Book 7 Chapter 107 | |
1 | dhṛtarāṣṭra uvāca |
1 | yasmiñ jayāśā satataṃ putrāṇāṃ mama saṃjaya
taṃ dṛṣṭvā vimukhaṃ saṃkhye kiṃ nu duryodhano 'bravīt karṇo vā samare tāta kim akārṣīd ataḥ param |
2 | saṃjaya uvāca |
2 | bhīmasenaṃ raṇe dṛṣṭvā jvalantam iva pāvakam
ratham anyaṃ samāsthāya vidhivat kalpitaṃ punaḥ abhyayāt pāṇḍavaṃ karṇo vātoddhūta ivārṇavaḥ |
3 | kruddham ādhirathiṃ dṛṣṭvā putrās tava viśāṃ pate
bhīmasenam amanyanta vaivasvatamukhe hutam |
4 | cāpaśabdaṃ mahat kṛtvā talaśabdaṃ ca bhairavam
abhyavartata rādheyo bhīmasenarathaṃ prati |
5 | punar eva tato rājan mahān āsīt sudāruṇaḥ
vimardaḥ sūtaputrasya bhīmasya ca viśāṃ pate |
6 | saṃrabdhau hi mahābāhū parasparavadhaiṣiṇau
anyonyam īkṣāṃ cakrāte dahantāv iva locanaiḥ |
7 | krodharaktekṣaṇau kruddhau niḥśvasantau mahārathau
yuddhe 'nyonyaṃ samāsādya tatakṣatur ariṃdamau |
8 | vyāghrāv iva susaṃrabdhau śyenāv iva ca śīghragau
śarabhāv iva saṃkruddhau yuyudhāte parasparam |
9 | tato bhīmaḥ smaran kleśān akṣadyūte vane 'pi ca
virāṭanagare caiva prāptaṃ duḥkham ariṃdamaḥ |
10 | rāṣṭrāṇāṃ sphītaratnānāṃ haraṇaṃ ca tavātmajaiḥ
satataṃ ca parikleśān saputreṇa tvayā kṛtān |
11 | dagdhum aicchaś ca yat kuntīṃ saputrāṃ tvam anāgasam
kṛṣṇāyāś ca parikleśaṃ sabhāmadhye durātmabhiḥ |
12 | patim anyaṃ parīpsasva na santi patayas tava
narakaṃ patitāḥ pārthāḥ sarve ṣaṇḍhatilopamāḥ |
13 | samakṣaṃ tava kauravya yad ūcuḥ kuravas tadā
dāsībhogena kṛṣṇāṃ ca bhoktukāmāḥ sutās tava |
14 | yac cāpi tān pravrajataḥ kṛṣṇājinanivāsinaḥ
paruṣāṇy uktavān karṇaḥ sabhāyāṃ saṃnidhau tava |
15 | tṛṇīkṛtya ca yat pārthāṃs tava putro vavalga ha
viṣamasthān samastho hi saṃrambhād gatacetasaḥ |
16 | bālyāt prabhṛti cārighnas tāni duḥkhāni cintayan
niravidyata dharmātmā jīvitena vṛkodaraḥ |
17 | tato visphārya sumahad dhemapṛṣṭhaṃ durāsadam
cāpaṃ bharataśārdūlas tyaktātmā karṇam abhyayāt |
18 | sa sāyakamayair jālair bhīmaḥ karṇarathaṃ prati
bhānumadbhiḥ śilādhautair bhānoḥ pracchādayat prabhām |
19 | tataḥ prahasyādhirathis tūrṇam asyañ śitāñ śarān
vyadhamad bhīmasenasya śarajālāni patribhiḥ |
20 | mahāratho mahābāhur mahāvegair mahābalaḥ
vivyādhādhirathir bhīmaṃ navabhir niśitaiḥ śaraiḥ |
21 | sa tottrair iva mātaṅgo vāryamāṇaḥ patatribhiḥ
abhyadhāvad asaṃbhrāntaḥ sūtaputraṃ vṛkodaraḥ |
22 | tam āpatantaṃ vegena rabhasaṃ pāṇḍavarṣabham
karṇaḥ pratyudyayau yoddhuṃ matto mattam iva dvipam |
23 | tataḥ pradhmāpya jalajaṃ bherīśatanināditam
akṣubhyata balaṃ harṣād uddhūta iva sāgaraḥ |
24 | tad uddhūtaṃ balaṃ dṛṣṭva rathanāgāśvapattimat
bhīmaḥ karṇaṃ samāsādya chādayām āsa sāyakaiḥ |
25 | aśvān ṛśyasavarṇāṃs tu haṃsavarṇair hayottamaiḥ
vyāmiśrayad raṇe karṇaḥ pāṇḍavaṃ chādayañ śaraiḥ |
26 | ṛśyavarṇān hayān karkair miśrān mārutaraṃhasaḥ
nirīkṣya tava putrāṇāṃ hāhākṛtam abhūd balam |
27 | te hayā bahv aśobhanta miśritā vātaraṃhasaḥ
sitāsitā mahārāja yathā vyomni balāhakāḥ |
28 | saṃrabdhau krodhatāmrākṣau prekṣya karṇavṛkodarau
saṃtrastāḥ samakampanta tvadīyānāṃ mahārathāḥ |
29 | yamarāṣṭropamaṃ ghoram āsīd āyodhanaṃ tayoḥ
durdarśaṃ bharataśreṣṭha pretarājapuraṃ yathā |
30 | samājam iva tac citraṃ prekṣamāṇā mahārathāḥ
nālakṣayañ jayaṃ vyaktam ekaikasya nivāraṇe |
31 | tayoḥ praikṣanta saṃmardaṃ saṃnikṛṣṭamahāstrayoḥ
tava durmantrite rājan saputrasya viśāṃ pate |
32 | chādayantau hi śatrughnāv anyonyaṃ sāyakaiḥ śitaiḥ
śarajālāvṛtaṃ vyoma cakrāte śaravṛṣṭibhiḥ |
33 | tāv anyonyaṃ jighāṃsantau śarais tīkṣṇair mahārathau
prekṣaṇīyatarāv āstāṃ vṛṣṭimantāv ivāmbudau |
34 | suvarṇavikṛtān bāṇān pramuñcantāv ariṃdamau
bhāsvaraṃ vyoma cakrāte vahnyulkābhir iva prabho |
35 | tābhyāṃ muktā vyakāśanta kaṅkabarhiṇavāsasaḥ
paṅktyaḥ śaradi mattānāṃ sārasānām ivāmbare |
36 | saṃsaktaṃ sūtaputreṇa dṛṣṭvā bhīmam ariṃdamam
atibhāram amanyetāṃ bhīme kṛṣṇadhanaṃjayau |
37 | tatrādhirathibhīmābhyāṃ śarair muktair dṛḍhāhatāḥ
iṣupātam atikramya petur aśvanaradvipāḥ |
38 | patadbhiḥ patitaiś cānyair gatāsubhir anekaśaḥ
kṛto mahān mahārāja putrāṇāṃ te janakṣayaḥ |
39 | manuṣyāśvagajānāṃ ca śarīrair gatajīvitaiḥ
kṣaṇena bhūmiḥ saṃjajñe saṃvṛtā bharatarṣabha |