Book 7 Chapter 139 | |
1 | saṃjaya uvāca |
1 | prakāśite tathā loke rajasā ca tamovṛte
samājagmur atho vīrāḥ parasparavadhaiṣiṇaḥ |
2 | te sametya raṇe rājañ śastraprāsāsidhāriṇaḥ
parasparam udaikṣanta parasparakṛtāgasaḥ |
3 | pradīpānāṃ sahasraiś ca dīpyamānaiḥ samantataḥ
virarāja tadā bhūmir dyaur grahair iva bhārata |
4 | ulkāśataiḥ prajvalitai raṇabhūmir vyarājata
dahyamāneva lokānām abhāve vai vasuṃdharā |
5 | prādīpyanta diśaḥ sarvāḥ pradīpais taiḥ samantataḥ
varṣāpradoṣe khadyotair vṛtā vṛkṣā ivābabhuḥ |
6 | asajjanta tato vīrā vīreṣv eva pṛthak pṛthak
nāgā nāgaiḥ samājagmus turagāḥ saha vājibhiḥ |
7 | rathā rathavarair eva samājagmur mudānvitāḥ
tasmin rātrimukhe ghore putrasya tava śāsanāt |
8 | tato 'rjuno mahārāja kauravāṇām anīkinīm
vyadhamat tvarayā yuktaḥ kṣapayan sarvapārthivān |
9 | dhṛtarāṣṭra uvāca |
9 | tasmin praviṣṭe saṃrabdhe mama putrasya vāhinīm
amṛṣyamāṇe durdharṣe kiṃ va āsīn manas tadā |
10 | kim amanyanta sainyāni praviṣṭe śatrutāpane
duryodhanaś ca kiṃ kṛtyaṃ prāptakālam amanyata |
11 | ke cainaṃ samare vīraṃ pratyudyayur ariṃdamam
ke 'rakṣan dakṣiṇaṃ cakraṃ ke ca droṇasya savyataḥ |
12 | ke pṛṣṭhato 'sya hy abhavan vīrā vīrasya yudhyataḥ
ke purastād agacchanta nighnataḥ śātravān raṇe |
13 | yat prāviśan maheṣvāsaḥ pāñcālān aparājitaḥ
nṛtyann iva naravyāghro rathamārgeṣu vīryavān |
14 | dadāha ca śarair droṇaḥ pāñcālānāṃ rathavrajān
dhūmaketur iva kruddhaḥ sa kathaṃ mṛtyum īyivān |
15 | avyagrān eva hi parān kathayasy aparājitān
hatāṃś caiva viṣaṇṇāṃś ca viprakīrṇāṃś ca śaṃsasi rathino virathāṃś caiva kṛtān yuddheṣu māmakān |
16 | saṃjaya uvāca |
16 | droṇasya matam ājñāya yoddhukāmasya tāṃ niśām
duryodhano mahārāja vaśyān bhrātṝn abhāṣata |
17 | vikarṇaṃ citrasenaṃ ca mahābāhuṃ ca kauravam
durdharṣaṃ dīrghabāhuṃ ca ye ca teṣāṃ padānugāḥ |
18 | droṇaṃ yattāḥ parākrāntāḥ sarve rakṣata pṛṣṭhataḥ
hārdikyo dakṣiṇaṃ cakraṃ śalyaś caivottaraṃ tathā |
19 | trigartānāṃ ca ye śūrā hataśiṣṭā mahārathāḥ
tāṃś caiva sarvān putras te samacodayad agrataḥ |
20 | ācāryo hi susaṃyatto bhṛśaṃ yattāś ca pāṇḍavāḥ
taṃ rakṣata susaṃyattā nighnantaṃ śātravān raṇe |
21 | droṇo hi balavān yuddhe kṣiprahastaḥ parākramī
nirjayet tridaśān yuddhe kim u pārthān sasomakān |
22 | te yūyaṃ sahitāḥ sarve bhṛśaṃ yattā mahārathāḥ
droṇaṃ rakṣata pāñcālyād dhṛṣṭadyumnān mahārathāt |
23 | pāṇḍaveyeṣu sainyeṣu yodhaṃ paśyāmy ahaṃ na tam
yo jayeta raṇe droṇaṃ dhṛṣṭadyumnād ṛte nṛpāḥ |
24 | tasya sarvātmanā manye bhāradvājasya rakṣaṇam
sa guptaḥ somakān hanyāt sṛñjayāṃś ca sarājakān |
25 | sṛñjayeṣv atha sarveṣu nihateṣu camūmukhe
dhṛṣṭadyumnaṃ raṇe drauṇir nāśayiṣyaty asaṃśayam |
26 | tathārjunaṃ raṇe karṇo vijeṣyati mahārathaḥ
bhīmasenam ahaṃ cāpi yuddhe jeṣyāmi daṃśitaḥ |
27 | so 'yaṃ mama jayo vyaktaṃ dīrghakālaṃ bhaviṣyati
tasmād rakṣata saṃgrāme droṇam eva mahārathāḥ |
28 | ity uktvā bharataśreṣṭha putro duryodhanas tava
vyādideśa tataḥ sainyaṃ tasmiṃs tamasi dāruṇe |
29 | tataḥ pravavṛte yuddhaṃ rātrau tad bharatarṣabha
ubhayoḥ senayor ghoraṃ vijayaṃ prati kāṅkṣiṇoḥ |
30 | arjunaḥ kauravaṃ sainyam arjunaṃ cāpi kauravāḥ
nānāśastrasamāvāpair anyonyaṃ paryapīḍayan |
31 | drauṇiḥ pāñcālarājānaṃ bhāradvājaś ca sṛñjayān
chādayām āsatuḥ saṃkhye śaraiḥ saṃnataparvabhiḥ |
32 | pāṇḍupāñcālasenānāṃ kauravāṇāṃ ca māriṣa
āsīn niṣṭānako ghoro nighnatām itaretaram |
33 | naivāsmābhir na pūrvair no dṛṣṭaṃ pūrvaṃ tathāvidham
yuddhaṃ yādṛśam evāsīt tāṃ rātriṃ sumahābhayam |