Book 7 Chapter 125 | |
1 | saṃjaya uvāca |
1 | saindhave nihate rājan putras tava suyodhanaḥ
aśruklinnamukho dīno nirutsāho dviṣajjaye amanyatārjunasamo yodho bhuvi na vidyate |
2 | na droṇo na ca rādheyo nāśvatthāmā kṛpo na ca
kruddhasya pramukhe sthātuṃ paryāptā iti māriṣa |
3 | nirjitya hi raṇe pārthaḥ sarvān mama mahārathān
avadhīt saindhavaṃ saṃkhye nainaṃ kaś cid avārayat |
4 | sarvathā hatam evaitat kauravāṇāṃ mahad balam
na hy asya vidyate trātā sākṣād api puraṃdaraḥ |
5 | yam upāśritya saṃgrāme kṛtaḥ śastrasamudyamaḥ
sa karṇo nirjitaḥ saṃkhye hataś caiva jayadrathaḥ |
6 | paruṣāṇi sabhāmadhye proktavān yaḥ sma pāṇḍavān
sa karṇo nirjitaḥ saṃkhye saindhavaś ca nipātitaḥ |
7 | yasya vīryaṃ samāśritya śamaṃ yācantam acyutam
tṛṇavat tam ahaṃ manye sa karṇo nirjito yudhi |
8 | evaṃ klāntamanā rājann upāyād droṇam īkṣitum
āgaskṛt sarvalokasya putras te bharatarṣabha |
9 | tatas tat sarvam ācakhyau kurūṇāṃ vaiśasaṃ mahat
parān vijayataś cāpi dhārtarāṣṭrān nimajjataḥ |
10 | duryodhana uvāca |
10 | paśya mūrdhāvasiktānām ācārya kadanaṃ kṛtam
kṛtvā pramukhataḥ śūraṃ bhīṣmaṃ mama pitāmaham |
11 | taṃ nihatya pralubdho 'yaṃ śikhaṇḍī pūrṇamānasaḥ
pāñcālaiḥ sahitaḥ sarvaiḥ senāgram abhikarṣati |
12 | aparaś cāpi durdharṣaḥ śiṣyas te savyasācinā
akṣauhiṇīḥ sapta hatvā hato rājā jayadrathaḥ |
13 | asmadvijayakāmānāṃ suhṛdām upakāriṇām
gantāsmi katham ānṛṇyaṃ gatānāṃ yamasādanam |
14 | ye madarthaṃ parīpsanti vasudhāṃ vasudhādhipāḥ
te hitvā vasudhaiśvaryaṃ vasudhām adhiśerate |
15 | so 'haṃ kāpuruṣaḥ kṛtvā mitrāṇāṃ kṣayam īdṛśam
nāśvamedhasahasreṇa pātum ātmānam utsahe |
16 | mama lubdhasya pāpasya tathā dharmāpacāyinaḥ
vyāyacchanto jigīṣantaḥ prāptā vaivasvatakṣayam |
17 | kathaṃ patitavṛttasya pṛthivī suhṛdāṃ druhaḥ
vivaraṃ nāśakad dātuṃ mama pārthivasaṃsadi |
18 | so 'haṃ rudhirasiktāṅgaṃ rājñāṃ madhye pitāmaham
śayānaṃ nāśakaṃ trātuṃ bhīṣmam āyodhane hatam |
19 | taṃ mām anāryapuruṣaṃ mitradruham adhārmikam
kiṃ sa vakṣyati durdharṣaḥ sametya paralokajit |
20 | jalasaṃdhaṃ maheṣvāsaṃ paśya sātyakinā hatam
madartham udyataṃ śūraṃ prāṇāṃs tyaktvā mahāratham |
21 | kāmbojaṃ nihataṃ dṛṣṭvā tathālambusam eva ca
anyān bahūṃś ca suhṛdo jīvitārtho 'dya ko mama |
22 | vyāyacchanto hatāḥ śūrā madarthe ye 'parāṅmukhāḥ
yatamānāḥ paraṃ śaktyā vijetum ahitān mama |
23 | teṣāṃ gatvāham ānṛṇyam adya śaktyā paraṃtapa
tarpayiṣyāmi tān eva jalena yamunām anu |
24 | satyaṃ te pratijānāmi sarvaśastrabhṛtāṃ vara
iṣṭāpūrtena ca śape vīryeṇa ca sutair api |
25 | nihatya tān raṇe sarvān pāñcālān pāṇḍavaiḥ saha
śāntiṃ labdhāsmi teṣāṃ vā raṇe gantā salokatām |
26 | na hīdānīṃ sahāyā me parīpsanty anupaskṛtāḥ
śreyo hi pāṇḍūn manyante na tathāsmān mahābhuja |
27 | svayaṃ hi mṛtyur vihitaḥ satyasaṃdhena saṃyuge
bhavān upekṣāṃ kurute suśiṣyatvād dhanaṃjaye |
28 | ato vinihatāḥ sarve ye 'smajjayacikīrṣavaḥ
karṇam eva tu paśyāmi saṃpraty asmajjayaiṣiṇam |
29 | yo hi mitram avijñāya yāthātathyena mandadhīḥ
mitrārthe yojayaty enaṃ tasya so 'rtho 'vasīdati |
30 | tādṛgrūpam idaṃ kāryaṃ kṛtaṃ mama suhṛdbruvaiḥ
mohāl lubdhasya pāpasya jihmācārais tatas tataḥ |
31 | hato jayadrathaś caiva saumadattiś ca vīryavān
abhīṣāhāḥ śūrasenāḥ śibayo 'tha vasātayaḥ |
32 | so 'ham adya gamiṣyāmi yatra te puruṣarṣabhāḥ
hatā madarthaṃ saṃgrāme yudhyamānāḥ kirīṭinā |
33 | na hi me jīvitenārthas tān ṛte puruṣarṣabhān
ācāryaḥ pāṇḍuputrāṇām anujānātu no bhavān |