Book 7 Chapter 75 | |
1 | saṃjaya uvāca |
1 | salile janite tasmin kaunteyena mahātmanā
nivārite dviṣatsainye kṛte ca śaraveśmani |
2 | vāsudevo rathāt tūrṇam avatīrya mahādyutiḥ
mocayām āsa turagān vitunnān kaṅkapatribhiḥ |
3 | adṛṣṭapūrvaṃ tad dṛṣṭvā siṃhanādo mahān abhūt
siddhacāraṇasaṃghānāṃ sainikānāṃ ca sarvaśaḥ |
4 | padātinaṃ tu kaunteyaṃ yudhyamānaṃ nararṣabhāḥ
nāśaknuvan vārayituṃ tad adbhutam ivābhavat |
5 | āpatatsu rathaugheṣu prabhūtagajavājiṣu
nāsaṃbhramat tadā pārthas tad asya puruṣān ati |
6 | vyasṛjanta śaraughāṃs te pāṇḍavaṃ prati pārthivāḥ
na cāvyathata dharmātmā vāsaviḥ paravīrahā |
7 | sa tāni śarajālāni gadāḥ prāsāṃś ca vīryavān
āgatān agrasat pārthaḥ saritaḥ sāgaro yathā |
8 | astravegena mahatā pārtho bāhubalena ca
sarveṣāṃ pārthivendrāṇām agrasat tāñ śarottamān |
9 | tat tu pārthasya vikrāntaṃ vāsudevasya cobhayoḥ
apūjayan mahārāja kauravāḥ paramādbhutam |
10 | kim adbhutataraṃ loke bhavitāpy atha vāpy abhūt
yad aśvān pārthagovindau mocayām āsatū raṇe |
11 | bhayaṃ vipulam asmāsu tāv adhattāṃ narottamau
tejo vidadhatuś cograṃ visrabdhau raṇamūrdhani |
12 | athotsmayan hṛṣīkeśaḥ strīmadhya iva bhārata
arjunena kṛte saṃkhye śaragarbhagṛhe tadā |
13 | upāvartayad avyagras tān aśvān puṣkarekṣaṇaḥ
miṣatāṃ sarvasainyānāṃ tvadīyānāṃ viśāṃ pate |
14 | teṣāṃ śramaṃ ca glāniṃ ca vepathuṃ vamathuṃ vraṇān
sarvaṃ vyapānudat kṛṣṇaḥ kuśalo hy aśvakarmaṇi |
15 | śalyān uddhṛtya pāṇibhyāṃ parimṛjya ca tān hayān
upāvṛtya yathānyāyaṃ pāyayām āsa vāri saḥ |
16 | sa tāṃl labdhodakān snātāñ jagdhānnān vigataklamān
yojayām āsa saṃhṛṣṭaḥ punar eva rathottame |
17 | sa taṃ rathavaraṃ śauriḥ sarvaśastrabhṛtāṃ varaḥ
samāsthāya mahātejāḥ sārjunaḥ prayayau drutam |
18 | rathaṃ rathavarasyājau yuktaṃ labdhodakair hayaiḥ
dṛṣṭvā kurubalaśreṣṭhāḥ punar vimanaso 'bhavan |
19 | viniḥśvasantas te rājan bhagnadaṃṣṭrā ivoragāḥ
dhig aho dhig gataḥ pārthaḥ kṛṣṇaś cety abruvan pṛthak |
20 | sarvakṣatrasya miṣato rathenaikena daṃśitau
bālakrīḍanakeneva kadarthīkṛtya no balam |
21 | krośatāṃ yatamānānām asaṃsaktau paraṃtapau
darśayitvātmano vīryaṃ prayātau sarvarājasu |
22 | tau prayātau punar dṛṣṭvā tadānye sainikābruvan
tvaradhvaṃ kuravaḥ sarve vadhe kṛṣṇakirīṭinoḥ |
23 | rathaṃ yuktvā hi dāśārho miṣatāṃ sarvadhanvinām
jayadrathāya yāty eṣa kadarthīkṛtya no raṇe |
24 | tatra ke cin mitho rājan samabhāṣanta bhūmipāḥ
adṛṣṭapūrvaṃ saṃgrāme tad dṛṣṭvā mahad adbhutam |
25 | sarvasainyāni rājā ca dhṛtarāṣṭro 'tyayaṃ gataḥ
duryodhanāparādhena kṣatraṃ kṛtsnā ca medinī |
26 | vilayaṃ samanuprāptā tac ca rājā na budhyate
ity evaṃ kṣatriyās tatra bruvanty anye ca bhārata |
27 | sindhurājasya yat kṛtyaṃ gatasya yamasādanam
tat karotu vṛthādṛṣṭir dhārtarāṣṭro 'nupāyavit |
28 | tataḥ śīghrataraṃ prāyāt pāṇḍavaḥ saindhavaṃ prati
nivartamāne tigmāṃśau hṛṣṭaiḥ pītodakair hayaiḥ |
29 | taṃ prayāntaṃ mahābāhuṃ sarvaśastrabhṛtāṃ varam
nāśaknuvan vārayituṃ yodhāḥ kruddham ivāntakam |
30 | vidrāvya tu tataḥ sainyaṃ pāṇḍavaḥ śatrutāpanaḥ
yathā mṛgagaṇān siṃhaḥ saindhavārthe vyaloḍayat |
31 | gāhamānas tv anīkāni tūrṇam aśvān acodayat
balākavarṇān dāśārhaḥ pāñcajanyaṃ vyanādayat |
32 | kaunteyenāgrataḥ sṛṣṭā nyapatan pṛṣṭhataḥ śarāḥ
tūrṇāt tūrṇataraṃ hy aśvās te 'vahan vātaraṃhasaḥ |
33 | vātoddhūtapatākāntaṃ rathaṃ jaladanisvanam
ghoraṃ kapidhvajaṃ dṛṣṭvā viṣaṇṇā rathino 'bhavan |
34 | divākare 'tha rajasā sarvataḥ saṃvṛte bhṛśam
śarārtāś ca raṇe yodhā na kṛṣṇau śekur īkṣitum |
35 | tato nṛpatayaḥ kruddhāḥ parivavrur dhanaṃjayam
kṣatriyā bahavaś cānye jayadrathavadhaiṣiṇam |
36 | apanīyatsu śalyeṣu dhiṣṭhitaṃ puruṣarṣabham
duryodhanas tv agāt pārthaṃ tvaramāṇo mahāhave |