Book 8 Chapter 59
1	saṃjaya uvāca
1	taṃ tu yāntaṃ mahāvegair aśvaiḥ kapivaradhvajam yuddhāyābhyadravan vīrāḥ kurūṇāṃ navatī rathāḥ parivavrur naravyāghrā naravyāghraṃ raṇe 'rjunam
2	kṛṣṇaḥ śvetān mahāvegān aśvān kanakabhūṣaṇān muktājālapraticchannān praiṣīt karṇarathaṃ prati
3	tataḥ karṇarathaṃ yāntam arīn ghnantaṃ dhanaṃjayam bāṇavarṣair abhighnantaḥ saṃśaptakarathā yayuḥ
4	tvaramāṇāṃs tu tān sarvān sasūteṣvasanadhvajān jaghāna navatiṃ vīrān arjuno niśitaiḥ śaraiḥ
5	te 'patanta hatā bāṇair nānārūpaiḥ kirīṭinā savimānā yathā siddhāḥ svargāt puṇyakṣaye tathā
6	tataḥ sarathanāgāśvāḥ kuravaḥ kurusattama nirbhayā bharataśreṣṭham abhyavartanta phalgunam
7	tad āyastam amuktāstram udīrṇavaravāraṇam putrāṇāṃ te mahat sainyaṃ samarautsīd dhanaṃjayaḥ
8	śaktyṛṣṭitomaraprāsair gadānistriṃśasāyakaiḥ prācchādayan maheṣvāsāḥ kuravaḥ kurunandanam
9	tāṃ kurūṇāṃ pravitatāṃ śastravṛṣṭiṃ samudyatām vyadhamat pāṇḍavo bāṇais tamaḥ sūrya ivāṃśubhiḥ
10	tato mlecchāḥ sthitair mattais trayodaśaśatair gajaiḥ pārśvato 'bhyahanan pārthaṃ tava putrasya śāsanāt
11	karṇinālīkanārācais tomaraiḥ prāsaśaktibhiḥ kampanair bhiṇḍipālaiś ca rathasthaṃ pārtham ārdayan
12	tām astravṛṣṭiṃ prahitāṃ dvipasthair yavanaiḥ smayan ciccheda niśitair bhallair ardhacandraiś ca phalgunaḥ
13	atha tān dviradān sarvān nānāliṅgair mahāśaraiḥ sapatākān sahārohān girīn vajrair ivābhinat
14	te hemapuṅkhair iṣubhir ācitā hemamālinaḥ hatāḥ petur mahānāgāḥ sāgnijvālā ivādrayaḥ
15	tato gāṇḍīvanirghoṣo mahān āsīd viśāṃ pate stanatāṃ kūjatāṃ caiva manuṣyagajavājinām
16	kuñjarāś ca hatā rājan prādravaṃs te samantataḥ aśvāś ca paryadhāvanta hatārohā diśo daśa
17	rathā hīnā mahārāja rathibhir vājibhis tathā gandharvanagarākārā dṛśyante sma sahasraśaḥ
18	aśvārohā mahārāja dhāvamānās tatas tataḥ tatra tatraiva dṛśyante patitāḥ pārthasāyakaiḥ
19	tasmin kṣaṇe pāṇḍavasya bāhvor balam adṛśyata yat sādino vāraṇāṃś ca rathāṃś caiko 'jayad yudhi
20	tatas tryaṅgeṇa mahatā balena bharatarṣabha dṛṣṭvā parivṛtaṃ rājan bhīmasenaḥ kirīṭinam
21	hatāvaśeṣān utsṛjya tvadīyān kati cid rathān javenābhyadravad rājan dhanaṃjayarathaṃ prati
22	tatas tat prādravat sainyaṃ hatabhūyiṣṭham āturam dṛṣṭvā yad arjunaṃ bhīmo jagāma bhrātaraṃ prati
23	hatāvaśiṣṭāṃs turagān arjunena mahājavān bhīmo vyadhamad abhrānto gadāpāṇir mahāhave
24	kālarātrim ivātyugrāṃ naranāgāśvabhojanām prākārāṭṭapuradvāradāraṇīm atidāruṇām
25	tato gadāṃ nṛnāgāśveṣv āśu bhīmo vyavāsṛjat sā jaghāna bahūn aśvān aśvārohāṃś ca māriṣa
26	kāṃsyāyasatanutrāṃs tān narān aśvāṃś ca pāṇḍavaḥ pothayām āsa gadayā saśabdaṃ te 'patan hatāḥ
27	hatvā tu tad gajānīkaṃ bhīmaseno mahābalaḥ punaḥ svaratham āsthāya pṛṣṭhato 'rjunam anvagāt
28	hataṃ parāṅmukhaprāyaṃ nirutsāhaṃ paraṃ balam vyālambata mahārāja prāyaśaḥ śastraveṣṭitam
29	vilambamānaṃ tat sainyam apragalbham avasthitam dṛṣṭvā prācchādayad bāṇair arjunaḥ prāṇatāpanaiḥ
30	tataḥ kurūṇām abhavad ārtanādo mahāmṛdhe rathāśvanāgāsuharair vadhyatām arjuneṣubhiḥ
31	hāhākṛtaṃ bhṛśaṃ tasthau līyamānaṃ parasparam alātacakravat sainyaṃ tadābhramata tāvakam
32	ādīptaṃ tava tat sainyaṃ śaraiś chinnatanucchadam āsīt svaśoṇitaklinnaṃ phullāśokavanaṃ yathā
33	tad dṛṣṭvā kuravas tatra vikrāntaṃ savyasācinaḥ nirāśāḥ samapadyanta sarve karṇasya jīvite
34	aviṣahyaṃ tu pārthasya śarasaṃpātam āhave matvā nyavartan kuravo jitā gāṇḍīvadhanvanā
35	te hitvā samare pārthaṃ vadhyamānāś ca sāyakaiḥ pradudruvur diśo bhītāś cukruśuś cāpi sūtajam
36	abhyadravata tān pārthaḥ kirañ śaraśatān bahūn harṣayan pāṇḍavān yodhān bhīmasenapurogamān
37	putrās tu te mahārāja jagmuḥ karṇarathaṃ prati agādhe majjatāṃ teṣāṃ dvīpaḥ karṇo 'bhavat tadā
38	kuravo hi mahārāja nirviṣāḥ pannagā iva karṇam evopalīyanta bhayād gāṇḍīvadhanvanaḥ
39	yathā sarvāṇi bhūtāni mṛtyor bhītāni bhārata dharmam evopalīyante karmavanti hi yāni ca
40	tathā karṇaṃ maheṣvāsaṃ putrās tava narādhipa upālīyanta saṃtrāsāt pāṇḍavasya mahātmanaḥ
41	tāñ śoṇitapariklinnān viṣamasthāñ śarāturān mā bhaiṣṭety abravīt karṇo hy abhito mām iteti ca
42	saṃbhagnaṃ hi balaṃ dṛṣṭvā balāt pārthena tāvakam dhanur visphārayan karṇas tasthau śatrujighāṃsayā pāñcālān punar ādhāvat paśyataḥ savyasācinaḥ
43	tataḥ kṣaṇena kṣitipāḥ kṣatajapratimekṣaṇāḥ karṇaṃ vavarṣur bāṇaughair yathā meghā mahīdharam
44	tataḥ śarasahasrāṇi karṇamuktāni māriṣa vyayojayanta pāñcālān prāṇaiḥ prāṇabhṛtāṃ vara
45	tato raṇo mahān āsīt pāñcālānāṃ viśāṃ pate vadhyatāṃ sūtaputreṇa mitrārthe 'mitraghātinām