Book 7 Chapter 29 | |
1 | saṃjaya uvāca |
1 | priyam indrasya satataṃ sakhāyam amitaujasam
hatvā prāgjyotiṣaṃ pārthaḥ pradakṣiṇam avartata |
2 | tato gāndhārarājasya sutau parapuraṃjayau
ārchetām arjunaṃ saṃkhye bhrātarau vṛṣakācalau |
3 | tau sametyārjunaṃ vīrau puraḥ paścāc ca dhanvinau
avidhyetāṃ mahāvegair niśitair āśugair bhṛśam |
4 | vṛṣakasya hayān sūtaṃ dhanuś chatraṃ rathaṃ dhvajam
tilaśo vyadhamat pārthaḥ saubalasya śitaiḥ śaraiḥ |
5 | tato 'rjunaḥ śaravrātair nānāpraharaṇair api
gāndhārān vyākulāṃś cakre saubalapramukhān punaḥ |
6 | tataḥ pañcaśatān vīrān gāndhārān udyatāyudhān
prāhiṇon mṛtyulokāya kruddho bāṇair dhanaṃjayaḥ |
7 | hatāśvāt tu rathāt tūrṇam avatīrya mahābhujaḥ
āruroha rathaṃ bhrātur anyac ca dhanur ādade |
8 | tāv ekaratham ārūḍhau bhrātarau vṛṣakācalau
śaravarṣeṇa bībhatsum avidhyetāṃ punaḥ punaḥ |
9 | syālau tava mahātmānau rājānau vṛṣakācalau
bhṛśaṃ nijaghnatuḥ pārtham indraṃ vṛtrabalāv iva |
10 | labdhalakṣyau tu gāndhārāv ahatāṃ pāṇḍavaṃ punaḥ
nidāghavārṣikau māsau lokaṃ gharmāmbubhir yathā |
11 | tau rathasthau naravyāghrau rājānau vṛṣakācalau
saṃśliṣṭāṅgau sthitau rājañ jaghānaikeṣuṇārjunaḥ |
12 | tau rathāt siṃhasaṃkāśau lohitākṣau mahābhujau
gatāsū petatur vīrau sodaryāv ekalakṣaṇau |
13 | tayor dehau rathād bhūmiṃ gatau bandhujanapriyau
yaśo daśa diśaḥ puṇyaṃ gamayitvā vyavasthitau |
14 | dṛṣṭvā vinihatau saṃkhye mātulāv apalāyinau
bhṛśaṃ mumucur aśrūṇi putrās tava viśāṃ pate |
15 | nihatau bhrātarau dṛṣṭvā māyāśataviśāradaḥ
kṛṣṇau saṃmohayan māyāṃ vidadhe śakunis tataḥ |
16 | laguḍāyoguḍāśmānaḥ śataghnyaś ca saśaktayaḥ
gadāparighanistriṃśaśūlamudgarapaṭṭiśāḥ |
17 | sakampanarṣṭinakharā musalāni paraśvadhāḥ
kṣurāḥ kṣurapranālīkā vatsadantās trisaṃdhinaḥ |
18 | cakrāṇi viśikhāḥ prāsā vividhāny āyudhāni ca
prapetuḥ sarvato digbhyaḥ pradigbhyaś cārjunaṃ prati |
19 | kharoṣṭramahiṣāḥ siṃhā vyāghrāḥ sṛmaracillikāḥ
ṛkṣāḥ sālāvṛkā gṛdhrāḥ kapayo 'tha sarīsṛpāḥ |
20 | vividhāni ca rakṣāṃsi kṣudhitāny arjunaṃ prati
saṃkruddhāny abhyadhāvanta vividhāni vayāṃsi ca |
21 | tato divyāstravic chūraḥ kuntīputro dhanaṃjayaḥ
visṛjann iṣujālāni sahasā tāny atāḍayat |
22 | te hanyamānāḥ śūreṇa pravaraiḥ sāyakair dṛḍhaiḥ
viruvanto mahārāvān vineśuḥ sarvato hatāḥ |
23 | tatas tamaḥ prādurabhūd arjunasya rathaṃ prati
tasmāc ca tamaso vācaḥ krūrāḥ pārtham abhartsayan |
24 | tat tamo 'streṇa mahatā jyotiṣeṇārjuno 'vadhīt
hate tasmiñ jalaughās tu prādurāsan bhayānakāḥ |
25 | ambhasas tasya nāśārtham ādityāstram athārjunaḥ
prāyuṅktāmbhas tatas tena prāyaśo 'streṇa śoṣitam |
26 | evaṃ bahuvidhā māyāḥ saubalasya kṛtāḥ kṛtāḥ
jaghānāstrabalenāśu prahasann arjunas tadā |
27 | tathā hatāsu māyāsu trasto 'rjunaśarāhataḥ
apāyāj javanair aśvaiḥ śakuniḥ prākṛto yathā |
28 | tato 'rjuno 'stravic chraiṣṭhyaṃ darśayann ātmano 'riṣu
abhyavarṣac charaugheṇa kauravāṇām anīkinīm |
29 | sā hanyamānā pārthena putrasya tava vāhinī
dvaidhībhūtā mahārāja gaṅgevāsādya parvatam |
30 | droṇam evānvapadyanta ke cit tatra mahārathāḥ
ke cid duryodhanaṃ rājann ardyamānāḥ kirīṭinā |
31 | nāpaśyāma tatas tv etat sainyaṃ vai tamasāvṛtam
gāṇḍīvasya ca nirghoṣaḥ śruto dakṣiṇato mayā |
32 | śaṅkhadundubhinirghoṣaṃ vāditrāṇāṃ ca nisvanam
gāṇḍīvasya ca nirghoṣo vyatikramyāspṛśad divam |
33 | tataḥ punar dakṣiṇataḥ saṃgrāmaś citrayodhinām
suyuddham arjunasyāsīd ahaṃ tu droṇam anvagām |
34 | nānāvidhāny anīkāni putrāṇāṃ tava bhārata
arjuno vyadhamat kāle divīvābhrāṇi mārutaḥ |
35 | taṃ vāsavam ivāyāntaṃ bhūrivarṣaśaraughiṇam
maheṣvāsaṃ naravyāghraṃ nograṃ kaś cid avārayat |
36 | te hanyamānāḥ pārthena tvadīyā vyathitā bhṛśam
svān eva bahavo jaghnur vidravantas tatas tataḥ |
37 | te 'rjunena śarā muktāḥ kaṅkapatrās tanucchidaḥ
śalabhā iva saṃpetuḥ saṃvṛṇvānā diśo daśa |
38 | turagaṃ rathinaṃ nāgaṃ padātim api māriṣa
vinirbhidya kṣitiṃ jagmur valmīkam iva pannagāḥ |
39 | na ca dvitīyaṃ vyasṛjat kuñjarāśvanareṣu saḥ
pṛthag ekaśarārugṇā nipetus te gatāsavaḥ |
40 | hatair manuṣyais turagaiś ca sarvataḥ; śarābhivṛṣṭair dviradaiś ca pātitaiḥ
tadā śvagomāyubaḍābhināditaṃ; vicitram āyodhaśiro babhūva ha |
41 | pitā sutaṃ tyajati suhṛdvaraṃ suhṛt; tathaiva putraḥ pitaraṃ śarāturaḥ
svarakṣaṇe kṛtamatayas tadā janās; tyajanti vāhān api pārthapīḍitāḥ |