Book 7 Chapter 133 | |
1 | saṃjaya uvāca |
1 | udīryamāṇaṃ tad dṛṣṭvā pāṇḍavānāṃ mahad balam
aviṣahyaṃ ca manvānaḥ karṇaṃ duryodhano 'bravīt |
2 | ayaṃ sa kālaḥ saṃprāpto mitrāṇāṃ mitravatsala
trāyasva samare karṇa sarvān yodhān mahābala |
3 | pāñcālair matsyakaikeyaiḥ pāṇḍavaiś ca mahārathaiḥ
vṛtān samantāt saṃkruddhair niḥśvasadbhir ivoragaiḥ |
4 | ete nadanti saṃhṛṣṭāḥ pāṇḍavā jitakāśinaḥ
śakropamāś ca bahavaḥ pāñcālānāṃ rathavrajāḥ |
5 | karṇa uvāca |
5 | paritrātum iha prāpto yadi pārthaṃ puraṃdaraḥ
tam apy āśu parājitya tato hantāsmi pāṇḍavam |
6 | satyaṃ te pratijānāmi samāśvasihi bhārata
hantāsmi pāṇḍutanayān pāñcālāṃś ca samāgatān |
7 | jayaṃ te pratijānāmi vāsavasyeva pāvakiḥ
priyaṃ tava mayā kāryam iti jīvāmi pārthiva |
8 | sarveṣām eva pārthānāṃ phalguno balavattaraḥ
tasyāmoghāṃ vimokṣyāmi śaktiṃ śakravinirmitām |
9 | tasmin hate maheṣvāse bhrātaras tasya mānada
tava vaśyā bhaviṣyanti vanaṃ yāsyanti vā punaḥ |
10 | mayi jīvati kauravya viṣādaṃ mā kṛthāḥ kva cit
ahaṃ jeṣyāmi samare sahitān sarvapāṇḍavān |
11 | pāñcālān kekayāṃś caiva vṛṣṇīṃś cāpi samāgatān
bāṇaughaiḥ śakalīkṛtya tava dāsyāmi medinīm |
12 | saṃjaya uvāca |
12 | evaṃ bruvāṇaṃ karṇaṃ tu kṛpaḥ śāradvato 'bravīt
smayann iva mahābāhuḥ sūtaputram idaṃ vacaḥ |
13 | śobhanaṃ śobhanaṃ karṇa sanāthaḥ kurupuṃgavaḥ
tvayā nāthena rādheya vacasā yadi sidhyati |
14 | bahuśaḥ katthase karṇa kauravyasya samīpataḥ
na tu te vikramaḥ kaś cid dṛśyate balam eva vā |
15 | samāgamaḥ pāṇḍusutair dṛṣṭas te bahuśo yudhi
sarvatra nirjitaś cāsi pāṇḍavaiḥ sūtanandana |
16 | hriyamāṇe tadā karṇa gandharvair dhṛtarāṣṭraje
tadāyudhyanta sainyāni tvam ekas tu palāyathāḥ |
17 | virāṭanagare cāpi sametāḥ sarvakauravāḥ
pārthena nirjitā yuddhe tvaṃ ca karṇa sahānujaḥ |
18 | ekasyāpy asamarthas tvaṃ phalgunasya raṇājire
katham utsahase jetuṃ sakṛṣṇān sarvapāṇḍavān |
19 | abruvan karṇa yudhyasva bahu katthasi sūtaja
anuktvā vikramed yas tu tad vai satpuruṣavratam |
20 | garjitvā sūtaputra tvaṃ śāradābhram ivājalam
niṣphalo dṛśyase karṇa tac ca rājā na budhyate |
21 | tāvad garjasi rādheya yāvat pārthaṃ na paśyasi
purā pārthaṃ hi te dṛṣṭvā durlabhaṃ garjitaṃ bhavet |
22 | tvam anāsādya tān bāṇān phalgunasya vigarjasi
pārthasāyakaviddhasya durlabhaṃ garjitaṃ bhavet |
23 | bāhubhiḥ kṣatriyāḥ śūrā vāgbhiḥ śūrā dvijātayaḥ
