa kupito drauṇir indraketunibhāṃ gadām
jvalantīṃ prāhiṇot tasmai bhūtaṃ tām api cāgrasat |
17 | tataḥ sarvāyudhābhāve vīkṣamāṇas tatas tataḥ
apaśyat kṛtam ākāśam anākāśaṃ janārdanaiḥ |
18 | tad adbhutatamaṃ dṛṣṭvā droṇaputro nirāyudhaḥ
abravīd abhisaṃtaptaḥ kṛpavākyam anusmaran |
19 | bruvatām apriyaṃ pathyaṃ suhṛdāṃ na śṛṇoti yaḥ
sa śocaty āpadaṃ prāpya yathāham ativartya tau |
20 | śāstradṛṣṭān avadhyān yaḥ samatītya jighāṃsati
sa pathaḥ pracyuto dharmyāt kupathaṃ pratipadyate |
21 | gobrāhmaṇanṛpastrīṣu sakhyur mātur guros tathā
vṛddhabālajaḍāndheṣu suptabhītotthiteṣu ca |
22 | mattonmattapramatteṣu na śastrāṇy upadhārayet
ity evaṃ gurubhiḥ pūrvam upadiṣṭaṃ nṛṇāṃ sadā |
23 | so 'ham utkramya panthānaṃ śāstradṛṣṭaṃ sanātanam
amārgeṇaivam ārabhya ghorām āpadam āgataḥ |
24 | tāṃ cāpadaṃ ghoratarāṃ pravadanti manīṣiṇaḥ
yad udyamya mahat kṛtyaṃ bhayād api nivartate |
25 | aśakyaṃ caiva kaḥ kartuṃ śaktaḥ śaktibalād iha
na hi daivād garīyo vai mānuṣaṃ karma kathyate |
26 | mānuṣaṃ kurvataḥ karma yadi daivān na sidhyati
sa pathaḥ pracyuto dharmyād vipadaṃ pratipadyate |
27 | pratighātaṃ hy avijñātaṃ pravadanti manīṣiṇaḥ
yad ārabhya kriyāṃ kāṃ cid bhayād iha nivartate |
28 | tad idaṃ duṣpraṇītena bhayaṃ māṃ samupasthitam
na hi droṇasutaḥ saṃkhye nivarteta kathaṃ cana |
29 | idaṃ ca sumahad bhūtaṃ daivadaṇḍam ivodyatam
na caitad abhijānāmi cintayann api sarvathā |
30 | dhruvaṃ yeyam adharme me pravṛttā kaluṣā matiḥ
tasyāḥ phalam idaṃ ghoraṃ pratighātāya dṛśyate |
31 | tad idaṃ daivavihitaṃ mama saṃkhye nivartanam
nānyatra daivād udyantum iha śakyaṃ kathaṃ cana |
32 | so 'ham adya mahādevaṃ prapadye śaraṇaṃ prabhum
daivadaṇḍam imaṃ ghoraṃ sa hi me nāśayiṣyati |
33 | kapardinaṃ prapadyātha devadevam umāpatim
kapālamālinaṃ rudraṃ bhaganetraharaṃ haram |
34 | sa hi devo 'tyagād devāṃs tapasā vikrameṇa ca
tasmāc charaṇam abhyeṣye giriśaṃ śūlapāṇinam |