Book 9 Chapter 6 | |
1 | saṃjaya uvāca |
1 | etac chrutvā vaco rājño madrarājaḥ pratāpavān
duryodhanaṃ tadā rājan vākyam etad uvāca ha |
2 | duryodhana mahābāho śṛṇu vākyavidāṃ vara
yāv etau manyase kṛṣṇau rathasthau rathināṃ varau na me tulyāv ubhāv etau bāhuvīrye kathaṃ cana |
3 | udyatāṃ pṛthivīṃ sarvāṃ sasurāsuramānavām
yodhayeyaṃ raṇamukhe saṃkruddhaḥ kim u pāṇḍavān vijeṣye ca raṇe pārthān somakāṃś ca samāgatān |
4 | ahaṃ senāpraṇetā te bhaviṣyāmi na saṃśayaḥ
taṃ ca vyūhaṃ vidhāsyāmi na tariṣyanti yaṃ pare iti satyaṃ bravīmy eṣa duryodhana na saṃśayaḥ |
5 | evam uktas tato rājā madrādhipatim añjasā
abhyaṣiñcata senāyā madhye bharatasattama vidhinā śāstradṛṣṭena hṛṣṭarūpo viśāṃ pate |
6 | abhiṣikte tatas tasmin siṃhanādo mahān abhūt
tava sainyeṣv avādyanta vāditrāṇi ca bhārata |
7 | hṛṣṭāś cāsaṃs tadā yodhā madrakāś ca mahārathāḥ
tuṣṭuvuś caiva rājānaṃ śalyam āhavaśobhinam |
8 | jaya rājaṃś ciraṃ jīva jahi śatrūn samāgatān
tava bāhubalaṃ prāpya dhārtarāṣṭrā mahābalāḥ nikhilāṃ pṛthivīṃ sarvāṃ praśāsantu hatadviṣaḥ |
9 | tvaṃ hi śakto raṇe jetuṃ sasurāsuramānavān
martyadharmāṇa iha tu kim u somakasṛñjayān |
10 | evaṃ saṃstūyamānas tu madrāṇām adhipo balī
harṣaṃ prāpa tadā vīro durāpam akṛtātmabhiḥ |
11 | śalya uvāca |
11 | adyaivāhaṃ raṇe sarvān pāñcālān saha pāṇḍavaiḥ
nihaniṣyāmi rājendra svargaṃ yāsyāmi vā hataḥ |
12 | adya paśyantu māṃ lokā vicarantam abhītavat
adya pāṇḍusutāḥ sarve vāsudevaḥ sasātyakiḥ |
13 | pāñcālāś cedayaś caiva draupadeyāś ca sarvaśaḥ
dhṛṣṭadyumnaḥ śikhaṇḍī ca sarve cāpi prabhadrakāḥ |
14 | vikramaṃ mama paśyantu dhanuṣaś ca mahad balam
lāghavaṃ cāstravīryaṃ ca bhujayoś ca balaṃ yudhi |
15 | adya paśyantu me pārthāḥ siddhāś ca saha cāraṇaiḥ
yādṛśaṃ me balaṃ bāhvoḥ saṃpad astreṣu yā ca me |
16 | adya me vikramaṃ dṛṣṭvā pāṇḍavānāṃ mahārathāḥ
pratīkāraparā bhūtvā ceṣṭantāṃ vividhāḥ kriyāḥ |
17 | adya sainyāni pāṇḍūnāṃ drāvayiṣye samantataḥ
droṇabhīṣmāv ati vibho sūtaputraṃ ca saṃyuge vicariṣye raṇe yudhyan priyārthaṃ tava kaurava |
18 | saṃjaya uvāca |
18 | abhiṣikte tadā śalye tava sainyeṣu mānada
na karṇavyasanaṃ kiṃ cin menire tatra bhārata |
19 | hṛṣṭāḥ sumanasaś caiva babhūvus tatra sainikāḥ
menire nihatān pārthān madrarājavaśaṃ gatān |
20 | praharṣaṃ prāpya senā tu tāvakī bharatarṣabha