dhanuṣā phalgunaḥ śūraḥ karṇaḥ śūro manorathaiḥ |
24 | evaṃ paruṣitas tena tadā śāradvatena saḥ
karṇaḥ praharatāṃ śreṣṭhaḥ kṛpaṃ vākyam athābravīt |
25 | śūrā garjanti satataṃ prāvṛṣīva balāhakāḥ
phalaṃ cāśu prayacchanti bījam uptam ṛtāv iva |
26 | doṣam atra na paśyāmi śūrāṇāṃ raṇamūrdhani
tat tad vikatthamānānāṃ bhāraṃ codvahatāṃ mṛdhe |
27 | yaṃ bhāraṃ puruṣo voḍhuṃ manasā hi vyavasyati
daivam asya dhruvaṃ tatra sāhāyyāyopapadyate |
28 | vyavasāyadvitīyo 'haṃ manasā bhāram udvahan
garjāmi yady ahaṃ vipra tava kiṃ tatra naśyati |
29 | vṛthā śūrā na garjanti sajalā iva toyadāḥ
sāmarthyam ātmano jñātvā tato garjanti paṇḍitāḥ |
30 | so 'ham adya raṇe yattaḥ sahitau kṛṣṇapāṇḍavau
utsahe tarasā jetuṃ tato garjāmi gautama |
31 | paśya tvaṃ garjitasyāsya phalaṃ me vipra sānugaḥ
hatvā pāṇḍusutān ājau sahakṛṣṇān sasātvatān duryodhanāya dāsyāmi pṛthivīṃ hatakaṇṭakām |
32 | kṛpa uvāca |
32 | manorathapralāpo me na grāhyas tava sūtaja
yadā kṣipasi vai kṛṣṇau dharmarājaṃ ca pāṇḍavam |
33 | dhruvas tatra jayaḥ karṇa yatra yuddhaviśāradau
devagandharvayakṣāṇāṃ manuṣyoragarakṣasām daṃśitānām api raṇe ajeyau kṛṣṇapāṇḍavau |
34 | brahmaṇyaḥ satyavāg dānto gurudaivatapūjakaḥ
nityaṃ dharmarataś caiva kṛtāstraś ca viśeṣataḥ dhṛtimāṃś ca kṛtajñaś ca dharmaputro yudhiṣṭhiraḥ |
35 | bhrātaraś cāsya balinaḥ sarvāstreṣu kṛtaśramāḥ
guruvṛttiratāḥ prājñā dharmanityā yaśasvinaḥ |
36 | saṃbandhinaś cendravīryāḥ svanuraktāḥ prahāriṇaḥ
dhṛṣṭadyumnaḥ śikhaṇḍī ca daurmukhir janamejayaḥ |
37 | candraseno bhadrasenaḥ kīrtidharmā dhruvo dharaḥ
vasucandro dāmacandraḥ siṃhacandraḥ suvedhanaḥ |
38 | drupadasya tathā putrā drupadaś ca mahāstravit
yeṣām arthāya saṃyatto matsyarājaḥ sahānugaḥ |
39 | śatānīkaḥ sudaśanaḥ śrutānīkaḥ śrutadhvajaḥ
balānīko jayānīko jayāśvo rathavāhanaḥ |
40 | candrodayaḥ kāmaratho virāṭabhrātaraḥ śubhāḥ
yamau ca draupadeyāś ca rākṣasaś ca ghaṭotkacaḥ yeṣām arthāya yudhyante na teṣāṃ vidyate kṣayaḥ |
41 | kāmaṃ khalu jagat sarvaṃ sadevāsuramānavam
sayakṣarākṣasagaṇaṃ sabhūtabhujagadvipam niḥśeṣam astravīryeṇa kuryātāṃ bhīmaphalgunau |
42 | yudhiṣṭhiraś ca pṛthivīṃ nirdahed ghoracakṣuṣā
aprameyabalaḥ śaurir yeṣām arthe ca daṃśitaḥ kathaṃ tān saṃyuge karṇa jetum utsahase parān |
43 | mahān apanayas tv eṣa tava nityaṃ hi sūtaja
yas tvam utsahase yoddhuṃ samare śauriṇā saha |
