Book 7 Chapter 153 | |
1 | saṃjaya uvāca |
1 | saṃprekṣya samare bhīmaṃ rakṣasā grastam antikāt
vāsudevo 'bravīd vākyaṃ ghaṭotkacam idaṃ tadā |
2 | paśya bhīmaṃ mahābāho rakṣasā grastam antikāt
paśyatāṃ sarvasainyānāṃ tava caiva mahādyute |
3 | sa karṇaṃ tvaṃ samutsṛjya rākṣasendram alāyudham
jahi kṣipraṃ mahābāho paścāt karṇaṃ vadhiṣyasi |
4 | sa vārṣṇeyavacaḥ śrutvā karṇam utsṛjya vīryavān
yuyudhe rākṣasendreṇa bakabhrātrā ghaṭotkacaḥ tayoḥ sutumulaṃ yuddhaṃ babhūva niśi rakṣasoḥ |
5 | alāyudhasya yodhāṃs tu rākṣasān bhīmadarśanān
vegenāpatataḥ śūrān pragṛhītaśarāsanān |
6 | āttāyudhaḥ susaṃkruddho yuyudhāno mahārathaḥ
nakulaḥ sahadevaś ca cicchidur niśitaiḥ śaraiḥ |
7 | sarvāṃś ca samare rājan kirīṭī kṣatriyarṣabhān
paricikṣepa bībhatsuḥ sarvataḥ prakṣipañ śarān |
8 | karṇaś ca samare rājan vyadrāvayata pārthivān
dhṛṣṭadyumnaśikhaṇḍyādīn pāñcālānāṃ mahārathān |
9 | tān vadhyamānān dṛṣṭvā tu bhīmo bhīmaparākramaḥ
abhyayāt tvaritaḥ karṇaṃ viśikhān vikiran raṇe |
10 | tatas te 'py āyayur hatvā rākṣasān yatra sūtajaḥ
nakulaḥ sahadevaś ca sātyakiś ca mahārathaḥ te karṇaṃ yodhayām āsuḥ pāñcālā droṇam eva ca |
11 | alāyudhas tu saṃkruddho ghaṭotkacam ariṃdamam
parigheṇātikāyena tāḍayām āsa mūrdhani |
12 | sa tu tena prahāreṇa bhaimasenir mahābalaḥ
īṣan mūrchānvito 'tmānaṃ saṃstambhayata vīryavān |
13 | tato dīptāgnisaṃkāśāṃ śataghaṇṭām alaṃkṛtām
cikṣepa samare tasmai gadāṃ kāñcanabhūṣaṇām |
14 | sā hayān sārathiṃ caiva rathaṃ cāsya mahāsvanā
cūrṇayām āsa vegena visṛṣṭā bhīmakarmaṇā |
15 | sa bhagnahayacakrākṣo viśīrṇadhvajakūbaraḥ
utpapāta rathāt tūrṇaṃ māyām āsthāya rākṣasīm |
16 | sa samāsthāya māyāṃ tu vavarṣa rudhiraṃ bahu
vidyudvibhrājitaṃ cāsīt timirābhrākulaṃ nabhaḥ |
17 | tato vajranipātāś ca sāśanistanayitnavaḥ
mahāṃś caṭacaṭāśabdas tatrāsīd dhi mahāhave |
18 | tāṃ prekṣya vihitāṃ māyāṃ rākṣaso rākṣasena tu
ūrdhvam utpatya haiḍimbas tāṃ māyāṃ māyayāvadhīt |
19 | so 'bhivīkṣya hatāṃ māyāṃ māyāvī māyayaiva hi
aśmavarṣaṃ sutumulaṃ visasarja ghaṭotkace |
20 | aśmavarṣaṃ sa tad ghoraṃ śaravarṣeṇa vīryavān
diśo vidhvaṃsayām āsa tad adbhutam ivābhavat |
21 | tato nānāpraharaṇair anyonyam abhivarṣatām
āyasaiḥ parighaiḥ śūlair gadāmusalamudgaraiḥ |
22 | pinākaiḥ karavālaiś ca tomaraprāsakampanaiḥ
nārācair niśitair bhallaiḥ śaraiś cakraiḥ paraśvadhaiḥ |
23 | ayoguḍair bhiṇḍipālair gośīrṣolūkhalair api
utpāṭya ca mahāśākhair vividhair jagatīruhaiḥ |
24 | śamīpīlukarīraiś ca śamyākaiś caiva bhārata
iṅgudair badarībhiś ca kovidāraiś ca puṣpitaiḥ |
25 | palāśair arimedaiś ca plakṣanyagrodhapippalaiḥ
mahadbhiḥ samare tasminn anyonyam abhijaghnatuḥ |
26 | vividhaiḥ parvatāgraiś ca nānādhātubhir ācitaiḥ
teṣāṃ śabdo mahān āsīd vajrāṇāṃ bhidyatām iva |
27 | yuddhaṃ tad abhavad ghoraṃ bhaimyalāyudhayor nṛpa
harīndrayor yathā rājan vālisugrīvayoḥ purā |
28 | tau yuddhvā vividhair ghorair āyudhair viśikhais tathā
pragṛhya niśitau khaḍgāv anyonyam abhijaghnatuḥ |
29 | tāv anyonyam abhidrutya keśeṣu sumahābalau
bhujābhyāṃ paryagṛhṇītāṃ mahākāyau mahābalau |
30 | tau bhinnagātrau prasvedaṃ susruvāte janādhipa
rudhiraṃ ca mahākāyāv abhivṛṣṭāv ivācalau |
31 | athābhipatya vegena samudbhrāmya ca rākṣasam
balenākṣipya haiḍimbaś cakartāsya śiro mahat |
32 | so 'pahṛtya śiras tasya kuṇḍalābhyāṃ vibhūṣitam
tadā sutumulaṃ nādaṃ nanāda sumahābalaḥ |
33 | hataṃ dṛṣṭvā mahākāyaṃ bakajñātim ariṃdamam
pāñcālāḥ pāṇḍavāś caiva siṃhanādān vinedire |
34 | tato bherīsahasrāṇi śaṅkhānām ayutāni ca
avādayan pāṇḍaveyās tasmin rakṣasi pātite |
35 | atīva sā niśā teṣāṃ babhūva vijayāvahā
vidyotamānā vibabhau samantād dīpamālinī |
36 | alāyudhasya tu śiro bhaimasenir mahābalaḥ
duryodhanasya pramukhe cikṣepa gatacetanam |
37 | atha duryodhano rājā dṛṣṭvā hatam alāyudham
babhūva paramodvignaḥ saha sainyena bhārata |
38 | tena hy asya pratijñātaṃ bhīmasenam ahaṃ yudhi
hanteti svayam āgamya smaratā vairam uttamam |
39 | dhruvaṃ sa tena hantavya ity amanyata pārthivaḥ
jīvitaṃ cirakālāya bhrātṝṇāṃ cāpy amanyata |
40 | sa taṃ dṛṣṭvā vinihataṃ bhīmasenātmajena vai
pratijñāṃ bhīmasenasya pūrṇām evābhyamanyata |