Book 7 Chapter 147 | |
1 | saṃjaya uvāca |
1 | vidrutaṃ svabalaṃ dṛṣṭvā vadhyamānaṃ mahātmabhiḥ
krodhena mahatāviṣṭaḥ putras tava viśāṃ pate |
2 | abhyetya sahasā karṇaṃ droṇaṃ ca jayatāṃ varam
amarṣavaśam āpanno vākyajño vākyam abravīt |
3 | bhavadbhyām iha saṃgrāmo kruddhābhyāṃ saṃpravartitaḥ
āhave nihataṃ dṛṣṭvā saindhavaṃ savyasācinā |
4 | nihanyamānāṃ pāṇḍūnāṃ balena mama vāhinīm
bhūtvā tadvijaye śaktāv aśaktāv iva paśyataḥ |
5 | yady ahaṃ bhavatos tyājyo na vācyo 'smi tadaiva hi
āvāṃ pāṇḍusutān saṃkhye jeṣyāva iti mānadau |
6 | tadaivāhaṃ vacaḥ śrutvā bhavadbhyām anusaṃmatam
kṛtavān pāṇḍavaiḥ sārdhaṃ vairaṃ yodhavināśanam |
7 | yadi nāhaṃ parityājyo bhavadbhyāṃ puruṣarṣabhau
yudhyetām anurūpeṇa vikrameṇa suvikramau |
8 | vākpratodena tau vīrau praṇunnau tanayena te
prāvartayetāṃ tau yuddhaṃ ghaṭṭitāv iva pannagau |
9 | tatas tau rathināṃ śreṣṭhau sarvalokadhanurdharau
śaineyapramukhān pārthān abhidudruvatū raṇe |
10 | tathaiva sahitāḥ pārthāḥ svena sainyena saṃvṛtāḥ
abhyavartanta tau vīrau nardamānau muhur muhuḥ |
11 | atha droṇo maheṣvāso daśabhiḥ śinipuṃgavam
avidhyat tvaritaṃ kruddhaḥ sarvaśastrabhṛtāṃ varaḥ |
12 | karṇaś ca daśabhir bāṇaiḥ putraś ca tava saptabhiḥ
daśabhir vṛṣasenaś ca saubalaś cāpi saptabhiḥ ete kaurava saṃkrande śaineyaṃ paryavārayan |
13 | dṛṣṭvā ca samare droṇaṃ nighnantaṃ pāṇḍavīṃ camūm
vivyadhuḥ somakās tūrṇaṃ samantāc charavṛṣṭibhiḥ |
14 | tato droṇo 'harat prāṇān kṣatriyāṇāṃ viśāṃ pate
raśmibhir bhāskaro rājaṃs tamasām iva bhārata |
15 | droṇena vadhyamānānāṃ pāñcālānāṃ viśāṃ pate
śuśruve tumulaḥ śabdaḥ krośatām itaretaram |
16 | putrān anye pitṝn anye bhrātṝn anye ca mātulān
bhāgineyān vayasyāṃś ca tathā saṃbandhibāndhavān utsṛjyotsṛjya gacchanti tvaritā jīvitepsavaḥ |
17 | apare mohitā mohāt tam evābhimukhā yayuḥ
pāṇḍavānāṃ raṇe yodhāḥ paralokaṃ tathāpare |
18 | sā tathā pāṇḍavī senā vadhyamānā mahātmabhiḥ
niśi saṃprādravad rājann utsṛjyolkāḥ sahasraśaḥ |
19 | paśyato bhīmasenasya vijayasyācyutasya ca
yamayor dharmaputrasya pārṣatasya ca paśyataḥ |
20 | tamasā saṃvṛte loke na prājñāyata kiṃ cana
kauravāṇāṃ prakāśena dṛśyante tu drutāḥ pare |
21 | dravamāṇaṃ tu tat sainyaṃ droṇakarṇau mahārathau
jaghnatuḥ pṛṣṭhato rājan kirantau sāyakān bahūn |
22 | pāñcāleṣu prabhagneṣu dīryamāṇeṣu sarvaśaḥ
janārdano dīnamanāḥ pratyabhāṣata phalgunam |
23 | droṇakarṇau maheṣvāsāv etau pārṣatasātyakī
pāñcālāṃś caiva sahitau jaghnatuḥ sāyakair bhṛśam |
24 | etayoḥ śaravarṣeṇa prabhagnā no mahārathāḥ
vāryamāṇāpi kaunteya pṛtanā nāvatiṣṭhate |
25 | etāv āvāṃ sarvasainyair vyūḍhaiḥ samyag udāyudhaiḥ
droṇaṃ ca sūtaputraṃ ca prayatāvaḥ prabādhitum |
26 | etau hi balinau śūrau kṛtāstrau jitakāśinau
upekṣitau balaṃ kruddhau nāśayetāṃ niśām imām eṣa bhīmo 'bhiyāty ugraḥ punar āvartya vāhinīm |
27 | vṛkodaraṃ tathāyāntaṃ dṛṣṭvā tatra janārdanaḥ
punar evābravīd rājan harṣayann iva pāṇḍavam |
28 | eṣa bhīmo raṇaślāghī vṛtaḥ somakapāṇḍavaiḥ
ruṣito 'bhyeti vegena droṇakarṇau mahābalau |
29 | etena sahito yudhya pāñcālaiś ca mahārathaiḥ
āśvāsanārthaṃ sarveṣāṃ sainyānāṃ pāṇḍunandana |
30 | tatas tau puruṣavyāghrāv ubhau mādhavapāṇḍavau
droṇakarṇau samāsādya dhiṣṭhitau raṇamūrdhani |
31 | tatas tat punar āvṛttaṃ yudhiṣṭhirabalaṃ mahat
tato droṇaś ca karṇaś ca parān mamṛdatur yudhi |
32 | sa saṃprahāras tumulo niśi pratyabhavan mahān
yathā sāgarayo rājaṃś candrodayavivṛddhayoḥ |
33 | tata utsṛjya pāṇibhyaḥ pradīpāṃs tava vāhinī
yuyudhe pāṇḍavaiḥ sārdham unmattavad ahaḥkṣaye |
34 | rajasā tamasā caiva saṃvṛte bhṛśadāruṇe
kevalaṃ nāmagotreṇa prāyudhyanta jayaiṣiṇaḥ |
35 | aśrūyanta hi nāmāni śrāvyamāṇāni pārthivaiḥ
praharadbhir mahārāja svayaṃvara ivāhave |
36 | niḥśabdam āsīt sahasā punaḥ śabdo mahān abhūt
kruddhānāṃ yudhyamānānāṃ jayatāṃ jīyatām api |
37 | yatra yatra sma dṛśyante pradīpāḥ kurusattama
tatra tatra sma te śūrā nipatanti pataṃgavat |
38 | tathā saṃyudhyamānānāṃ vigāḍhābhūn mahāniśā
pāṇḍavānāṃ ca rājendra kauravāṇāṃ ca sarvaśaḥ |