tāṃ rātriṃ sukhinī suptā svasthacitteva sābhavat |
21 | sainyasya tava taṃ śabdaṃ śrutvā rājā yudhiṣṭhiraḥ
vārṣṇeyam abravīd vākyaṃ sarvakṣatrasya śṛṇvataḥ |
22 | madrarājaḥ kṛtaḥ śalyo dhārtarāṣṭreṇa mādhava
senāpatir maheṣvāsaḥ sarvasainyeṣu pūjitaḥ |
23 | etac chrutvā yathābhūtaṃ kuru mādhava yat kṣamam
bhavān netā ca goptā ca vidhatsva yad anantaram |
24 | tam abravīn mahārāja vāsudevo janādhipam
ārtāyanim ahaṃ jāne yathātattvena bhārata |
25 | vīryavāṃś ca mahātejā mahātmā ca viśeṣataḥ
kṛtī ca citrayodhī ca saṃyukto lāghavena ca |
26 | yādṛg bhīṣmas tathā droṇo yādṛk karṇaś ca saṃyuge
tādṛśas tad viśiṣṭo vā madrarājo mato mama |
27 | yudhyamānasya tasyājau cintayann eva bhārata
yoddhāraṃ nādhigacchāmi tulyarūpaṃ janādhipa |
28 | śikhaṇḍyarjunabhīmānāṃ sātvatasya ca bhārata
dhṛṣṭadyumnasya ca tathā balenābhyadhiko raṇe |
29 | madrarājo mahārāja siṃhadviradavikramaḥ
vicariṣyaty abhīḥ kāle kālaḥ kruddhaḥ prajāsv iva |
30 | tasyādya na prapaśyāmi pratiyoddhāram āhave
tvām ṛte puruṣavyāghra śārdūlasamavikramam |
31 | sadevaloke kṛtsne 'smin nānyas tvattaḥ pumān bhavet
madrarājaṃ raṇe kruddhaṃ yo hanyāt kurunandana ahany ahani yudhyantaṃ kṣobhayantaṃ balaṃ tava |
32 | tasmāj jahi raṇe śalyaṃ maghavān iva śambaram
atipaścād asau vīro dhārtarāṣṭreṇa satkṛtaḥ |
33 | tavaiva hi jayo nūnaṃ hate madreśvare yudhi
tasmin hate hataṃ sarvaṃ dhārtarāṣṭrabalaṃ mahat |
34 | etac chrutvā mahārāja vacanaṃ mama sāṃpratam
pratyudyāhi raṇe pārtha madrarājaṃ mahābalam jahi cainaṃ mahābāho vāsavo namuciṃ yathā |
35 | na caivātra dayā kāryā mātulo 'yaṃ mameti vai
kṣatradharmaṃ puraskṛtya jahi madrajaneśvaram |
36 | bhīṣmadroṇārṇavaṃ tīrtvā karṇapātālasaṃbhavam
mā nimajjasva sagaṇaḥ śalyam āsādya goṣpadam |
37 | yac ca te tapaso vīryaṃ yac ca kṣātraṃ balaṃ tava
tad darśaya raṇe sarvaṃ jahi cainaṃ mahāratham |
38 | etāvad uktvā vacanaṃ keśavaḥ paravīrahā
jagāma śibiraṃ sāyaṃ pūjyamāno 'tha pāṇḍavaiḥ |
39 | keśave tu tadā yāte dharmarājo yudhiṣṭhiraḥ
visṛjya sarvān bhrātṝṃś ca pāñcālān atha somakān suṣvāpa rajanīṃ tāṃ tu viśalya iva kuñjaraḥ |
40 | te ca sarve maheṣvāsāḥ pāñcālāḥ pāṇḍavās tathā
karṇasya nidhane hṛṣṭāḥ suṣupus tāṃ niśāṃ tadā |
41 | gatajvaraṃ maheṣvāsaṃ tīrṇapāraṃ mahāratham
babhūva pāṇḍaveyānāṃ sainyaṃ pramuditaṃ niśi sūtaputrasya nidhane jayaṃ labdhvā ca māriṣa |