Book 7 Chapter 30 | |
1 | dhṛtarāṣṭra uvāca |
1 | teṣv anīkeṣu bhagneṣu pāṇḍuputreṇa saṃjaya
calitānāṃ drutānāṃ ca katham āsīn mano hi vaḥ |
2 | anīkānāṃ prabhagnānāṃ vyavasthānam apaśyatām
duṣkaraṃ pratisaṃdhānaṃ tan mamācakṣva saṃjaya |
3 | saṃjaya uvāca |
3 | tathāpi tava putrasya priyakāmā viśāṃ pate
yaśaḥ pravīrā lokeṣu rakṣanto droṇam anvayuḥ |
4 | samudyateṣu śastreṣu saṃprāpte ca yudhiṣṭhire
akurvann āryakarmāṇi bhairave satyabhītavat |
5 | antaraṃ bhīmasenasya prāpatann amitaujasaḥ
sātyakeś caiva śūrasya dhṛṣṭadyumnasya cābhibho |
6 | droṇaṃ droṇam iti krūrāḥ pāñcālāḥ samacodayan
mā droṇam iti putrās te kurūn sarvān acodayan |
7 | droṇaṃ droṇam iti hy eke mā droṇam iti cāpare
kurūṇāṃ pāṇḍavānāṃ ca droṇadyūtam avartata |
8 | yaṃ yaṃ sma bhajate droṇaḥ pāñcālānāṃ rathavrajam
tatra tatra sma pāñcālyo dhṛṣṭadyumno 'tha dhīyate |
9 | yathābhāgaviparyāse saṃgrāme bhairave sati
vīrāḥ samāsadan vīrān agacchan bhīravaḥ parān |
10 | akampanīyāḥ śatrūṇāṃ babhūvus tatra pāṇḍavāḥ
akampayaṃs tv anīkāni smarantaḥ kleśam ātmanaḥ |
11 | te tv amarṣavaśaṃ prāptā hrīmantaḥ sattvacoditāḥ
tyaktvā prāṇān nyavartanta ghnanto droṇaṃ mahāhave |
12 | ayasām iva saṃpātaḥ śilānām iva cābhavat
dīvyatāṃ tumule yuddhe prāṇair amitatejasām |
13 | na tu smaranti saṃgrāmam api vṛddhās tathāvidham
dṛṣṭapūrvaṃ mahārāja śrutapūrvam athāpi vā |
14 | prākampateva pṛthivī tasmin vīrāvasādane
pravartatā balaughena mahatā bhārapīḍitā |
15 | ghūrṇato hi balaughasya divaṃ stabdhveva nisvanaḥ
ajātaśatroḥ kruddhasya putrasya tava cābhavat |
16 | samāsādya tu pāṇḍūnām anīkāni sahasraśaḥ
droṇena caratā saṃkhye prabhagnāni śitaiḥ śaraiḥ |
17 | teṣu pramathyamāneṣu droṇenādbhutakarmaṇā
paryavārayad āsādya droṇaṃ senāpatiḥ svayam |
18 | tad adbhutam abhūd yuddhaṃ droṇapāñcālyayos tadā
naiva tasyopamā kā cit saṃbhaved iti me matiḥ |
19 | tato nīlo 'nalaprakhyo dadāha kuruvāhinīm
śarasphuliṅgaś cāpārcir dahan kakṣam ivānalaḥ |
20 | taṃ dahantam anīkāni droṇaputraḥ pratāpavān
pūrvābhibhāṣī suślakṣṇaṃ smayamāno 'bhyabhāṣata |
21 | nīla kiṃ bahubhir dagdhais tava yodhaiḥ śarārciṣā
mayaikena hi yudhyasva kruddhaḥ prahara cāśugaiḥ |
22 | taṃ padmanikarākāraṃ padmapatranibhekṣaṇam
vyākośapadmābhamukhaṃ nīlo vivyādha sāyakaiḥ |
23 | tenātividdhaḥ sahasā drauṇir bhallaiḥ śitais tribhiḥ
dhanur dhvajaṃ ca chatraṃ ca dviṣataḥ sa nyakṛntata |
24 | sotplutya syandanāt tasmān nīlaś carmavarāsidhṛk
droṇāyaneḥ śiraḥ kāyād dhartum aicchat patatrivat |
25 | tasyodyatāseḥ sunasaṃ śiraḥ kāyāt sakuṇḍalam
bhallenāpāharad drauṇiḥ smayamāna ivānagha |
26 | saṃpūrṇacandrābhamukhaḥ padmapatranibhekṣaṇaḥ
prāṃśur utpalagarbhābho nihato nyapatat kṣitau |
27 | tataḥ pravivyathe senā pāṇḍavī bhṛśam ākulā
ācāryaputreṇa hate nīle jvalitatejasi |
28 | acintayaṃś ca te sarve pāṇḍavānāṃ mahārathāḥ
kathaṃ no vāsavis trāyāc chatrubhya iti māriṣa |
29 | dakṣiṇena tu senāyāḥ kurute kadanaṃ balī
saṃśaptakāvaśeṣasya nārāyaṇabalasya ca |