Book 7 Chapter 72 | |
1 | saṃjaya uvāca |
1 | tathā tasmin pravṛtte tu saṃgrāme lomaharṣaṇe
kauraveyāṃs tridhābhūtān pāṇḍavāḥ samupādravan |
2 | jalasaṃdhaṃ mahābāhur bhīmaseno nyavārayat
yudhiṣṭhiraḥ sahānīkaḥ kṛtavarmāṇam āhave |
3 | kirantaṃ śaravarṣāṇi rocamāna ivāṃśumān
dhṛṣṭadyumno mahārāja droṇam abhyadravad raṇe |
4 | tataḥ pravavṛte yuddhaṃ tvaratāṃ sarvadhanvinām
kurūṇāṃ somakānāṃ ca saṃkruddhānāṃ parasparam |
5 | saṃkṣaye tu tathā bhūte vartamāne mahābhaye
dvaṃdvībhūteṣu sainyeṣu yudhyamāneṣv abhītavat |
6 | droṇaḥ pāñcālaputreṇa balī balavatā saha
vicikṣepa pṛṣatkaughāṃs tad adbhutam ivābhavat |
7 | puṇḍarīkavanānīva vidhvastāni samantataḥ
cakrāte droṇapāñcālyau nṛṇāṃ śīrṣāṇy anekaśaḥ |
8 | vinikīrṇāni vīrāṇām anīkeṣu samantataḥ
vastrābharaṇaśastrāṇi dhvajavarmāyudhāni ca |
9 | tapanīyavicitrāṅgāḥ saṃsiktā rudhireṇa ca
saṃsaktā iva dṛśyante meghasaṃghāḥ savidyutaḥ |
10 | kuñjarāśvanarān saṃkhye pātayantaḥ patatribhiḥ
tālamātrāṇi cāpāni vikarṣanto mahārathāḥ |
11 | asicarmāṇi cāpāni śirāṃsi kavacāni ca
viprakīryanta śūrāṇāṃ saṃprahāre mahātmanām |
12 | utthitāny agaṇeyāni kabandhāni samantataḥ
adṛśyanta mahārāja tasmin paramasaṃkule |
13 | gṛdhrāḥ kaṅkā vaḍāḥ śyenā vāyasā jambukās tathā
bahavaḥ piśitāśāś ca tatrādṛśyanta māriṣa |
14 | bhakṣayantaḥ sma māṃsāni pibantaś cāpi śoṇitam
vilumpantaḥ sma keśāṃś ca majjāś ca bahudhā nṛpa |
15 | ākarṣantaḥ śarīrāṇi śarīrāvayavāṃs tathā
narāśvagajasaṃghānāṃ śirāṃsi ca tatas tataḥ |
16 | kṛtāstrā raṇadīkṣābhir dīkṣitāḥ śaradhāriṇaḥ
raṇe jayaṃ prārthayanto bhṛśaṃ yuyudhire tadā |
17 | asimārgān bahuvidhān vicerus tāvakā raṇe
ṛṣṭibhiḥ śaktibhiḥ prāsaiḥ śūlatomarapaṭṭiśaiḥ |
18 | gadābhiḥ parighaiś cānye vyāyudhāś ca bhujair api
anyonyaṃ jaghnire kruddhā yuddharaṅgagatā narāḥ |
19 | rathino rathibhiḥ sārdham aśvārohāś ca sādibhiḥ
mātaṅgā varamātaṅgaiḥ padātāś ca padātibhiḥ |
20 | kṣībā ivānye conmattā raṅgeṣv iva ca cāraṇāḥ
uccukruśus tathānyonyaṃ jaghnur anyonyam āhave |
21 | vartamāne tathā yuddhe nirmaryāde viśāṃ pate
dhṛṣṭadyumno hayān aśvair droṇasya vyatyamiśrayat |
22 | te hayā sādhv aśobhanta vimiśrā vātaraṃhasaḥ
pārāvatasavarṇāś ca raktaśoṇāś ca saṃyuge hayāḥ śuśubhire rājan meghā iva savidyutaḥ |
23 | dhṛṣṭadyumnaś ca saṃprekṣya droṇam abhyāśam āgatam
asicarmādade vīro dhanur utsṛjya bhārata |
24 | cikīrṣur duṣkaraṃ karma pārṣataḥ paravīrahā
īṣayā samatikramya droṇasya ratham āviśat |
25 | atiṣṭhad yugamadhye sa yugasaṃnahaneṣu ca
jaghānārdheṣu cāśvānāṃ tat sainyāny abhyapūjayan |
26 | khaḍgena caratas tasya śoṇāśvān adhitiṣṭhataḥ
na dadarśāntaraṃ droṇas tad adbhutam ivābhavat |
27 | yathā śyenasya patanaṃ vaneṣv āmiṣagṛddhinaḥ
tathaivāsīd abhīsāras tasya droṇaṃ jighāṃsataḥ |
28 | tataḥ śaraśatenāsya śatacandraṃ samākṣipat
droṇo drupadaputrasya khaḍgaṃ ca daśabhiḥ śaraiḥ |
29 | hayāṃś caiva catuḥṣaṣṭyā śarāṇāṃ jaghnivān balī
dhvajaṃ chatraṃ ca bhallābhyāṃ tathobhau pārṣṇisārathī |
30 | athāsmai tvarito bāṇam aparaṃ jīvitāntakam
ākarṇapūrṇaṃ cikṣepa vajraṃ vajradharo yathā |
31 | taṃ caturdaśabhir bāṇair bāṇaṃ ciccheda sātyakiḥ
grastam ācāryamukhyena dhṛṣṭadyumnam amocayat |
32 | siṃheneva mṛgaṃ grastaṃ narasiṃhena māriṣa
droṇena mocayām āsa pāñcālyaṃ śinipuṃgavaḥ |
33 | sātyakiṃ prekṣya goptāraṃ pāñcālyasya mahāhave
śarāṇāṃ tvarito droṇaḥ ṣaḍviṃśatyā samarpayat |
34 | tato droṇaṃ śineḥ pautro grasantam iva sṛñjayān
pratyavidhyac chitair bāṇaiḥ ṣaḍviṃśatyā stanāntare |
35 | tataḥ sarve rathās tūrṇaṃ pāñcālā jayagṛddhinaḥ
sātvatābhisṛte droṇe dhṛṣṭadyumnam amocayan |