Book 9 Chapter 40
1	vaiśaṃpāyana uvāca
1	brahmayonibhir ākīrṇaṃ jagāma yadunandanaḥ yatra dālbhyo bako rājan paśvarthaṃ sumahātapāḥ juhāva dhṛtarāṣṭrasya rāṣṭraṃ vaicitravīryiṇaḥ
2	tapasā ghorarūpeṇa karśayan deham ātmanaḥ krodhena mahatāviṣṭo dharmātmā vai pratāpavān
3	purā hi naimiṣeyāṇāṃ satre dvādaśavārṣike vṛtte viśvajito 'nte vai pāñcālān ṛṣayo 'gaman
4	tatreśvaram ayācanta dakṣiṇārthaṃ manīṣiṇaḥ balānvitān vatsatarān nirvyādhīn ekaviṃśatim
5	tān abravīd bako vṛddho vibhajadhvaṃ paśūn iti paśūn etān ahaṃ tyaktvā bhikṣiṣye rājasattamam
6	evam uktvā tato rājann ṛṣīn sarvān pratāpavān jagāma dhṛtarāṣṭrasya bhavanaṃ brāhmaṇottamaḥ
7	sa samīpagato bhūtvā dhṛtarāṣṭraṃ janeśvaram ayācata paśūn dālbhyaḥ sa cainaṃ ruṣito 'bravīt
8	yadṛcchayā mṛtā dṛṣṭvā gās tadā nṛpasattama etān paśūn naya kṣipraṃ brahmabandho yadīcchasi
9	ṛṣis tv atha vacaḥ śrutvā cintayām āsa dharmavit aho bata nṛśaṃsaṃ vai vākyam ukto 'smi saṃsadi
10	cintayitvā muhūrtaṃ ca roṣāviṣṭo dvijottamaḥ matiṃ cakre vināśāya dhṛtarāṣṭrasya bhūpateḥ
11	sa utkṛtya mṛtānāṃ vai māṃsāni dvijasattamaḥ juhāva dhṛtarāṣṭrasya rāṣṭraṃ narapateḥ purā
12	avakīrṇe sarasvatyās tīrthe prajvālya pāvakam bako dālbhyo mahārāja niyamaṃ param āsthitaḥ sa tair eva juhāvāsya rāṣṭraṃ māṃsair mahātapāḥ
13	tasmiṃs tu vidhivat satre saṃpravṛtte sudāruṇe akṣīyata tato rāṣṭraṃ dhṛtarāṣṭrasya pārthiva
14	chidyamānaṃ yathānantaṃ vanaṃ paraśunā vibho babhūvāpahataṃ tac cāpy avakīrṇam acetanam
15	dṛṣṭvā tad avakīrṇaṃ tu rāṣṭraṃ sa manujādhipaḥ babhūva durmanā rājaṃś cintayām āsa ca prabhuḥ
16	mokṣārtham akarod yatnaṃ brāhmaṇaiḥ sahitaḥ purā athāsau pārthivaḥ khinnas te ca viprās tadā nṛpa
17	yadā cāpi na śaknoti rāṣṭraṃ mocayituṃ nṛpa atha vaiprāśnikāṃs tatra papraccha janamejaya
18	tato vaiprāśnikāḥ prāhuḥ paśuviprakṛtas tvayā māṃsair abhijuhotīti tava rāṣṭraṃ munir bakaḥ
19	tena te hūyamānasya rāṣṭrasyāsya kṣayo mahān tasyaitat tapasaḥ karma yena te hy anayo mahān apāṃ kuñje sarasvatyās taṃ prasādaya pārthiva
20	sarasvatīṃ tato gatvā sa rājā bakam abravīt nipatya śirasā bhūmau prāñjalir bharatarṣabha
21	prasādaye tvā bhagavann aparādhaṃ kṣamasva me mama dīnasya lubdhasya maurkhyeṇa hatacetasaḥ tvaṃ gatis tvaṃ ca me nāthaḥ prasādaṃ kartum arhasi
22	taṃ tathā vilapantaṃ tu śokopahatacetasam dṛṣṭvā tasya kṛpā jajñe rāṣṭraṃ tac ca vyamocayat
23	ṛṣiḥ prasannas tasyābhūt saṃrambhaṃ ca vihāya saḥ mokṣārthaṃ tasya rāṣṭrasya juhāva punar āhutim
24	mokṣayitvā tato rāṣṭraṃ pratigṛhya paśūn bahūn hṛṣṭātmā naimiṣāraṇyaṃ jagāma punar eva hi
25	dhṛtarāṣṭro 'pi dharmātmā svasthacetā mahāmanāḥ svam eva nagaraṃ rājā pratipede maharddhimat
26	tatra tīrthe mahārāja bṛhaspatir udāradhīḥ asurāṇām abhāvāya bhāvāya ca divaukasām
27	māṃsair api juhāveṣṭim akṣīyanta tato 'surāḥ daivatair api saṃbhagnā jitakāśibhir āhave
28	tatrāpi vidhivad dattvā brāhmaṇebhyo mahāyaśāḥ vājinaḥ kuñjarāṃś caiva rathāṃś cāśvatarīyutān
29	ratnāni ca mahārhāṇi dhanaṃ dhānyaṃ ca puṣkalam yayau tīrthaṃ mahābāhur yāyātaṃ pṛthivīpate
30	yatra yajñe yayātes tu mahārāja sarasvatī sarpiḥ payaś ca susrāva nāhuṣasya mahātmanaḥ
31	tatreṣṭvā puruṣavyāghro yayātiḥ pṛthivīpatiḥ ākrāmad ūrdhvaṃ mudito lebhe lokāṃś ca puṣkalān
32	yayāter yajamānasya yatra rājan sarasvatī prasṛtā pradadau kāmān brāhmaṇānāṃ mahātmanām
33	yatra yatra hi yo vipro yān yān kāmān abhīpsati tatra tatra saricchreṣṭhā sasarja subahūn rasān
34	tatra devāḥ sagandharvāḥ prītā yajñasya saṃpadā vismitā mānuṣāś cāsan dṛṣṭvā tāṃ yajñasaṃpadam
35	tatas tālaketur mahādharmasetur; mahātmā kṛtātmā mahādānanityaḥ vasiṣṭhāpavāhaṃ mahābhīmavegaṃ; dhṛtātmā jitātmā samabhyājagāma