Book 9 Chapter 52 | |
1 | ṛṣaya ūcuḥ |
1 | prajāpater uttaravedir ucyate; sanātanā rāma samantapañcakam
samījire yatra purā divaukaso; vareṇa satreṇa mahāvarapradāḥ |
2 | purā ca rājarṣivareṇa dhīmatā; bahūni varṣāṇy amitena tejasā
prakṛṣṭam etat kuruṇā mahātmanā; tataḥ kurukṣetram itīha paprathe |
3 | rāma uvāca |
3 | kimarthaṃ kuruṇā kṛṣṭaṃ kṣetram etan mahātmanā
etad icchāmy ahaṃ śrotuṃ kathyamānaṃ tapodhanāḥ |
4 | ṛṣaya ūcuḥ |
4 | purā kila kuruṃ rāma kṛṣantaṃ satatotthitam
abhyetya śakras tridivāt paryapṛcchata kāraṇam |
5 | kim idaṃ vartate rājan prayatnena pareṇa ca
rājarṣe kim abhipretaṃ yeneyaṃ kṛṣyate kṣitiḥ |
6 | kurur uvāca |
6 | iha ye puruṣāḥ kṣetre mariṣyanti śatakrato
te gamiṣyanti sukṛtāṃl lokān pāpavivarjitān |
7 | avahasya tataḥ śakro jagāma tridivaṃ prabhuḥ
rājarṣir apy anirviṇṇaḥ karṣaty eva vasuṃdharām |
8 | āgamyāgamya caivainaṃ bhūyo bhūyo 'vahasya ca
śatakratur anirviṇṇaṃ pṛṣṭvā pṛṣṭvā jagāma ha |
9 | yadā tu tapasogreṇa cakarṣa vasudhāṃ nṛpaḥ
tataḥ śakro 'bravīd devān rājarṣer yac cikīrṣitam |
10 | tac chrutvā cābruvan devāḥ sahasrākṣam idaṃ vacaḥ
vareṇa cchandyatāṃ śakra rājarṣir yadi śakyate |
11 | yadi hy atra pramītā vai svargaṃ gacchanti mānavāḥ
asmān aniṣṭvā kratubhir bhāgo no na bhaviṣyati |
12 | āgamya ca tataḥ śakras tadā rājarṣim abravīt
alaṃ khedena bhavataḥ kriyatāṃ vacanaṃ mama |
13 | mānavā ye nirāhārā dehaṃ tyakṣyanty atandritāḥ
yudhi vā nihatāḥ samyag api tiryaggatā nṛpa |
14 | te svargabhājo rājendra bhavantv iti mahāmate
tathāstv iti tato rājā kuruḥ śakram uvāca ha |
15 | tatas tam abhyanujñāpya prahṛṣṭenāntarātmanā
jagāma tridivaṃ bhūyaḥ kṣipraṃ balaniṣūdanaḥ |
16 | evam etad yaduśreṣṭha kṛṣṭaṃ rājarṣiṇā purā
śakreṇa cāpy anujñātaṃ puṇyaṃ prāṇān vimuñcatām |
17 | api cātra svayaṃ śakro jagau gāthāṃ surādhipaḥ
kurukṣetre nibaddhāṃ vai tāṃ śṛṇuṣva halāyudha |
18 | pāṃsavo 'pi kurukṣetrād vāyunā samudīritāḥ
api duṣkṛtakarmāṇaṃ nayanti paramāṃ gatim |
19 | surarṣabhā brāhmaṇasattamāś ca; tathā nṛgādyā naradevamukhyāḥ
iṣṭvā mahārhaiḥ kratubhir nṛsiṃha; saṃnyasya dehān sugatiṃ prapannāḥ |
20 | tarantukārantukayor yad antaraṃ; rāmahradānāṃ ca macakrukasya
etat kurukṣetrasamantapañcakaṃ; prajāpater uttaravedir ucyate |
21 | śivaṃ mahat puṇyam idaṃ divaukasāṃ; susaṃmataṃ svargaguṇaiḥ samanvitam
ataś ca sarve 'pi vasuṃdharādhipā; hatā gamiṣyanti mahātmanāṃ gatim |