Book 7 Chapter 83 | |
1 | saṃjaya uvāca |
1 | draupadeyān maheṣvāsān saumadattir mahāyaśāḥ
ekaikaṃ pañcabhir viddhvā punar vivyādha saptabhiḥ |
2 | te pīḍitā bhṛśaṃ tena raudreṇa sahasā vibho
pramūḍhā naiva vividur mṛdhe kṛtyaṃ sma kiṃ cana |
3 | nākulis tu śatānīkaḥ saumadattiṃ nararṣabham
dvābhyāṃ viddhvānadad dhṛṣṭaḥ śarābhyāṃ śatrutāpanaḥ |
4 | tathetare raṇe yattās tribhis tribhir ajihmagaiḥ
vivyadhuḥ samare tūrṇaṃ saumadattim amarṣaṇam |
5 | sa tān prati mahārāja cikṣipe pañca sāyakān
ekaikaṃ hṛdi cājaghne ekaikena mahāyaśāḥ |
6 | tatas te bhrātaraḥ pañca śarair viddhā mahātmanā
parivārya rathair vīraṃ vivyadhuḥ sāyakair bhṛśam |
7 | ārjunis tu hayāṃs tasya caturbhir niśitaiḥ śaraiḥ
preṣayām āsa saṃkruddho yamasya sadanaṃ prati |
8 | bhaimasenir dhanuś chittvā saumadatter mahātmanaḥ
nanāda balavan nādaṃ vivyādha ca śitaiḥ śaraiḥ |
9 | yaudhiṣṭhiro dhvajaṃ tasya chittvā bhūmāv apātayat
nākuliś cāśvayantāraṃ rathanīḍād apāharat |
10 | sāhadevis tu taṃ jñātvā bhrātṛbhir vimukhīkṛtam
kṣurapreṇa śiro rājan nicakarta mahāmanāḥ |
11 | tacchiro nyapatad bhūmau tapanīyavibhūṣitam
bhrājayantaṃ raṇoddeśaṃ bālasūryasamaprabham |
12 | saumadatteḥ śiro dṛṣṭvā nipatat tan mahātmanaḥ
vitrastās tāvakā rājan pradudruvur anekadhā |
13 | alambusas tu samare bhīmasenaṃ mahābalam
yodhayām āsa saṃkruddho lakṣmaṇaṃ rāvaṇir yathā |
14 | saṃprayuddhau raṇe dṛṣṭvā tāv ubhau nararākṣasau
vismayaḥ sarvabhūtānāṃ praharṣaś cābhavat tadā |
15 | ārṣyaśṛṅgiṃ tato bhīmo navabhir niśitaiḥ śaraiḥ
vivyādha prahasan rājan rākṣasendram amarṣaṇam |
16 | tad rakṣaḥ samare viddhaṃ kṛtvā nādaṃ bhayāvaham
abhyadravat tato bhīmaṃ ye ca tasya padānugāḥ |
17 | sa bhīmaṃ pañcabhir viddhvā śaraiḥ saṃnataparvabhiḥ
bhīmānugāñ jaghānāśu rathāṃs triṃśad ariṃdamaḥ punaś catuḥśatān hatvā bhīmaṃ vivyādha patriṇā |
18 | so 'tividdhas tadā bhīmo rākṣasena mahābalaḥ
niṣasāda rathopasthe mūrchayābhipariplutaḥ |
19 | pratilabhya tataḥ saṃjñāṃ mārutiḥ krodhamūrchitaḥ
vikṛṣya kārmukaṃ ghoraṃ bhārasādhanam uttamam alambusaṃ śarais tīkṣṇair ardayām āsa sarvataḥ |
20 | sa viddho bahubhir bāṇair nīlāñjanacayopamaḥ
śuśubhe sarvato rājan pradīpta iva kiṃśukaḥ |
21 | sa vadhyamānaḥ samare bhīmacāpacyutaiḥ śaraiḥ
smaran bhrātṛvadhaṃ caiva pāṇḍavena mahātmanā |
22 | ghoraṃ rūpam atho kṛtvā bhīmasenam abhāṣata
tiṣṭhedānīṃ raṇe pārtha paśya me 'dya parākramam |
23 | bako nāma sudurbuddhe rākṣasapravaro balī
parokṣaṃ mama tadvṛttaṃ yad bhrātā me hatas tvayā |
24 | evam uktvā tato bhīmam antardhānagatas tadā
mahātā śaravarṣeṇa bhṛśaṃ taṃ samavākirat |
25 | bhīmas tu samare rājann adṛśye rākṣase tadā
ākāśaṃ pūrayām āsa śaraiḥ saṃnataparvabhiḥ |
26 | sa vadhyamāno bhīmena nimeṣād ratham āsthitaḥ
jagāma dharaṇīṃ kṣudraḥ khaṃ caiva sahasāgamat |
27 | uccāvacāni rūpāṇi cakāra subahūni ca
uccāvacās tathā vāco vyājahāra samantataḥ |
28 | tena pāṇḍavasainyānāṃ mṛditā yudhi vāraṇāḥ
hayāś ca bahavo rājan pattayaś ca tathā punaḥ rathebhyo rathinaḥ petus tasya nunnāḥ sma sāyakaiḥ |
29 | śoṇitodāṃ rathāvartāṃ hastigrāhasamākulām
chatrahaṃsāṃ kardaminīṃ bāhupannagasaṃkulām |
30 | nadīṃ pravartayām āsa rakṣogaṇasamākulām
vahantīṃ bahudhā rājaṃś cedipāñcālasṛñjayān |
31 | taṃ tathā samare rājan vicarantam abhītavat
pāṇḍavā bhṛśasaṃvignāḥ prāpaśyaṃs tatsya vikramam |
32 | tāvakānāṃ tu sainyānāṃ praharṣaḥ samajāyata
vāditraninadaś cograḥ sumahāṃl lomaharṣaṇaḥ |
33 | taṃ śrutvā ninadaṃ ghoraṃ tava sainyasya pāṇḍavaḥ
nāmṛṣyata yathā nāgas talaśabdaṃ samīritam |
34 | tataḥ krodhābhitāmrākṣo nirdahann iva pāvakaḥ
saṃdadhe tvāṣṭram astraṃ sa svayaṃ tvaṣṭeva māriṣa |
35 | tataḥ śarasahasrāṇi prādurāsan samantataḥ
taiḥ śarais tava sainyasya vidrāvaḥ sumahān abhūt |
36 | tad astraṃ preṣitaṃ tena bhīmasenena saṃyuge
rākṣasasya mahāmāyāṃ hatvā rākṣasam ārdayat |
37 | sa vadhyamāno bahudhā bhīmasenena rākṣasaḥ
saṃtyajya saṃyuge bhīmaṃ droṇānīkam upādravat |
38 | tasmiṃs tu nirjite rājan rākṣasendre mahātmanā
anādayan siṃhanādaiḥ pāṇḍavāḥ sarvatodiśam |
39 | apūjayan mārutiṃ ca saṃhṛṣṭās te mahābalam
prahrādaṃ samare jitvā yathā śakraṃ marudgaṇāḥ |