Book 9 Chapter 41
1	janamejaya uvāca
1	vasiṣṭhasyāpavāho vai bhīmavegaḥ kathaṃ nu saḥ kimarthaṃ ca saricchreṣṭhā tam ṛṣiṃ pratyavāhayat
2	kena cāsyābhavad vairaṃ kāraṇaṃ kiṃ ca tat prabho śaṃsa pṛṣṭo mahāprājña na hi tṛpyāmi kathyatām
3	vaiśaṃpāyana uvāca
3	viśvāmitrasya caivarṣer vasiṣṭhasya ca bhārata bhṛśaṃ vairam abhūd rājaṃs tapaḥspardhākṛtaṃ mahat
4	āśramo vai vasiṣṭhasya sthāṇutīrthe 'bhavan mahān pūrvataḥ paścimaś cāsīd viśvāmitrasya dhīmataḥ
5	yatra sthāṇur mahārāja taptavān sumahat tapaḥ yatrāsya karma tad ghoraṃ pravadanti manīṣiṇaḥ
6	yatreṣṭvā bhagavān sthāṇuḥ pūjayitvā sarasvatīm sthāpayām āsa tat tīrthaṃ sthāṇutīrtham iti prabho
7	tatra sarve surāḥ skandam abhyaṣiñcan narādhipa senāpatyena mahatā surārivinibarhaṇam
8	tasmin sarasvatītīrthe viśvāmitro mahāmuniḥ vasiṣṭhaṃ cālayām āsa tapasogreṇa tac chṛṇu
9	viśvāmitravasiṣṭhau tāv ahany ahani bhārata spardhāṃ tapaḥkṛtāṃ tīvrāṃ cakratus tau tapodhanau
10	tatrāpy adhikasaṃtāpo viśvāmitro mahāmuniḥ dṛṣṭvā tejo vasiṣṭhasya cintām abhijagāma ha tasya buddhir iyaṃ hy āsīd dharmanityasya bhārata
11	iyaṃ sarasvatī tūrṇaṃ matsamīpaṃ tapodhanam ānayiṣyati vegena vasiṣṭhaṃ japatāṃ varam ihāgataṃ dvijaśreṣṭhaṃ haniṣyāmi na saṃśayaḥ
12	evaṃ niścitya bhagavān viśvāmitro mahāmuniḥ sasmāra saritāṃ śreṣṭhāṃ krodhasaṃraktalocanaḥ
13	sā dhyātā muninā tena vyākulatvaṃ jagāma ha jajñe cainaṃ mahāvīryaṃ mahākopaṃ ca bhāminī
14	tata enaṃ vepamānā vivarṇā prāñjalis tadā upatasthe munivaraṃ viśvāmitraṃ sarasvatī
15	hatavīrā yathā nārī sābhavad duḥkhitā bhṛśam brūhi kiṃ karavāṇīti provāca munisattamam
16	tām uvāca muniḥ kruddho vasiṣṭhaṃ śīghram ānaya yāvad enaṃ nihanmy adya tac chrutvā vyathitā nadī
17	sāñjaliṃ tu tataḥ kṛtvā puṇḍarīkanibhekṣaṇā vivyathe suvirūḍheva latā vāyusamīritā
18	tathāgatāṃ tu tāṃ dṛṣṭvā vepamānāṃ kṛtāñjalim viśvāmitro 'bravīt kruddho vasiṣṭhaṃ śīghram ānaya
19	tato bhītā saricchreṣṭhā cintayām āsa bhārata ubhayoḥ śāpayor bhītā katham etad bhaviṣyati
20	sābhigamya vasiṣṭhaṃ tu imam artham acodayat yad uktā saritāṃ śreṣṭhā viśvāmitreṇa dhīmatā
21	ubhayoḥ śāpayor bhītā vepamānā punaḥ punaḥ cintayitvā mahāśāpam ṛṣivitrāsitā bhṛśam
22	tāṃ kṛśāṃ ca vivarṇāṃ ca dṛṣṭvā cintāsamanvitām uvāca rājan dharmātmā vasiṣṭho dvipadāṃ varaḥ
23	trāhy ātmānaṃ saricchreṣṭhe vaha māṃ śīghragāminī viśvāmitraḥ śaped dhi tvāṃ mā kṛthās tvaṃ vicāraṇām
24	tasya tad vacanaṃ śrutvā kṛpāśīlasya sā sarit cintayām āsa kauravya kiṃ kṛtaṃ sukṛtaṃ bhavet
25	tasyāś cintā samutpannā vasiṣṭho mayy atīva hi kṛtavān hi dayāṃ nityaṃ tasya kāryaṃ hitaṃ mayā
26	atha kūle svake rājañ japantam ṛṣisattamam juhvānaṃ kauśikaṃ prekṣya sarasvaty abhyacintayat
27	idam antaram ity eva tataḥ sā saritāṃ varā kūlāpahāram akarot svena vegena sā sarit
28	tena kūlāpahāreṇa maitrāvaruṇir auhyata uhyamānaś ca tuṣṭāva tadā rājan sarasvatīm
29	pitāmahasya sarasaḥ pravṛttāsi sarasvati vyāptaṃ cedaṃ jagat sarvaṃ tavaivāmbhobhir uttamaiḥ
30	tvam evākāśagā devi megheṣūtsṛjase payaḥ sarvāś cāpas tvam eveti tvatto vayam adhīmahe
31	puṣṭir dyutis tathā kīrtiḥ siddhir vṛddhir umā tathā tvam eva vāṇī svāhā tvaṃ tvayy āyattam idaṃ jagat tvam eva sarvabhūteṣu vasasīha caturvidhā
32	evaṃ sarasvatī rājan stūyamānā maharṣiṇā vegenovāha taṃ vipraṃ viśvāmitrāśramaṃ prati nyavedayata cābhīkṣṇaṃ viśvāmitrāya taṃ munim
33	tam ānītaṃ sarasvatyā dṛṣṭvā kopasamanvitaḥ athānveṣat praharaṇaṃ vasiṣṭhāntakaraṃ tadā
34	taṃ tu kruddham abhiprekṣya brahmahatyābhayān nadī apovāha vasiṣṭhaṃ tu prācīṃ diśam atandritā ubhayoḥ kurvatī vākyaṃ vañcayitvā tu gādhijam
35	tato 'pavāhitaṃ dṛṣṭvā vasiṣṭham ṛṣisattamam abravīd atha saṃkruddho viśvāmitro hy amarṣaṇaḥ
36	yasmān mā tvaṃ saricchreṣṭhe vañcayitvā punar gatā śoṇitaṃ vaha kalyāṇi rakṣogrāmaṇisaṃmatam
37	tataḥ sarasvatī śaptā viśvāmitreṇa dhīmatā avahac choṇitonmiśraṃ toyaṃ saṃvatsaraṃ tadā
38	atharṣayaś ca devāś ca gandharvāpsarasas tathā sarasvatīṃ tathā dṛṣṭvā babhūvur bhṛśaduḥkhitāḥ
39	evaṃ vasiṣṭhāpavāho loke khyāto janādhipa āgacchac ca punar mārgaṃ svam eva saritāṃ varā