Book 7 Chapter 119 | |
1 | dhṛtarāṣṭra uvāca |
1 | ajito droṇarādheyavikarṇakṛtavarmabhiḥ
tīrṇaḥ sainyārṇavaṃ vīraḥ pratiśrutya yudhiṣṭhire |
2 | sa kathaṃ kauraveyeṇa samareṣv anivāritaḥ
nigṛhya bhūriśravasā balād bhuvi nipātitaḥ |
3 | saṃjaya uvāca |
3 | śṛṇu rājann ihotpattiṃ śaineyasya yathā purā
yathā ca bhūriśravaso yatra te saṃśayo nṛpa |
4 | atreḥ putro 'bhavat somaḥ somasya tu budhaḥ smṛtaḥ
budhasyāsīn mahendrābhaḥ putra ekaḥ purūravāḥ |
5 | purūravasa āyus tu āyuṣo nahuṣaḥ smṛtaḥ
nahuṣasya yayātis tu rājarṣir devasaṃmitaḥ |
6 | yayāter devayānyāṃ tu yadur jyeṣṭho 'bhavat sutaḥ
yador abhūd anvavāye devamīḍha iti śrutaḥ |
7 | yādavas tasya ca sutaḥ śūras trailokyasaṃmataḥ
śūrasya śaurir nṛvaro vasudevo mahāyaśāḥ |
8 | dhanuṣy anavaraḥ śūraḥ kārtavīryasamo yudhi
tadvīryaś cāpi tatraiva kule śinir abhūn nṛpaḥ |
9 | etasminn eva kāle tu devakasya mahātmanaḥ
duhituḥ svayaṃvare rājan sarvakṣatrasamāgame |
10 | tatra vai devakīṃ devīṃ vasudevārtham āptavān
nirjitya pārthivān sarvān ratham āropayac chiniḥ |
11 | tāṃ dṛṣṭvā devakīṃ śaure rathasthāṃ puruṣarṣabhaḥ
nāmṛṣyata mahātejāḥ somadattaḥ śiner nṛpa |
12 | tayor yuddham abhūd rājan dinārdhaṃ citram adbhutam
bāhuyuddhaṃ subalinoḥ śakraprahrādayor iva |
13 | śininā somadattas tu prasahya bhuvi pātitaḥ
asim udyamya keśeṣu pragṛhya ca padā hataḥ |
14 | madhye rājasahasrāṇāṃ prekṣakāṇāṃ samantataḥ
kṛpayā ca punas tena jīveti sa visarjitaḥ |
15 | tadavasthaḥ kṛtas tena somadatto 'tha māriṣa
prasādayan mahādevam amarṣavaśam āsthitaḥ |
16 | tasya tuṣṭo mahādevo varāṇāṃ varadaḥ prabhuḥ
vareṇa chandayām āsa sa tu vavre varaṃ nṛpaḥ |
17 | putram icchāmi bhagavan yo nihanyāc chineḥ sutam
madhye rājasahasrāṇāṃ padā hanyāc ca saṃyuge |
18 | tasya tad vacanaṃ śrutvā somadattasya pārthiva
evam astv iti tatroktvā sa devo 'ntaradhīyata |
19 | sa tena varadānena labdhavān bhūridakṣiṇam
nyapātayac ca samare saumadattiḥ śineḥ sutam |
20 | etat te kathitaṃ rājan yan māṃ tvaṃ paripṛcchasi
na hi śakyā raṇe jetuṃ sātvatā manujarṣabha |
21 | labdhalakṣyāś ca saṃgrāme bahavaś citrayodhinaḥ
devadānavagandharvān vijetāro hy avismitāḥ svavīryavijaye yuktā naite paraparigrahāḥ |
22 | na tulyaṃ vṛṣṇibhir iha dṛśyate kiṃ cana prabho
bhūtaṃ bhavyaṃ bhaviṣyac ca balena bharatarṣabha |
23 | na jñātim avamanyante vṛddhānāṃ śāsane ratāḥ
na devāsuragandharvā na yakṣoragarākṣasāḥ jetāro vṛṣṇivīrāṇāṃ na punar mānuṣā raṇe |
24 | brahmadravye gurudravye jñātidravye 'py ahiṃsakāḥ
eteṣāṃ rakṣitāraś ca ye syuḥ kasyāṃ cid āpadi |
25 | arthavanto na cotsiktā brahmaṇyāḥ satyavādinaḥ
samarthān nāvamanyante dīnān abhyuddharanti ca |
26 | nityaṃ devaparā dāntā dātāraś cāvikatthanāḥ
tena vṛṣṇipravīrāṇāṃ cakraṃ na pratihanyate |
27 | api meruṃ vahet kaś cit tared vā makarālayam
na tu vṛṣṇipravīrāṇāṃ sametyāntaṃ vrajen nṛpa |
28 | etat te sarvam ākhyātaṃ yatra te saṃśayo vibho
kururāja naraśreṣṭha tava hy apanayo mahān |