Book 6 Chapter 117 | |
1 | saṃjaya uvāca |
1 | tatas te pārthivāḥ sarve jagmuḥ svān ālayān punaḥ
tūṣṇīṃbhūte mahārāja bhīṣme śaṃtanunandane |
2 | śrutvā tu nihataṃ bhīṣmaṃ rādheyaḥ puruṣarṣabhaḥ
īṣad āgatasaṃtrāsaḥ tvarayopajagāma ha |
3 | sa dadarśa mahātmānaṃ śaratalpagataṃ tadā
janmaśayyāgataṃ devaṃ kārttikeyam iva prabhum |
4 | nimīlitākṣaṃ taṃ vīraṃ sāśrukaṇṭhas tadā vṛṣaḥ
abhyetya pādayos tasya nipapāta mahādyutiḥ |
5 | rādheyo 'haṃ kuruśreṣṭha nityaṃ cāṣkigatas tava
dveṣyo 'tyantam anāgāḥ sann iti cainam uvāca ha |
6 | tac chrutvā kuruvṛddhaḥ sa balāt saṃvṛttalocanaḥ
śanair udvīkṣya sasneham idaṃ vacanam abravīt |
7 | rahitaṃ dhiṣṇyam ālokya samutsārya ca rakṣiṇaḥ
piteva putraṃ gāṅgeyaḥ pariṣvajyaikabāhunā |
8 | ehy ehi me vipratīpa spardhase tvaṃ mayā saha
yadi māṃ nābhigacchethā na te śreyo bhaved dhruvam |
9 | kaunteyas tvaṃ na rādheyo vidito nāradān mama
kṛṣṇadvaipāyanāc caiva keśavāc ca na saṃśayaḥ |
10 | na ca dveṣo 'sti me tāta tvayi satyaṃ bravīmi te
tejovadhanimittaṃ tu paruṣāṇy aham uktavān |
11 | akasmāt pāṇḍavān hi tvaṃ dviṣasīti matir mama
yenāsi bahuśo rūkṣaṃ coditaḥ sūryanandana |
12 | jānāmi samare vīryaṃ śatrubhir duḥsahaṃ tava
brahmaṇyatāṃ ca śauryaṃ ca dāne ca paramāṃ gatim |
13 | na tvayā sadṛśaḥ kaś cit puruṣeṣv amaropama
kulabhedaṃ ca matvāhaṃ sadā paruṣam uktavān |
14 | iṣvastre bhārasaṃdhāne lāghave 'strabale tathā
sadṛśaḥ phalgunenāsi kṛṣṇena ca mahātmanā |
15 | karṇa rājapuraṃ gatvā tvayaikena dhanuṣmatā
tasyārthe kururājasya rājāno mṛditā yudhi |
16 | tathā ca balavān rājā jarāsaṃdho durāsadaḥ
samare samaraślāghī tvayā na sadṛśo 'bhavat |
17 | brahmaṇyaḥ satyavādī ca tejasārka ivāparaḥ
devagarbho 'jitaḥ saṃkhye manuṣyair adhiko bhuvi |
18 | vyapanīto 'dya manyur me yas tvāṃ prati purā kṛtaḥ
daivaṃ puruṣakāreṇa na śakyam ativartitum |
19 | sodaryāḥ pāṇḍavā vīrā bhrātaras te 'risūdana
saṃgaccha tair mahābāho mama ced icchasi priyam |
20 | mayā bhavatu nirvṛttaṃ vairam ādityanandana
pṛthivyāṃ sarvarājāno bhavantv adya nirāmayāḥ |
21 | karṇa uvāca |
21 | jānāmy ahaṃ mahāprājña sarvam etan na saṃśayaḥ
yathā vadasi durdharṣa kaunteyo 'haṃ na sūtajaḥ |
22 | avakīrṇas tv ahaṃ kuntyā sūtena ca vivardhitaḥ
bhuktvā duryodhanaiśvaryaṃ na mithyā kartum utsahe |
23 | vasu caiva śarīraṃ ca yad udāraṃ tathā yaśaḥ
sarvaṃ duryodhanasyārthe tyaktaṃ me bhūridakṣiṇa kopitāḥ pāṇḍavā nityaṃ mayāśritya suyodhanam |
24 | avaśyabhāvī vai yo 'rtho na sa śakyo nivartitum
daivaṃ puruṣakāreṇa ko nivartitum utsahet |
25 | pṛthivīkṣayaśaṃsīni nimittāni pitāmaha
bhavadbhir upalabdhāni kathitāni ca saṃsadi |
26 | pāṇḍavā vāsudevaś ca viditā mama sarvaśaḥ
ajeyāḥ puruṣair anyair iti tāṃś cotsahāmahe |
27 | anujānīṣva māṃ tāta yuddhe prītamanāḥ sadā
anujñātas tvayā vīra yudhyeyam iti me matiḥ |
28 | duruktaṃ vipratīpaṃ vā saṃrambhāc cāpalāt tathā
yan mayāpakṛtaṃ kiṃ cit tad anukṣantum arhasi |
29 | bhīṣma uvāca |
29 | na cec chakyam athotsraṣṭuṃ vairam etat sudāruṇam
anujānāmi karṇa tvāṃ yudhyasva svargakāmyayā |
30 | vimanyur gatasaṃrambhaḥ kuru karma nṛpasya hi
yathāśakti yathotsāhaṃ satāṃ vṛtteṣu vṛttavān |
31 | ahaṃ tvām anujānāmi yad icchasi tad āpnuhi
kṣatradharmajitāṃl lokān saṃprāpsyasi na saṃśayaḥ |
32 | yudhyasva nirahaṃkāro balavīryavyapāśrayaḥ
dharmo hi yuddhāc chreyo 'nyat kṣatriyasya na vidyate |
33 | praśame hi kṛto yatnaḥ sucirāt suciraṃ mayā
na caiva śakitaḥ kartuṃ yato dharmas tato jayaḥ |
34 | saṃjaya uvāca |
34 | evaṃ bruvantaṃ gāṅgeyam abhivādya prasādya ca
rādheyo ratham āruhya prāyāt tava sutaṃ prati |