Book 7 Chapter 106 | |
1 | dhṛtarāṣṭra uvāca |
1 | yau tau karṇaś ca bhīmaś ca saṃprayuddhau mahābalau
arjunasya rathopānte kīdṛśaḥ so 'bhavad raṇaḥ |
2 | pūrvaṃ hi nirjitaḥ karṇo bhīmasenena saṃyuge
kathaṃ bhūyas tu rādheyo bhīmam āgān mahārathaḥ |
3 | bhīmo vā sūtatanayaṃ pratyudyātaḥ kathaṃ raṇe
mahārathasamākhyātaṃ pṛthivyāṃ pravaraṃ ratham |
4 | bhīṣmadroṇāv atikramya dharmaputro yudhiṣṭhiraḥ
nānyato bhayam ādatta vinā karṇaṃ dhanurdharam |
5 | bhayān na śete satataṃ cintayan vai mahāratham
taṃ kathaṃ sūtaputraṃ hi bhīmo 'yudhyata saṃyuge |
6 | brahmaṇyaṃ vīryasaṃpannaṃ samareṣv anivartinam
kathaṃ karṇaṃ yudhāṃ śreṣṭhaṃ bhīmo 'yudhyata saṃyuge |
7 | yau tau samīyatur vīrāv arjunasya rathaṃ prati
kathaṃ nu tāv ayudhyetāṃ sūtaputravṛkodarau |
8 | bhrātṛtvaṃ darśitaṃ pūrvaṃ ghṛṇī cāpi sa sūtajaḥ
kathaṃ bhīmena yuyudhe kuntyā vākyam anusmaran |
9 | bhīmo vā sūtaputreṇa smaran vairaṃ purā kṛtam
so 'yudhyata kathaṃ vīraḥ karṇena saha saṃyuge |
10 | āśāste ca sadā sūta putro duryodhano mama
karṇo jeṣyati saṃgrāme sahitān pāṇḍavān iti |
11 | jayāśā yatra mandasya putrasya mama saṃyuge
sa kathaṃ bhīmakarmāṇaṃ bhīmasenam ayudhyata |
12 | yaṃ samāśritya putrair me kṛtaṃ vairaṃ mahārathaiḥ
taṃ sūtatanayaṃ tāta kathaṃ bhīmo hy ayodhayat |
13 | anekān viprakārāṃś ca sūtaputrasamudbhavān
smaramāṇaḥ kathaṃ bhīmo yuyudhe sūtasūnunā |
14 | yo 'jayat pṛthivīṃ sarvāṃ rathenaikena vīryavān
taṃ sūtatanayaṃ yuddhe kathaṃ bhīmo hy ayodhayat |
15 | yo jātaḥ kuṇḍalābhyāṃ ca kavacena sahaiva ca
taṃ sūtaputraṃ samare bhīmaḥ katham ayodhayat |
16 | yathā tayor yuddham abhūd yaś cāsīd vijayī tayoḥ
tan mamācakṣva tattvena kuśalo hy asi saṃjaya |
17 | saṃjaya uvāca |
17 | bhīmasenas tu rādheyam utsṛjya rathināṃ varam
iyeṣa gantuṃ yatrāstāṃ vīrau kṛṣṇadhanaṃjayau |
18 | taṃ prayāntam abhidrutya rādheyaḥ kaṅkapatribhiḥ
abhyavarṣan mahārāja megho vṛṣṭyeva parvatam |
19 | phullatā paṅkajeneva vaktreṇābhyutsmayan balī
ājuhāva raṇe yāntaṃ bhīmam ādhirathis tadā |
20 | bhīmasenas tadāhvānaṃ karṇān nāmarṣayad yudhi
ardhamaṇḍalam āvṛtya sūtaputram ayodhayat |
21 | avakragāmibhir bāṇair abhyavarṣan mahāyasaiḥ
dvairathe daṃśitaṃ yattaṃ sarvaśastrabhṛtāṃ varam |
22 | vidhitsuḥ kalahasyāntaṃ jighāṃsuḥ karṇam akṣiṇot
taṃ ca hatvetarān sarvān hantukāmo mahābalaḥ |
23 | tasmai prāsṛjad ugrāṇi vividhāni paraṃtapaḥ
amarṣī pāṇḍavaḥ kruddhaḥ śaravarṣāṇi māriṣa |
24 | tasya tānīṣuvarṣāṇi mattadviradagāminaḥ
sūtaputro 'stramāyābhir agrasat sumahāyaśāḥ |
25 | sa yathāvan mahārāja vidyayā vai supūjitaḥ
ācāryavan maheṣvāsaḥ karṇaḥ paryacarad raṇe |
26 | saṃrambheṇa tu yudhyantaṃ bhīmasenaṃ smayann iva
abhyapadyata rādheyas tam amarṣī vṛkodaram |
27 | tan nāmṛṣyata kaunteyaḥ karṇasya smitam āhave
