 | Book 7 Chapter 80
|
| 1 | dhṛtarāṣṭra uvāca
|
| 1 | dhvajān bahuvidhākārān bhrājamānān atiśriyā
pārthānāṃ māmakānāṃ ca tān mamācakṣva saṃjaya
|
| 2 | saṃjaya uvāca
|
| 2 | dhvajān bahuvidhākārāñ śṛṇu teṣāṃ mahātmanām
rūpato varṇataś caiva nāmataś ca nibodha me
|
| 3 | teṣāṃ tu rathamuhyānāṃ ratheṣu vividhā dhvajāḥ
pratyadṛśyanta rājendra jvalitā iva pāvakāḥ
|
| 4 | kāñcanāḥ kāñcanāpīḍāḥ kāñcanasragalaṃkṛtāḥ
kāñcanānīva śṛṅgāṇi kāñcanasya mahāgireḥ
|
| 5 | te dhvajāḥ saṃvṛtās teṣāṃ patākābhiḥ samantataḥ
nānāvarṇavirāgābhir vibabhuḥ sarvato vṛtāḥ
|
| 6 | patākāś ca tatas tās tu śvasanena samīritāḥ
nṛtyamānāḥ vyadṛśyanta raṅgamadhye vilāsikāḥ
|
| 7 | indrāyudhasavarṇābhāḥ patākā bharatarṣabha
dodhūyamānā rathināṃ śobhayanti mahārathān
|
| 8 | siṃhalāṅgūlam ugrāsyaṃ dhajaṃ vānaralakṣaṇam
dhanaṃjayasya saṃgrāme pratyapaśyāma bhairavam
|
| 9 | sa vānaravaro rājan patākābhir alaṃkṛtaḥ
trāsayām āsa tat sainyaṃ dhvajo gāṇḍīvadhanvanaḥ
|
| 10 | tathaiva siṃhalāṅgūlaṃ droṇaputrasya bhārata
dhvajāgraṃ samapaśyāma bālasūryasamaprabham
|
| 11 | kāñcanaṃ pavanoddhūtaṃ śakradhvajasamaprabham
nandanaṃ kauravendrāṇāṃ drauṇer lakṣaṇam ucchritam
|
| 12 | hastikakṣyā punar haimī babhūvādhirather dhvaje
āhave khaṃ mahārāja dadṛśe pūrayann iva
|
| 13 | patākī kāñcanasragvī dhvajaḥ karṇasya saṃyuge
nṛtyatīva rathopasthe śvasanena samīritaḥ
|
| 14 | ācāryasya ca pāṇḍūnāṃ brāhmaṇasya yaśasvinaḥ
govṛṣo gautamasyāsīt kṛpasya supariṣkṛtaḥ
|
| 15 | sa tena bhrājate rājan govṛṣeṇa mahārathaḥ
tripuraghnaratho yadvad govṛṣeṇa virājate
|
| 16 | mayūro vṛṣasenasya kāñcano maṇiratnavān
vyāhariṣyann ivātiṣṭhat senāgram api śobhayan
|
| 17 | tena tasya ratho bhāti mayūreṇa mahātmanaḥ
yathā skandasya rājendra mayūreṇa virājatā
|
| 18 | madrarājasya śalyasya dhvajāgre 'gniśikhām iva
sauvarṇīṃ pratipaśyāma sītām apratimāṃ śubhām
|
| 19 | sā sītā bhrājate tasya ratham āsthāya māriṣa
sarvabījavirūḍheva yathā sītā śriyā vṛtā
|
| 20 | varāhaḥ sindhurājasya rājato 'bhivirājate
dhvajāgre 'lohitārkābho hemajālapariṣkṛtaḥ
|
| 21 | śuśubhe ketunā tena rājatena jayadrathaḥ
yathā devāsure yuddhe purā pūṣā sma śobhate
|
| 22 | saumadatteḥ punar yūpo yajñaśīlasya dhīmataḥ
dhvajaḥ sūrya ivābhāti somaś cātra pradṛśyate
|
| 23 | sa yūpaḥ kāñcano rājan saumadatter virājate
rājasūye makhaśreṣṭhe yathā yūpaḥ samucchritaḥ
|
| 24 | śalasya tu mahārāja rājato dvirado mahān
ketuḥ kāñcanacitrāṅgair mayūrair upaśobhitaḥ
|
| 25 | sa ketuḥ śobhayām āsa sainyaṃ te bharatarṣabha
yathā śveto mahānāgo devarājacamūṃ tathā
|
| 26 | nāgo maṇimayo rājño dhvajaḥ kanakasaṃvṛtaḥ
kiṅkiṇīśatasaṃhrādo bhrājaṃś citre rathottame
|
| 27 | vyabhrājata bhṛśaṃ rājan putras tava viśāṃ pate
dhvajena mahatā saṃkhye kurūṇām ṛṣabhas tadā
|
| 28 | navaite tava vāhinyām ucchritāḥ paramadhvajāḥ
vyadīpayaṃs te pṛtanāṃ yugāntādityasaṃnibhāḥ
|
| 29 | daśamas tv arjunasyāsīd eka eva mahākapiḥ
adīpyatārjuno yena himavān iva vahninā
|
| 30 | tataś citrāṇi śubhrāṇi sumahānti mahārathāḥ
kārmukāṇy ādadus tūrṇam arjunārthe paraṃtapāḥ
|
| 31 | tathaiva dhanur āyacchat pārthaḥ śatruvināśanaḥ
gāṇḍīvaṃ divyakarmā tad rājan durmantrite tava
|
| 32 | tavāparādhād dhi narā nihatā bahudhā yudhi
nānādigbhyaḥ samāhūtāḥ sahayāḥ sarathadvipāḥ
|
| 33 | teṣām āsīd vyatikṣepo garjatām itaretaram
duryodhanamukhānāṃ ca pāṇḍūnām ṛṣabhasya ca
|
| 34 | tatrādbhutaṃ paraṃ cakre kaunteyaḥ kṛṣṇasārathiḥ
yad eko bahubhiḥ sārdhaṃ samāgacchad abhītavat
|
| 35 | aśobhata mahābāhur gāṇḍīvaṃ vikṣipan dhanuḥ
jigīṣus tān naravyāghrāñ jighāṃsuś ca jayadratham
|
| 36 | tatrārjuno mahārāja śarair muktaiḥ sahasraśaḥ
adṛśyān akarod yodhāṃs tāvakāñ śatrutāpanaḥ
|
| 37 | tatas te 'pi naravyāghrāḥ pārthaṃ sarve mahārathāḥ
adṛśyaṃ samare cakruḥ sāyakaughaiḥ samantataḥ
|
| 38 | saṃvṛte narasiṃhais taiḥ kurūṇām ṛṣabhe 'rjune
mahān āsīt samuddhūtas tasya sainyasya nisvanaḥ
|