Book 7 Chapter 21 | |
1 | dhṛtarāṣṭra uvāca |
1 | bhāradvājena bhagneṣu pāṇḍaveṣu mahāmṛdhe
pāñcāleṣu ca sarveṣu kaś cid anyo 'bhyavartata |
2 | āryāṃ yuddhe matiṃ kṛtvā kṣatriyāṇāṃ yaśaskarīm
asevitāṃ kāpuruṣaiḥ sevitāṃ puruṣarṣabhaiḥ |
3 | sa hi vīro naraḥ sūta yo bhagneṣu nivartate
aho nāsīt pumān kaś cid dṛṣṭvā droṇaṃ vyavasthitam |
4 | jṛmbhamāṇam iva vyāghraṃ prabhinnam iva kuñjaram
tyajantam āhave prāṇān saṃnaddhaṃ citrayodhinam |
5 | maheṣvāsaṃ naravyāghraṃ dviṣatām aghavardhanam
kṛtajñaṃ satyanirataṃ duryodhanahitaiṣiṇam |
6 | bhāradvājaṃ tathānīke dṛṣṭvā śūram avasthitam
ke vīrāḥ saṃnyavartanta tan mamācakṣva saṃjaya |
7 | saṃjaya uvāca |
7 | tān dṛṣṭvā calitān saṃkhye praṇunnān droṇasāyakaiḥ
pāñcālān pāṇḍavān matsyān sṛñjayāṃś cedikekayān |
8 | droṇacāpavimuktena śaraugheṇāsuhāriṇā
sindhor iva mahaughena hriyamāṇān yathā plavān |
9 | kauravāḥ siṃhanādena nānāvādyasvanena ca
rathadvipanarāśvaiś ca sarvataḥ paryavārayan |
10 | tān paśyan sainyamadhyastho rājā svajanasaṃvṛtaḥ
duryodhano 'bravīt karṇaṃ prahṛṣṭaḥ prahasann iva |
11 | paśya rādheya pāñcālān praṇunnān droṇasāyakaiḥ
siṃheneva mṛgān vanyāṃs trāsitān dṛḍhadhanvanā |
12 | naite jātu punar yuddham īheyur iti me matiḥ
yathā tu bhagnā droṇena vāteneva mahādrumāḥ |
13 | ardyamānāḥ śarair ete rukmapuṅkhair mahātmanā
pathā naikena gacchanti ghūrṇamānās tatas tataḥ |
14 | saṃniruddhāś ca kauravyair droṇena ca mahātmanā
ete 'nye maṇḍalībhūtāḥ pāvakeneva kuñjarāḥ |
15 | bhramarair iva cāviṣṭā droṇasya niśitaiḥ śaraiḥ
anyonyaṃ samalīyanta palāyanaparāyaṇāḥ |
16 | eṣa bhīmo dṛḍhakrodho hīnaḥ pāṇḍavasṛñjayaiḥ
madīyair āvṛto yodhaiḥ karṇa tarjayatīva mām |
17 | vyaktaṃ droṇamayaṃ lokam adya paśyati durmatiḥ
nirāśo jīvitān nūnam adya rājyāc ca pāṇḍavaḥ |
18 | karṇa uvāca |
18 | naiṣa jātu mahābāhur jīvann āhavam utsṛjet
na cemān puruṣavyāghra siṃhanādān viśakṣyate |
19 | na cāpi pāṇḍavā yuddhe bhajyerann iti me matiḥ
śūrāś ca balavantaś ca kṛtāstrā yuddhadurmadāḥ |
20 | viṣāgnidyūtasaṃkleśān vanavāsaṃ ca pāṇḍavāḥ
smaramāṇā na hāsyanti saṃgrāmam iti me matiḥ |
21 | nikṛto hi mahābāhur amitaujā vṛkodaraḥ
varān varān hi kaunteyo rathodārān haniṣyati |
22 | asinā dhanuṣā śaktyā hayair nāgair narai rathaiḥ
āyasena ca daṇḍena vrātān vrātān haniṣyati |
23 | tam ete cānuvartante sātyakipramukhā rathāḥ
pāñcālāḥ kekayā matsyāḥ pāṇḍavāś ca viśeṣataḥ |
24 | śūrāś ca balavantaś ca vikrāntāś ca mahārathāḥ
viśeṣataś ca bhīmena saṃrabdhenābhicoditāḥ |
25 | te droṇam abhivartante sarvataḥ kurupuṃgavāḥ
vṛkodaraṃ parīpsantaḥ sūryam abhragaṇā iva |
26 | ekāyanagatā hy ete pīḍayeyur yatavratam
arakṣyamāṇaṃ śalabhā yathā dīpaṃ mumūrṣavaḥ asaṃśayaṃ kṛtāstrāś ca paryāptāś cāpi vāraṇe |
27 | atibhāraṃ tv ahaṃ manye bhāradvāje samāhitam
te śīghram anugacchāmo yatra droṇo vyavasthitaḥ kākā iva mahānāgaṃ mā vai hanyur yatavratam |
28 | saṃjaya uvāca |
28 | rādheyasya vacaḥ śrutvā rājā duryodhanas tadā
bhrātṛbhiḥ sahito rājan prāyād droṇarathaṃ prati |
29 | tatrārāvo mahān āsīd ekaṃ droṇaṃ jighāṃsatām
pāṇḍavānāṃ nivṛttānāṃ nānāvarṇair hayottamaiḥ |