yudhyamāneṣu vīreṣu paśyatsu ca samantataḥ |
28 | taṃ bhīmasenaḥ saṃprāptaṃ vatsadantaiḥ stanāntare
vivyādha balavān kruddhas tottrair iva mahādvipam |
29 | sūtaṃ tu sūtaputrasya supuṅkhair niśitaiḥ śaraiḥ
sumuktaiś citravarmāṇaṃ nirbibheda trisaptabhiḥ |
30 | karṇo jāmbūnadair jālaiḥ saṃchannān vātaraṃhasaḥ
vivyādha turagān vīraḥ pañcabhiḥ pañcabhiḥ śaraiḥ |
31 | tato bāṇamayaṃ jālaṃ bhīmasenarathaṃ prati
karṇena vihitaṃ rājan nimeṣārdhād adṛśyata |
32 | sarathaḥ sadhvajas tatra sasūtaḥ pāṇḍavas tadā
prācchādyata mahārāja karṇacāpacyutaiḥ śaraiḥ |
33 | tasya karṇaś catuḥṣaṣṭyā vyadhamat kavacaṃ dṛḍham
kruddhaś cāpy ahanat pārśve nārācair marmabhedibhiḥ |
34 | tato 'cintya mahāvegān karṇakārmukaniḥsṛtān
samāśliṣyad asaṃbhrāntaḥ sūtaputraṃ vṛkodaraḥ |
35 | sa karṇacāpaprabhavān iṣūn āśīviṣopamān
bibhrad bhīmo mahārāja na jagāma vyathāṃ raṇe |
36 | tato dvātriṃśatā bhallair niśitais tigmatejanaiḥ
vivyādha samare karṇaṃ bhīmasenaḥ pratāpavān |
37 | ayatnenaiva taṃ karṇaḥ śarair upa samākirat
bhīmasenaṃ mahābāhuṃ saindhavasya vadhaiṣiṇam |
38 | mṛdupūrvaṃ ca rādheyo bhīmam ājāv ayodhayat
krodhapūrvaṃ tathā bhīmaḥ pūrvavairam anusmaran |
39 | taṃ bhīmaseno nāmṛṣyad avamānam amarṣaṇaḥ
sa tasmai vyasṛjat tūrṇaṃ śaravarṣam amitrajit |
40 | te śarāḥ preṣitā rājan bhīmasenena saṃyuge
nipetuḥ sarvato bhīmāḥ kūjanta iva pakṣiṇaḥ |
41 | hemapuṅkhā mahārāja bhīmasenadhanuścyutāḥ
abhyadravaṃs te rādheyaṃ vṛkāḥ kṣudramṛgaṃ yathā |
42 | karṇas tu rathināṃ śreṣṭhaś chādyamānaḥ samantataḥ
rājan vyasṛjad ugrāṇi śaravarṣāṇi saṃyuge |
43 | tasya tān aśaniprakhyān iṣūn samaraśobhinaḥ
ciccheda bahubhir bhallair asaṃprāptān vṛkodaraḥ |
44 | punaś ca śaravarṣeṇa chādayām āsa bhārata
karṇo vaikartano yuddhe bhīmasenaṃ mahāratham |
45 | tatra bhārata bhīmaṃ tu dṛṣṭavantaḥ sma sāyakaiḥ
samācitatanuṃ saṃkhye śvāvidhaṃ śalalair iva |
46 | hemapuṅkhāñ śilādhautān karṇacāpacyutāñ śarān
dadhāra samare vīraḥ svaraśmīn iva bhāskaraḥ |
47 | rudhirokṣitasarvāṅgo bhīmaseno vyarocata
tapanīyanibhaiḥ puṣpaiḥ palāśa iva kānane |
48 | tat tu bhīmo mahārāja karṇasya caritaṃ raṇe
nāmṛṣyata maheṣvāsaḥ krodhād udvṛtya cakṣuṣī |
49 | sa karṇaṃ pañcaviṃśatyā nārācānāṃ samārpayat
mahīdharam iva śvetaṃ gūḍhapādair viṣolbaṇaiḥ |
50 | taṃ vivyādha punar bhīmaḥ ṣaḍbhir aṣṭābhir eva ca
marmasv amaravikrāntaḥ sūtaputraṃ mahāraṇe |
51 | tataḥ karṇasya saṃkruddho bhīmasenaḥ pratāpavān
ciccheda kārmukaṃ tūrṇaṃ sarvopakaraṇāni ca |
52 | jaghāna caturaś cāśvān sūtaṃ ca tvaritaḥ śaraiḥ
nārācair arkaraśmyābhaiḥ karṇaṃ vivyādha corasi |
53 | te jagmur dharaṇīṃ sarve karṇaṃ nirbhidya māriṣa
yathā hi jaladaṃ bhittvā rājan sūryasya raśmayaḥ |
54 | sa vaikalyaṃ mahat prāpya chinnadhanvā śarārditaḥ
tathā puruṣamānī sa pratyapāyād rathāntaram |