Book 7 Chapter 76 | |
1 | saṃjaya uvāca |
1 | sraṃsanta iva majjānas tāvakānāṃ bhayān nṛpa
tau dṛṣṭvā samatikrāntau vāsudevadhanaṃjayau |
2 | sarve tu pratisaṃrabdhā hrīmantaḥ sattvacoditāḥ
sthirībūtā mahātmānaḥ pratyagacchan dhanaṃjayam |
3 | ye gatāḥ pāṇḍavaṃ yuddhe krodhāmarṣasamanvitāḥ
te 'dyāpi na nivartante sindhavaḥ sāgarād iva |
4 | asantas tu nyavartanta vedebhya iva nāstikāḥ
narakaṃ bhajamānās te pratyapadyanta kilbiṣam |
5 | tāv atītya rathānīkaṃ vimuktau puruṣarṣabhau
dadṛśāte yathā rāhor āsyān muktau prabhākarau |
6 | matsyāv iva mahājālaṃ vidārya vigatajvarau
tathā kṛṣṇāv adṛśyetāṃ senājālaṃ vidārya tat |
7 | vimuktau śastrasaṃbādhād droṇānīkāt sudurbhidāt
adṛśyetāṃ mahātmānau kālasūryāv ivoditau |
8 | astrasaṃbādhanirmuktau vimuktau śastrasaṃkaṭāt
adṛśyetāṃ mahātmānau śatrusaṃbādhakāriṇau |
9 | vimuktau jvalanasparśān makarāsyāj jhaṣāv iva
vyakṣobhayetāṃ senāṃ tau samudraṃ makarāv iva |
10 | tāvakās tava putrāś ca droṇānīkasthayos tayoḥ
naitau tariṣyato droṇam iti cakrus tadā matim |
11 | tau tu dṛṣṭvā vyatikrāntau droṇānīkaṃ mahādyutī
nāśaśaṃsur mahārāja sindhurājasya jīvitam |
12 | āśā balavatī rājan putrāṇām abhavat tava
droṇahārdikyayoḥ kṛṣṇau na mokṣyete iti prabho |
13 | tām āśāṃ viphalāṃ kṛtvā nistīrṇau tau paraṃtapau
droṇānīkaṃ mahārāja bhojānīkaṃ ca dustaram |
14 | atha dṛṣṭvā vyatikrāntau jvalitāv iva pāvakau
nirāśāḥ sindhurājasya jīvitaṃ nāśaśaṃsire |
15 | mithaś ca samabhāṣetām abhītau bhayavardhanau
jayadrathavadhe vācas tās tāḥ kṛṣṇadhanaṃjayau |
16 | asau madhye kṛtaḥ ṣaḍbhir dhārtarāṣṭrair mahārathaiḥ
cakṣurviṣayasaṃprāpto na nau mokṣyati saindhavaḥ |
17 | yady asya samare goptā śakro devagaṇaiḥ saha
tathāpy enaṃ haniṣyāva iti kṛṣṇāv abhāṣatām |
18 | iti kṛṣṇau mahābāhū mithaḥ kathayatāṃ tadā
sindhurājam avekṣantau tat putrās tava śuśruvuḥ |
19 | atītya marudhanveva prayāntau tṛṣitau gajau
pītvā vāri samāśvastau tathaivāstām ariṃdamau |
20 | vyāghrasiṃhagajākīrṇān atikramyeva parvatān
adṛśyetāṃ mahābāhū yathā mṛtyujarātigau |
21 | tathā hi mukhavarṇo 'yam anayor iti menire
tāvakā dṛśya muktau tau vikrośanti sma sarvataḥ |
22 | droṇād āśīviṣākārāj jvalitād iva pāvakāt
anyebhyaḥ pārthivebhyaś ca bhāsvantāv iva bhāskarau |
23 | tau muktau sāgaraprakhyād droṇānīkād ariṃdamau
adṛśyetāṃ mudā yuktau samuttīryārṇavaṃ yathā |
24 | śastraughān mahato muktau droṇahārdikyarakṣitān
rocamānāv adṛśyetām indrāgnyoḥ sadṛśau raṇe |
25 | udbhinnarudhirau kṛṣṇau bhāradvājasya sāyakaiḥ
śitaiś citau vyarocetāṃ karṇikārair ivācalau |
26 | droṇagrāhahradān muktau śaktyāśīviṣasaṃkaṭāt
ayaḥśarogramakarāt kṣatriyapravarāmbhasaḥ |
27 | jyāghoṣatalanirhrādād gadānistriṃśavidyutaḥ
droṇāstrameghān nirmuktau sūryendū timirād iva |
28 | bāhubhyām iva saṃtīrṇau sindhuṣaṣṭhāḥ samudragāḥ
tapānte saritaḥ pūrṇā mahāgrāhasamākulāḥ |
29 | iti kṛṣṇau maheṣvāsau yaśasā lokaviśrutau
sarvabhūtāny amanyanta droṇāstrabalavismayāt |
30 | jayadrathaṃ samīpastham avekṣantau jighāṃsayā
ruruṃ nipāne lipsantau vyāghravat tāv atiṣṭhatām |
31 | yathā hi mukhavarṇo 'yam anayor iti menire
tava yodhā mahārāja hatam eva jayadratham |
32 | lohitākṣau mahābāhū saṃyattau kṛṣṇapāṇḍavau
sindhurājam abhiprekṣya hṛṣṭau vyanadatāṃ muhuḥ |
33 | śaurer abhīśuhastasya pārthasya ca dhanuṣmataḥ
tayor āsīt pratibhrājaḥ sūryapāvakayor iva |
34 | harṣa eva tayor āsīd droṇānīkapramuktayoḥ
samīpe saindhavaṃ dṛṣṭvā śyenayor āmiṣaṃ yathā |
35 | tau tu saindhavam ālokya vartamānam ivāntike
sahasā petatuḥ kruddhau kṣipraṃ śyenāv ivāmiṣe |
36 | tau tu dṛṣṭvā vyatikrāntau hṛṣīkeśadhanaṃjayau
sindhurājasya rakṣārthaṃ parākrāntaḥ sutas tava |
37 | droṇenābaddhakavaco rājā duryodhanas tadā
yayāv ekarathenājau hayasaṃskāravit prabho |
38 | kṛṣṇapārthau maheṣvāsau vyatikramyātha te sutaḥ
agrataḥ puṇḍarīkākṣaṃ pratīyāya narādhipa |
39 | tataḥ sarveṣu sainyeṣu vāditrāṇi prahṛṣṭavat
prāvādyan samatikrānte tava putre dhanaṃjayam |
40 | siṃhanādaravāś cāsañ śaṅkhadundubhimiśritāḥ
dṛṣṭvā duryodhanaṃ tatra kṛṣṇayoḥ pramukhe sthitam |
41 | ye ca te sindhurājasya goptāraḥ pāvakopamāḥ
te prahṛṣyanta samare dṛṣṭvā putraṃ tavābhibho |
42 | dṛṣṭvā duryodhanaṃ kṛṣṇas tv atikrāntaṃ sahānugam
abravīd arjunaṃ rājan prāptakālam idaṃ vacaḥ |