44 | saṃjaya uvāca |
44 | evam uktas tu rādheyaḥ prahasan bharatarṣabha
abravīc ca tadā karṇo guruṃ śāradvataṃ kṛpam |
45 | satyam uktaṃ tvayā brahman pāṇḍavān prati yad vacaḥ
ete cānye ca bahavo guṇāḥ pāṇḍusuteṣu vai |
46 | ajayyāś ca raṇe pārthā devair api savāsavaiḥ
sadaityayakṣagandharvapiśācoragarākṣasaiḥ tathāpi pārthāñ jeṣyāmi śaktyā vāsavadattayā |
47 | mamāpy amoghā datteyaṃ śaktiḥ śakreṇa vai dvija
etayā nihaniṣyāmi savyasācinam āhave |
48 | hate tu pāṇḍave kṛṣṇo bhrātaraś cāsya sodarāḥ
anarjunā na śakṣyanti mahīṃ bhoktuṃ kathaṃ cana |
49 | teṣu naṣṭeṣu sarveṣu pṛthivīyaṃ sasāgarā
ayatnāt kauraveyasya vaśe sthāsyati gautama |
50 | sunītair iha sarvārthāḥ sidhyante nātra saṃśayaḥ
etam artham ahaṃ jñātvā tato garjāmi gautama |
51 | tvaṃ tu vṛddhaś ca vipraś ca aśaktaś cāpi saṃyuge
kṛtasnehaś ca pārtheṣu mohān mām avamanyase |
52 | yady evaṃ vakṣyase bhūyo mām apriyam iha dvija
tatas te khaḍgam udyamya jihvāṃ chetsyāmi durmate |
53 | yac cāpi pāṇḍavān vipra stotum icchasi saṃyuge
bhīṣayan sarvasainyāni kauraveyāṇi durmate atrāpi śṛṇu me vākyaṃ yathāvad gadato dvija |
54 | duryodhanaś ca droṇaś ca śakunir durmukho jayaḥ
duḥśāsano vṛṣaseno madrarājas tvam eva ca somadattaś ca bhūriś ca tathā drauṇir viviṃśatiḥ |
55 | tiṣṭheyur daṃśitā yatra sarve yuddhaviśāradāḥ
jayed etān raṇe ko nu śakratulyabalo 'py ariḥ |
56 | śūrāś ca hi kṛtāstrāś ca balinaḥ svargalipsavaḥ
dharmajñā yuddhakuśalā hanyur yuddhe surān api |
57 | ete sthāsyanti saṃgrāme pāṇḍavānāṃ vadhārthinaḥ
jayam ākāṅkṣamāṇā hi kauraveyasya daṃśitāḥ |
58 | daivāyattam ahaṃ manye jayaṃ subalinām api
yatra bhīṣmo mahābāhuḥ śete śaraśatācitaḥ |
59 | vikarṇaś citrasenaś ca bāhlīko 'tha jayadrathaḥ
bhūriśravā jayaś caiva jalasaṃdhaḥ sudakṣiṇaḥ |
60 | śalaś ca rathināṃ śreṣṭho bhagadattaś ca vīryavān
ete cānye ca rājāno devair api sudurjayāḥ |
61 | nihatāḥ samare śūrāḥ pāṇḍavair balavattarāḥ
kim anyad daivasaṃyogān manyase puruṣādhama |
62 | yāṃś ca tān stauṣi satataṃ duryodhanaripūn dvija
teṣām api hatāḥ śūrāḥ śataśo 'tha sahasraśaḥ |
63 | kṣīyante sarvasainyāni kurūṇāṃ pāṇḍavaiḥ saha
prabhāvaṃ nātra paśyāmi pāṇḍavānāṃ kathaṃ cana |
64 | yāṃs tān balavato nityaṃ manyase tvaṃ dvijādhama
yatiṣye 'haṃ yathāśakti yoddhuṃ taiḥ saha saṃyuge duryodhanahitārthāya jayo daive pratiṣṭhitaḥ |