Book 8 Chapter 58 | |
1 | saṃjaya uvāca |
1 | rājan kurūṇāṃ pravarair balair bhīmam abhidrutam
majjantam iva kaunteyam ujjihīrṣur dhanaṃjayaḥ |
2 | vimṛdya sūtaputrasya senāṃ bhārata sāyakaiḥ
prāhiṇon mṛtyulokāya paravīrān dhanaṃjayaḥ |
3 | tato 'syāmbaram āvṛtya śarajālāni bhāgaśaḥ
adṛśyanta tathānye ca nighnantas tava vāhinīm |
4 | sa pakṣisaṃghācaritam ākāśaṃ pūrayañ śaraiḥ
dhanaṃjayo mahārāja kurūṇām antako 'bhavat |
5 | tato bhallaiḥ kṣurapraiś ca nārācair nirmalair api
gātrāṇi prākṣiṇot pārthaḥ śirāṃsi ca cakarta ha |
6 | chinnagātrair vikavacair viśiraskaiḥ samantataḥ
patitaiś ca patadbhiś ca yodhair āsīt samāvṛtam |
7 | dhanaṃjayaśarābhyastaiḥ syandanāśvanaradvipaiḥ
raṇabhūmir abhūd rājan mahāvaitaraṇī yathā |
8 | īṣācakrākṣabhaṅgaiś ca vyaśvaiḥ sāśvaiś ca yudhyatām
sasūtair hatasūtaiś ca rathaiḥ stīrṇābhavan mahī |
9 | suvarṇavarmasaṃnāhair yodhaiḥ kanakabhūṣaṇaiḥ
āsthitāḥ kṛtavarmāṇo bhadrā nityamadā dvipāḥ kruddhāḥ kruddhair mahāmātraiḥ preṣitārjunam abhyayuḥ |
10 | catuḥśatāḥ śaravarṣair hatāḥ petuḥ kirīṭinā
paryastānīva śṛṅgāṇi sasattvāni mahāgireḥ |
11 | dhanaṃjayaśarābhyastaiḥ stīrṇā bhūr varavāraṇaiḥ
abhipede 'rjunaratho ghanān bhindann ivāṃśumān |
12 | hatair gajamanuṣyāśvair bhagnaiś ca bahudhā rathaiḥ
viśastrapatrakavacair yuddhaśauṇḍair gatāsubhiḥ apaviddhāyudhair mārgaḥ stīrṇo 'bhūt phalgunena vai |
13 | vyasphūrjayac ca gāṇḍīvaṃ sumahad bhairavasvanam
ghoro vajraviniṣpeṣaḥ stanayitnor ivāmbare |
14 | tataḥ prādīryata camūr dhanaṃjayaśarāhatā
mahāvātasamāviddhā mahānaur iva sāgare |
15 | nānārūpāḥ praharaṇāḥ śarā gāṇḍīvacoditāḥ
alātolkāśaniprakhyās tava sainyaṃ vinirdahan |
16 | mahāgirau veṇuvanaṃ niśi prajvalitaṃ yathā
tathā tava mahat sainyaṃ prāsphurac charapīḍitam |
17 | saṃpiṣṭadagdhavidhvastaṃ tava sainyaṃ kirīṭinā
hataṃ pravihataṃ bāṇaiḥ sarvataḥ pradrutaṃ diśaḥ |
18 | mahāvane mṛgagaṇā dāvāgnigrasitā yathā
kuravaḥ paryavartanta nirdagdhāḥ savyasācinā |
19 | utsṛjya hi mahābāhuṃ bhīmasenaṃ tadā raṇe
balaṃ kurūṇām udvignaṃ sarvam āsīt parāṅmukham |
20 | tataḥ kuruṣu bhagneṣu bībhatsur aparājitaḥ
bhīmasenaṃ samāsādya muhūrtaṃ so 'bhyavartata |
21 | samāgamya sa bhīmena mantrayitvā ca phalgunaḥ
viśalyam arujaṃ cāsmai kathayitvā yudhiṣṭhiram |
22 | bhīmasenābhyanujñātas tataḥ prāyād dhanaṃjayaḥ
nādayan rathaghoṣeṇa pṛthivīṃ dyāṃ ca bhārata |
23 | tataḥ parivṛto bhīmair daśabhiḥ śatrupuṃgavaiḥ
duḥśāsanād avarajais tava putrair dhanaṃjayaḥ |
24 | te tam abhyardayan bāṇair ulkābhir iva kuñjaram
ātateṣv asanāḥ krūrā nṛtyanta iva bhārata |
25 | apasavyāṃs tu tāṃś cakre rathena madhusūdanaḥ
tatas te prādravañ śūrāḥ parāṅmukharathe 'rjune |
26 | teṣām āpatatāṃ ketūn rathāṃś cāpāni sāyakān
nārācair ardhacandraiś ca kṣipraṃ pārtho nyapātayat |
27 | athānyair daśabhir bhallaiḥ śirāṃsy eṣāṃ nyapātayat
roṣasaṃraktanetrāṇi saṃdaṣṭauṣṭhāni bhūtale tāni vaktrāṇi vibabhur vyomni tārāgaṇā iva |
28 | tāṃs tu bhallair mahāvegair daśabhir daśa kauravān
rukmāṅgadān rukmapuṅkhair viddhvā prāyād amitrahā |