Book 7 Chapter 11 | |
1 | saṃjaya uvāca |
1 | hanta te varṇayiṣyāmi sarvaṃ pratyakṣadarśivān
yathā sa nyapatad droṇaḥ sāditaḥ pāṇḍusṛñjayaiḥ |
2 | senāpatitvaṃ saṃprāpya bhāradvājo mahārathaḥ
madhye sarvasya sainyasya putraṃ te vākyam abravīt |
3 | yat kauravāṇām ṛṣabhād āpageyād anantaram
senāpatyena māṃ rājann adya satkṛtavān asi |
4 | sadṛśaṃ karmaṇas tasya phalaṃ prāpnuhi pārthiva
karomi kāmaṃ kaṃ te 'dya pravṛṇīṣva yam icchasi |
5 | tato duryodhanaś cintya karṇaduḥśāsanādibhiḥ
tam athovāca durdharṣam ācāryaṃ jayatāṃ varam |
6 | dadāsi ced varaṃ mahyaṃ jīvagrāhaṃ yudhiṣṭhiram
gṛhītvā rathināṃ śreṣṭhaṃ matsamīpam ihānaya |
7 | tataḥ kurūṇām ācāryaḥ śrutvā putrasya te vacaḥ
senāṃ praharṣayan sarvām idaṃ vacanam abravīt |
8 | dhanyaḥ kuntīsuto rājā yasya grahaṇam icchasi
na vadhārthaṃ sudurdharṣa varam adya prayācasi |
9 | kimarthaṃ ca naravyāghra na vadhaṃ tasya kāṅkṣasi
nāśaṃsasi kriyām etāṃ matto duryodhana dhruvam |
10 | āho svid dharmaputrasya dveṣṭā tasya na vidyate
yad icchasi tvaṃ jīvantaṃ kulaṃ rakṣasi cātmani |
11 | atha vā bharataśreṣṭha nirjitya yudhi pāṇḍavān
rājyāṃśaṃ pratidattvā ca saubhrātraṃ kartum icchasi |
12 | dhanyaḥ kuntīsuto rājā sujātā cāsya dhīmataḥ
ajātaśatrutā satyā tasya yat snihyate bhavān |
13 | droṇena tv evam uktasya tava putrasya bhārata
sahasā niḥsṛto bhāvo yo 'sya nityaṃ pravartate |
14 | nākāro gūhituṃ śakyo bṛhaspatisamair api
tasmāt tava suto rājan prahṛṣṭo vākyam abravīt |
15 | vadhe kuntīsutasyājau nācārya vijayo mama
hate yudhiṣṭhire pārtho hanyāt sarvān hi no dhruvam |
16 | na ca śakyo raṇe sarvair nihantum amarair api
ya eva caiṣāṃ śeṣaḥ syāt sa evāsmān na śeṣayet |
17 | satyapratijñe tv ānīte punardyūtena nirjite
punar yāsyanty araṇyāya kaunteyās tam anuvratāḥ |
18 | so 'yaṃ mama jayo vyaktaṃ dīrghakālaṃ bhaviṣyati
ato na vadham icchāmi dharmarājasya karhi cit |
19 | tasya jihmam abhiprāyaṃ jñātvā droṇo 'rthatattvavit
taṃ varaṃ sāntaraṃ tasmai dadau saṃcintya buddhimān |
20 | droṇa uvāca |
20 | na ced yudhiṣṭhiraṃ vīra pālayed arjuno yudhi
manyasva pāṇḍavaṃ jyeṣṭham ānītaṃ vaśam ātmanaḥ |
21 | na hi pārtho raṇe śakyaḥ sendrair devāsurair api
pratyudyātum atas tāta naitad āmarṣayāmy aham |
22 | asaṃśayaṃ sa śiṣyo me matpūrvaś cāstrakarmaṇi
taruṇaḥ kīrtiyuktaś ca ekāyanagataś ca saḥ |
23 | astrāṇīndrāc ca rudrāc ca bhūyāṃsi samavāptavān
amarṣitaś ca te rājaṃs tena nāmarṣayāmy aham |
24 | sa cāpakramyatāṃ yuddhād yenopāyena śakyate
apanīte tataḥ pārthe dharmarājo jitas tvayā |
25 | grahaṇaṃ cej jayaṃ tasya manyase puruṣarṣabha
etena cābhyupāyena dhruvaṃ grahaṇam eṣyati |
26 | ahaṃ gṛhītvā rājānaṃ satyadharmaparāyaṇam
ānayiṣyāmi te rājan vaśam adya na saṃśayaḥ |
27 | yadi sthāsyati saṃgrāme muhūrtam api me 'grataḥ
apanīte naravyāghre kuntīputre dhanaṃjaye |
28 | phalgunasya samakṣaṃ tu na hi pārtho yudhiṣṭhiraḥ
grahītuṃ samare śakyaḥ sendrair api surāsuraiḥ |
29 | saṃjaya uvāca |
29 | sāntaraṃ tu pratijñāte rājño droṇena nigrahe
gṛhītaṃ tam amanyanta tava putrāḥ subāliśāḥ |
30 | pāṇḍaveṣu hi sāpekṣaṃ droṇaṃ jānāti te sutaḥ
tataḥ pratijñāsthairyārthaṃ sa mantro bahulīkṛtaḥ |
31 | tato duryodhanenāpi grahaṇaṃ pāṇḍavasya tat
sainyasthāneṣu sarveṣu vyāghoṣitam ariṃdama |