Book 8 Chapter 20 | |
1 | dhṛtarāṣṭra uvāca |
1 | atitīvrāṇi duḥkhāni duḥsahāni bahūni ca
tavāhaṃ saṃjayāśrauṣaṃ putrāṇāṃ mama saṃkṣayam |
2 | tathā tu me kathayase yathā yuddhaṃ tu vartate
na santi sūta kauravyā iti me naiṣṭhikī matiḥ |
3 | duryodhanas tu virathaḥ kṛtas tatra mahāraṇe
dharmaputraḥ kathaṃ cakre tasmin vā nṛpatiḥ katham |
4 | aparāhṇe kathaṃ yuddham abhaval lomaharṣaṇam
tan mamācakṣva tattvena kuśalo hy asi saṃjaya |
5 | saṃjaya uvāca |
5 | saṃsakteṣu ca sainyeṣu yudhyamāneṣu bhāgaśaḥ
ratham anyaṃ samāsthāya putras tava viśāṃ pate |
6 | krodhena mahatāviṣṭaḥ saviṣo bhujago yathā
duryodhanas tu dṛṣṭvā vai dharmarājaṃ yudhiṣṭhiram uvāca sūta tvaritaṃ yāhi yāhīti bhārata |
7 | atra māṃ prāpaya kṣipraṃ sārathe yatra pāṇḍavaḥ
dhriyamāṇena chatreṇa rājā rājati daṃśitaḥ |
8 | sa sūtaś codito rājñā rājñaḥ syandanam uttamam
yudhiṣṭhirasyābhimukhaṃ preṣayām āsa saṃyuge |
9 | tato yudhiṣṭhiraḥ kruddhaḥ pramatta iva sadgavaḥ
sārathiṃ codayām āsa yāhi yatra suyodhanaḥ |
10 | tau samājagmatur vīrau bhrātarau rathasattamau
sametya ca mahāvīryau saṃnaddhau yuddhadurmadau tatakṣatur maheṣvāsau śarair anyonyam āhave |
11 | tato duryodhano rājā dharmaśīlasya māriṣa
śilāśitena bhallena dhanuś ciccheda saṃyuge taṃ nāmṛṣyata saṃkruddho vyavasāyaṃ yudhiṣṭhiraḥ |
12 | apavidhya dhanuś chinnaṃ krodhasaṃraktalocanaḥ
anyat kārmukam ādāya dharmaputraś camūmukhe |
13 | duryodhanasya ciccheda dhvajaṃ kārmukam eva ca
athānyad dhanur ādāya pratyavidhyata pāṇḍavam |
14 | tāv anyonyaṃ susaṃrabdhau śaravarṣāṇy amuñcatām
siṃhāv iva susaṃkruddhau parasparajigīṣayā |
15 | anyonyaṃ jaghnatuś caiva nardamānau vṛṣāv iva
anyonyaṃ prekṣamāṇau ca ceratus tau mahārathau |
16 | tataḥ pūrṇāyatotsṛṣṭair anyonyaṃ sukṛtavraṇau
virejatur mahārāja puṣpitāv iva kiṃśukau |
17 | tato rājan pratibhayān siṃhanādān muhur muhuḥ
talayoś ca tathā śabdān dhanuṣoś ca mahāhave |
18 | śaṅkhaśabdaravāṃś caiva cakratus tau rathottamau
anyonyaṃ ca mahārāja pīḍayāṃ cakratur bhṛśam |
19 | tato yudhiṣṭhiro rājā tava putraṃ tribhiḥ śaraiḥ
ājaghānorasi kruddho vajravego durāsadaḥ |
20 | prativivyādha taṃ tūrṇaṃ tava putro mahīpatim
pañcabhir niśitair bāṇair hemapuṅkhaiḥ śilāśitaiḥ |
21 | tato duryodhano rājā śaktiṃ cikṣepa bhārata
sarvapāraśavīṃ tīkṣṇāṃ maholkāpratimāṃ tadā |
22 | tām āpatantīṃ sahasā dharmarājaḥ śilāśitaiḥ
tribhiś ciccheda sahasā taṃ ca vivyādha saptabhiḥ |
23 | nipapāta tataḥ sātha hemadaṇḍā mahāghanā
nipatantī maholkeva vyarājac chikhisaṃnibhā |
24 | śaktiṃ vinihatāṃ dṛṣṭvā putras tava viśāṃ pate
navabhir niśitair bhallair nijaghāna yudhiṣṭhiram |
25 | so 'tividdho balavatām agraṇīḥ śatrutāpanaḥ
duryodhanaṃ samuddiśya bāṇaṃ jagrāha satvaraḥ |
26 | samādhatta ca taṃ bāṇaṃ dhanuṣy ugraṃ mahābalaḥ
cikṣepa ca tato rājā rājñaḥ kruddhaḥ parākramī |
27 | sa tu bāṇaḥ samāsādya tava putraṃ mahāratham
vyamohayata rājānaṃ dharaṇīṃ ca jagāma ha |
28 | tato duryodhanaḥ kruddho gadām udyamya vegitaḥ
vidhitsuḥ kalahasyāntam abhidudrāva pāṇḍavam |
29 | tam ālakṣyodyatagadaṃ daṇḍahastam ivāntakam
dharmarājo mahāśaktiṃ prāhiṇot tava sūnave dīpyamānāṃ mahāvegāṃ maholkāṃ jvalitām iva |
30 | rathasthaḥ sa tayā viddho varma bhittvā mahāhave
bhṛśaṃ saṃvignahṛdayaḥ papāta ca mumoha ca |
31 | tatas tvaritam āgatya kṛtavarmā tavātmajam
pratyapadyata rājānaṃ magnaṃ vai vyasanārṇave |
32 | bhīmo 'pi mahatīṃ gṛhya gadāṃ hemapariṣkṛtām
abhidudrāva vegena kṛtavarmāṇam āhave evaṃ tad abhavad yuddhaṃ tvadīyānāṃ paraiḥ saha |