Book 9 Chapter 61 | |
1 | saṃjaya uvāca |
1 | tatas te prayayuḥ sarve nivāsāya mahīkṣitaḥ
śaṅkhān pradhmāpayanto vai hṛṣṭāḥ parighabāhavaḥ |
2 | pāṇḍavān gacchataś cāpi śibiraṃ no viśāṃ pate
maheṣvāso 'nvagāt paścād yuyutsuḥ sātyakis tathā |
3 | dhṛṣṭadyumnaḥ śikhaṇḍī ca draupadeyāś ca sarvaśaḥ
sarve cānye maheṣvāsā yayuḥ svaśibirāṇy uta |
4 | tatas te prāviśan pārthā hatatviṭkaṃ hateśvaram
duryodhanasya śibiraṃ raṅgavad visṛte jane |
5 | gatotsavaṃ puram iva hṛtanāgam iva hradam
strīvarṣavarabhūyiṣṭhaṃ vṛddhāmātyair adhiṣṭhitam |
6 | tatraitān paryupātiṣṭhan duryodhanapuraḥsarāḥ
kṛtāñjalipuṭā rājan kāṣāyamalināmbarāḥ |
7 | śibiraṃ samanuprāpya kururājasya pāṇḍavāḥ
avaterur mahārāja rathebhyo rathasattamāḥ |
8 | tato gāṇḍīvadhanvānam abhyabhāṣata keśavaḥ
sthitaḥ priyahite nityam atīva bharatarṣabha |
9 | avaropaya gāṇḍīvam akṣayyau ca maheṣudhī
athāham avarokṣyāmi paścād bharatasattama |
10 | svayaṃ caivāvaroha tvam etac chreyas tavānagha
tac cākarot tathā vīraḥ pāṇḍuputro dhanaṃjayaḥ |
11 | atha paścāt tataḥ kṛṣṇo raśmīn utsṛjya vājinām
avārohata medhāvī rathād gāṇḍīvadhanvanaḥ |
12 | athāvatīrṇe bhūtānām īśvare sumahātmani
kapir antardadhe divyo dhvajo gāṇḍīvadhanvanaḥ |
13 | sa dagdho droṇakarṇābhyāṃ divyair astrair mahārathaḥ
atha dīpto 'gninā hy āśu prajajvāla mahīpate |
14 | sopāsaṅgaḥ saraśmiś ca sāśvaḥ sayugabandhuraḥ
bhasmībhūto 'patad bhūmau ratho gāṇḍīvadhanvanaḥ |
15 | taṃ tathā bhasmabhūtaṃ tu dṛṣṭvā pāṇḍusutāḥ prabho
abhavan vismitā rājann arjunaś cedam abravīt |
16 | kṛtāñjaliḥ sapraṇayaṃ praṇipatyābhivādya ca
govinda kasmād bhagavan ratho dagdho 'yam agninā |
17 | kim etan mahad āścaryam abhavad yadunandana
tan me brūhi mahābāho śrotavyaṃ yadi manyase |
18 | vāsudeva uvāca |
18 | astrair bahuvidhair dagdhaḥ pūrvam evāyam arjuna
madadhiṣṭhitatvāt samare na viśīrṇaḥ paraṃtapa |
19 | idānīṃ tu viśīrṇo 'yaṃ dagdho brahmāstratejasā
mayā vimuktaḥ kaunteya tvayy adya kṛtakarmaṇi |
20 | saṃjaya uvāca |
20 | īṣad utsmayamānaś ca bhagavān keśavo 'rihā
pariṣvajya ca rājānaṃ yudhiṣṭhiram abhāṣata |
21 | diṣṭyā jayasi kaunteya diṣṭyā te śatravo jitāḥ
diṣṭyā gāṇḍīvadhanvā ca bhīmasenaś ca pāṇḍavaḥ |
22 | tvaṃ cāpi kuśalī rājan mādrīputrau ca pāṇḍavau
muktā vīrakṣayād asmāt saṃgrāmān nihatadviṣaḥ kṣipram uttarakālāni kuru kāryāṇi bhārata |
23 | upayātam upaplavyaṃ saha gāṇḍīvadhanvanā
ānīya madhuparkaṃ māṃ yat purā tvam avocathāḥ |
24 | eṣa bhrātā sakhā caiva tava kṛṣṇa dhanaṃjayaḥ
rakṣitavyo mahābāho sarvāsv āpatsv iti prabho tava caivaṃ bruvāṇasya tathety evāham abruvam |
25 | sa savyasācī guptas te vijayī ca nareśvara
bhrātṛbhiḥ saha rājendra śūraḥ satyaparākramaḥ mukto vīrakṣayād asmāt saṃgrāmād romaharṣaṇāt |
26 | evam uktas tu kṛṣṇena dharmarājo yudhiṣṭhiraḥ
hṛṣṭaromā mahārāja pratyuvāca janārdanam |
27 | pramuktaṃ droṇakarṇābhyāṃ brahmāstram arimardana
kas tvad anyaḥ sahet sākṣād api vajrī puraṃdaraḥ |
28 | bhavatas tu prasādena saṃgrāme bahavo jitāḥ
mahāraṇagataḥ pārtho yac ca nāsīt parāṅmukhaḥ |
29 | tathaiva ca mahābāho paryāyair bahubhir mayā
karmaṇām anusaṃtānaṃ tejasaś ca gatiḥ śubhā |
30 | upaplavye maharṣir me kṛṣṇadvaipāyano 'bravīt
yato dharmas tataḥ kṛṣṇo yataḥ kṛṣṇas tato jayaḥ |
31 | ity evam ukte te vīrāḥ śibiraṃ tava bhārata
praviśya pratyapadyanta kośaratnarddhisaṃcayān |
32 | rajataṃ jātarūpaṃ ca maṇīn atha ca mauktikān
bhūṣaṇāny atha mukhyāni kambalāny ajināni ca dāsīdāsam asaṃkhyeyaṃ rājyopakaraṇāni ca |
33 | te prāpya dhanam akṣayyaṃ tvadīyaṃ bharatarṣabha
udakrośan maheṣvāsā narendra vijitārayaḥ |
34 | te tu vīrāḥ samāśvasya vāhanāny avamucya ca
atiṣṭhanta muhuḥ sarve pāṇḍavāḥ sātyakis tathā |
35 | athābravīn mahārāja vāsudevo mahāyaśāḥ
asmābhir maṅgalārthāya vastavyaṃ śibirād bahiḥ |
36 | tathety uktvā ca te sarve pāṇḍavāḥ sātyakis tathā
vāsudevena sahitā maṅgalārthaṃ yayur bahiḥ |
37 | te samāsādya saritaṃ puṇyāmoghavatīṃ nṛpa
nyavasann atha tāṃ rātriṃ pāṇḍavā hataśatravaḥ |
38 | tataḥ saṃpreṣayām āsur yādavaṃ nāgasāhvayam
sa ca prāyāj javenāśu vāsudevaḥ pratāpavān dārukaṃ ratham āropya yena rājāmbikāsutaḥ |
39 | tam ūcuḥ saṃprayāsyantaṃ sainyasugrīvavāhanam
pratyāśvāsaya gāndhārīṃ hataputrāṃ yaśasvinīm |
40 | sa prāyāt pāṇḍavair uktas tat puraṃ sātvatāṃ varaḥ
āsasādayiṣuḥ kṣipraṃ gāndhārīṃ nihatātmajām |