Book 6 Chapter 101 | |
1 | saṃjaya uvāca |
1 | dṛṣṭvā bhīṣmaṃ raṇe kruddhaṃ pāṇḍavair abhisaṃvṛtam
yathā meghair mahārāja tapānte divi bhāskaram |
2 | duryodhano mahārāja duḥśāsanam abhāṣata
eṣa śūro maheṣvāso bhīṣmaḥ śatruniṣūdanaḥ |
3 | chāditaḥ pāṇḍavaiḥ śūraiḥ samantād bharatarṣabha
tasya kāryaṃ tvayā vīra rakṣaṇaṃ sumahātmanaḥ |
4 | rakṣyamāṇo hi samare bhīṣmo 'smākaṃ pitāmahaḥ
nihanyāt samare yattān pāñcālān pāṇḍavaiḥ saha |
5 | tatra kāryam ahaṃ manye bhīṣmasyaivābhirakṣaṇam
goptā hy eṣa maheṣvāso bhīṣmo 'smākaṃ pitāmahaḥ |
6 | sa bhavān sarvasainyena parivārya pitāmaham
samare duṣkaraṃ karma kurvāṇaṃ parirakṣatu |
7 | evam uktas tu samare putro duḥśāsanas tava
parivārya sthito bhīṣmaṃ sainyena mahatā vṛtaḥ |
8 | tataḥ śatasahasreṇa hayānāṃ subalātmajaḥ
vimalaprāsahastānām ṛṣṭitomaradhāriṇām |
9 | darpitānāṃ suvegānāṃ balasthānāṃ patākinām
śikṣitair yuddhakuśalair upetānāṃ narottamaiḥ |
10 | nakulaṃ sahadevaṃ ca dharmarājaṃ ca pāṇḍavam
nyavārayan naraśreṣṭhaṃ parivārya samantataḥ |
11 | tato duryodhano rājā śūrāṇāṃ hayasādinām
ayutaṃ preṣayām āsa pāṇḍavānāṃ nivāraṇe |
12 | taiḥ praviṣṭair mahāvegair garutmadbhir ivāhave
khurāhatā dharā rājaṃś cakampe ca nanāda ca |
13 | khuraśabdaś ca sumahān vājināṃ śuśruve tadā
mahāvaṃśavanasyeva dahyamānasya parvate |
14 | utpatadbhiś ca tais tatra samuddhūtaṃ mahad rajaḥ
divākarapathaṃ prāpya chādayām āsa bhāskaram |
15 | vegavadbhir hayais tais tu kṣobhitaṃ pāṇḍavaṃ balam
nipatadbhir mahāvegair haṃsair iva mahat saraḥ heṣatāṃ caiva śabdena na prājñāyata kiṃ cana |
16 | tato yudhiṣṭhiro rājā mādrīputrau ca pāṇḍavau
pratyaghnaṃs tarasā vegaṃ samare hayasādinām |
17 | udvṛttasya mahārāja prāvṛṭkālena pūryataḥ
paurṇamāsyām ambuvegaṃ yathā velā mahodadheḥ |
18 | tatas te rathino rājañ śaraiḥ saṃnataparvabhiḥ
nyakṛntann uttamāṅgāni kāyebhyo hayasādinām |
19 | te nipetur mahārāja nihatā dṛḍhadhanvibhiḥ
nāgair iva mahānāgā yathā syur girigahvare |
20 | te 'pi prāsaiḥ suniśitaiḥ śaraiḥ saṃnataparvabhiḥ
nyakṛntann uttamāṅgāni vicaranto diśo daśa |
21 | atyāsannā hayārohā ṛṣṭibhir bharatarṣabha
acchinann uttamāṅgāni phalānīva mahādrumāt |
22 | sasādino hayā rājaṃs tatra tatra niṣūditāḥ
patitāḥ pātyamānāś ca śataśo 'tha sahasraśaḥ |
23 | vadhyamānā hayās te tu prādravanta bhayārditāḥ
yathā siṃhān samāsādya mṛgāḥ prāṇaparāyaṇāḥ |
24 | pāṇḍavās tu mahārāja jitvā śatrūn mahāhave
dadhmuḥ śaṅkhāṃś ca bherīś ca tāḍayām āsur āhave |
25 | tato duryodhano dṛṣṭvā dīnaṃ sainyam avasthitam
abravīd bharataśreṣṭha madrarājam idaṃ vacaḥ |
26 | eṣa pāṇḍusuto jyeṣṭho jitvā mātula māmakān
paśyatāṃ no mahābāho senāṃ drāvayate balī |
27 | taṃ vāraya mahābāho veleva makarālayam
tvaṃ hi saṃśrūyase 'tyartham asahyabalavikramaḥ |
28 | putrasya tava tad vākyaṃ śrutvā śalyaḥ pratāpavān
prayayau rathavaṃśena yatra rājā yudhiṣṭhiraḥ |
29 | tad āpatad vai sahasā śalyasya sumahad balam
mahaughavegaṃ samare vārayām āsa pāṇḍavaḥ |
30 | madrarājaṃ ca samare dharmarājo mahārathaḥ
daśabhiḥ sāyakais tūrṇam ājaghāna stanāntare nakulaḥ sahadevaś ca tribhis tribhir ajihmagaiḥ |
31 | madrarājo 'pi tān sarvān ājaghāna tribhis tribhiḥ
yudhiṣṭhiraṃ punaḥ ṣaṣṭyā vivyādha niśitaiḥ śaraiḥ mādrīputrau ca saṃrabdhau dvābhyāṃ dvābhyām atāḍayat |
32 | tato bhīmo mahābāhur dṛṣṭvā rājānam āhave
madrarājavaśaṃ prāptaṃ mṛtyor āsyagataṃ yathā abhyadravata saṃgrāme yudhiṣṭhiram amitrajit |
33 | tato yuddhaṃ mahāghoraṃ prāvartata sudāruṇam
aparāṃ diśam āsthāya dyotamāne divākare |