Book 9 Chapter 5 | |
1 | saṃjaya uvāca |
1 | atha haimavate prasthe sthitvā yuddhābhinandinaḥ
sarva eva mahārāja yodhās tatra samāgatāḥ |
2 | śalyaś ca citrasenaś ca śakuniś ca mahārathaḥ
aśvatthāmā kṛpaś caiva kṛtavarmā ca sātvataḥ |
3 | suṣeṇo 'riṣṭasenaś ca dhṛtasenaś ca vīryavān
jayatsenaś ca rājānas te rātrim uṣitās tataḥ |
4 | raṇe karṇe hate vīre trāsitā jitakāśibhiḥ
nālabhañ śarma te putrā himavantam ṛte girim |
5 | te 'bruvan sahitās tatra rājānaṃ sainyasaṃnidhau
kṛtayatnā raṇe rājan saṃpūjya vidhivat tadā |
6 | kṛtvā senāpraṇetāraṃ parāṃs tvaṃ yoddhum arhasi
yenābhiguptāḥ saṃgrāme jayemāsuhṛdo vayam |
7 | tato duryodhanaḥ sthitvā rathe rathavarottamam
sarvayuddhavibhāgajñam antakapratimaṃ yudhi |
8 | svaṅgaṃ pracchannaśirasaṃ kambugrīvaṃ priyaṃvadam
vyākośapadmābhimukhaṃ vyāghrāsyaṃ merugauravam |
9 | sthāṇor vṛṣasya sadṛśaṃ skandhanetragatisvaraiḥ
puṣṭaśliṣṭāyatabhujaṃ suvistīrṇaghanorasam |
10 | jave bale ca sadṛśam aruṇānujavātayoḥ
ādityasya tviṣā tulyaṃ buddhyā cośanasā samam |
11 | kāntirūpamukhaiśvaryais tribhiś candramasopamam
kāñcanopalasaṃghātaiḥ sadṛśaṃ śliṣṭasaṃdhikam |
12 | suvṛttorukaṭījaṅghaṃ supādaṃ svaṅgulīnakham
smṛtvā smṛtvaiva ca guṇān dhātrā yatnād vinirmitam |
13 | sarvalakṣaṇasaṃpannaṃ nipuṇaṃ śrutisāgaram
jetāraṃ tarasārīṇām ajeyaṃ śatrubhir balāt |
14 | daśāṅgaṃ yaś catuṣpādam iṣvastraṃ veda tattvataḥ
sāṅgāṃś ca caturo vedān samyag ākhyānapañcamān |
15 | ārādhya tryambakaṃ yatnād vratair ugrair mahātapāḥ
ayonijāyām utpanno droṇenāyonijena yaḥ |
16 | tam apratimakarmāṇaṃ rūpeṇāsadṛśaṃ bhuvi
pāragaṃ sarvavidyānāṃ guṇārṇavam aninditam tam abhyetyātmajas tubhyam aśvatthāmānam abravīt |
17 | yaṃ puraskṛtya sahitā yudhi jeṣyāma pāṇḍavān
guruputro 'dya sarveṣām asmākaṃ paramā gatiḥ bhavāṃs tasmān niyogāt te ko 'stu senāpatir mama |
18 | drauṇir uvāca |
18 | ayaṃ kulena vīryeṇa tejasā yaśasā śriyā
sarvair guṇaiḥ samuditaḥ śalyo no 'stu camūpatiḥ |
19 | bhāgineyān nijāṃs tyaktvā kṛtajño 'smān upāgataḥ
mahāseno mahābāhur mahāsena ivāparaḥ |
20 | enaṃ senāpatiṃ kṛtvā nṛpatiṃ nṛpasattama
śakyaḥ prāptuṃ jayo 'smābhir devaiḥ skandam ivājitam |
21 | tathokte droṇaputreṇa sarva eva narādhipāḥ
parivārya sthitāḥ śalyaṃ jayaśabdāṃś ca cakrire yuddhāya ca matiṃ cakrūr āveśaṃ ca paraṃ yayuḥ |
22 | tato duryodhanaḥ śalyaṃ bhūmau sthitvā rathe sthitam
uvāca prāñjalir bhūtvā rāmabhīṣmasamaṃ raṇe |
23 | ayaṃ sa kālaḥ saṃprāpto mitrāṇāṃ mitravatsala
yatra mitram amitraṃ vā parīkṣante budhā janāḥ |
24 | sa bhavān astu naḥ śūraḥ praṇetā vāhinīmukhe
raṇaṃ ca yāte bhavati pāṇḍavā mandacetasaḥ bhaviṣyanti sahāmātyāḥ pāñcālāś ca nirudyamāḥ |
25 | śalya uvāca |
25 | yat tu māṃ manyase rājan kururāja karomi tat
tvatpriyārthaṃ hi me sarvaṃ prāṇā rājyaṃ dhanāni ca |
26 | duryodhana uvāca |
26 | senāpatyena varaye tvām ahaṃ mātulātulam
so 'smān pāhi yudhāṃ śreṣṭha skando devān ivāhave |
27 | abhiṣicyasva rājendra devānām iva pāvakiḥ
jahi śatrūn raṇe vīra mahendro dānavān iva |