Book 7 Chapter 143 | |
1 | saṃjaya uvāca |
1 | śatānīkaṃ śarais tūrṇaṃ nirdahantaṃ camūṃ tava
citrasenas tava suto vārayām āsa bhārata |
2 | nākuliś citrasenaṃ tu nārācenārdayad bhṛśam
sa ca taṃ prativivyādha daśabhir niśitaiḥ śaraiḥ |
3 | citraseno mahārāja śatānīkaṃ punar yudhi
navabhir niśitair bāṇair ājaghāna stanāntare |
4 | nākulis tasya viśikhair varma saṃnataparvabhiḥ
gātrāt saṃcyāvayām āsa tad adbhutam ivābhavat |
5 | so 'petavarmā putras te virarāja bhṛśaṃ nṛpa
utsṛjya kāle rājendra nirmokam iva pannagaḥ |
6 | tato 'sya niśitair bāṇair dhvajaṃ ciccheda nākuliḥ
dhanuś caiva mahārāja yatamānasya saṃyuge |
7 | sa chinnadhanvā samare vivarmā ca mahārathaḥ
dhanur anyan mahārāja jagrāhārividāraṇam |
8 | tatas tūrṇaṃ citraseno nākuliṃ navabhiḥ śaraiḥ
vivyādha samare kruddho bharatānāṃ mahārathaḥ |
9 | śatānīko 'tha saṃkruddhaś citrasenasya māriṣa
jaghāna caturo vāhān sārathiṃ ca narottamaḥ |
10 | avaplutya rathāt tasmāc citraseno mahārathaḥ
nākuliṃ pañcaviṃśatyā śarāṇām ārdayad balī |
11 | tasya tat kurvataḥ karma nakulasya suto raṇe
ardhacandreṇa ciccheda cāpaṃ ratnavibhūṣitam |
12 | sa chinnadhanvā viratho hatāśvo hatasārathiḥ
āruroha rathaṃ tūrṇaṃ hārdikyasya mahātmanaḥ |
13 | drupadaṃ tu sahānīkaṃ droṇaprepsuṃ mahāratham
vṛṣaseno 'bhyayāt tūrṇaṃ kirañ śaraśatais tadā |
14 | yajñasenas tu samare karṇaputraṃ mahāratham
ṣaṣṭyā śarāṇāṃ vivyādha bāhvor urasi cānagha |
15 | vṛṣasenas tu saṃkruddho yajñasenaṃ rathe sthitam
bahubhiḥ sāyakais tīkṣṇair ājaghāna stanāntare |
16 | tāv ubhau śaranunnāṅgau śarakaṇṭakinau raṇe
vyabhrājetāṃ mahārāja śvāvidhau śalalair iva |
17 | rukmapuṅkhair ajihmāgraiḥ śaraiś chinnatanucchadau
rudhiraughapariklinnau vyabhrājetāṃ mahāmṛdhe |
18 | tapanīyanibhau citrau kalpavṛkṣāv ivādbhutau
kiṃśukāv iva cotphullau vyakāśetāṃ raṇājire |
19 | vṛṣasenas tato rājan navabhir drupadaṃ śaraiḥ
viddhvā vivyādha saptatyā punaś cānyais tribhiḥ śaraiḥ |
20 | tataḥ śarasahasrāṇi vimuñcan vibabhau tadā
karṇaputro mahārāja varṣamāṇa ivāmbudaḥ |
21 | tatas tu drupadānīkaṃ śaraiś chinnatanucchadam
saṃprādravad raṇe rājan niśīthe bhairave sati |
22 | pradīpair hi parityaktair jvaladbhis taiḥ samantataḥ
vyarājata mahī rājan vītābhrā dyaur iva grahaiḥ |
23 | tathāṅgadair nipatitair vyarājata vasuṃdharā
prāvṛṭkāle mahārāja vidyudbhir iva toyadaḥ |
24 | tataḥ karṇasutatrastāḥ somakā vipradudruvuḥ
yathendrabhayavitrastā dānavās tārakāmaye |
25 | tenārdyamānāḥ samare dravamāṇāś ca somakāḥ
vyarājanta mahārāja pradīpair avabhāsitāḥ |
26 | tāṃs tu nirjitya samare karṇaputro vyarocata
madhyaṃdinam anuprāpto gharmāṃśur iva bhārata |
27 | teṣu rājasahasreṣu tāvakeṣu pareṣu ca
eka eva jvalaṃs tasthau vṛṣasenaḥ pratāpavān |
28 | sa vijitya raṇe śūrān somakānāṃ mahārathān
jagāma tvaritas tatra yatra rājā yudhiṣṭhiraḥ |
29 | prativindhyam atha kruddhaṃ pradahantaṃ raṇe ripūn
duḥśāsanas tava sutaḥ pratyudgacchan mahārathaḥ |
30 | tayoḥ samāgamo rājaṃś citrarūpo babhūva ha
vyapetajalade vyomni budhabhārgavayor iva |
31 | prativindhyaṃ tu samare kurvāṇaṃ karma duṣkaram
duḥśāsanas tribhir bāṇair lalāṭe samavidhyata |
32 | so 'tividdho balavatā putreṇa tava dhanvinā
virarāja mahābāhuḥ saśṛṅga iva parvataḥ |
33 | duḥśāsanaṃ tu samare prativindhyo mahārathaḥ
navabhiḥ sāyakair viddhvā punar vivyādha saptabhiḥ |
34 | tatra bhārata putras te kṛtavān karma duṣkaram
prativindhyahayān ugraiḥ pātayām āsa yac charaiḥ |
35 | sārathiṃ cāsya bhallena dhvajaṃ ca samapātayat
rathaṃ ca śataśo rājan vyadhamat tasya dhanvinaḥ |
36 | patākāś ca sa tūṇīrān raśmīn yoktrāṇi cābhibho
ciccheda tilaśaḥ kruddhaḥ śaraiḥ saṃnataparvabhiḥ |
37 | virathaḥ sa tu dharmātmā dhanuṣpāṇir avasthitaḥ
ayodhayat tava sutaṃ kirañ śaraśatān bahūn |
38 | kṣurapreṇa dhanus tasya ciccheda kṛtahastavat
athainaṃ daśabhir bhallaiś chinnadhanvānam ārdayat |
39 | taṃ dṛṣṭvā virathaṃ tatra bhrātaro 'sya mahārathāḥ
anvavartanta vegena mahatyā senayā saha |
40 | āplutaḥ sa tato yānaṃ sutasomasya bhāsvaram
dhanur gṛhya mahārāja vivyādha tanayaṃ tava |
41 | tatas tu tāvakāḥ sarve parivārya sutaṃ tava
abhyavartanta saṃgrāme mahatyā senayā vṛtāḥ |
42 | tataḥ pravavṛte yuddhaṃ tava teṣāṃ ca bhārata
niśīthe dāruṇe kāle yamarāṣṭravivardhanam |