Book 6 Chapter 93 | |
1 | saṃjaya uvāca |
1 | tato duryodhano rājā śakuniś cāpi saubalaḥ
duḥśāsanaś ca putras te sūtaputraś ca durjayaḥ |
2 | samāgamya mahārāja mantraṃ cakrūr vivakṣitam
kathaṃ pāṇḍusutā yuddhe jetavyāḥ sagaṇā iti |
3 | tato duryodhano rājā sarvāṃs tān āha mantriṇaḥ
sūtaputraṃ samābhāṣya saubalaṃ ca mahābalam |
4 | droṇo bhīṣmaḥ kṛpaḥ śalyaḥ saumadattiś ca saṃyuge
na pārthān pratibādhante na jāne tatra kāraṇam |
5 | avadhyamānās te cāpi kṣapayanti balaṃ mama
so 'smi kṣīṇabalaḥ karṇa kṣīṇaśastraś ca saṃyuge |
6 | nikṛtaḥ pāṇḍavaiḥ śūrair avadhyair daivatair api
so 'haṃ saṃśayam āpannaḥ prakariṣye kathaṃ raṇam |
7 | tam abravīn mahārāja sūtaputro narādhipam
mā śuco bharataśreṣṭha prakariṣye priyaṃ tava |
8 | bhīṣmaḥ śāṃtanavas tūrṇam apayātu mahāraṇāt
nivṛtte yudhi gāṅgeye nyastaśastre ca bhārata |
9 | ahaṃ pārthān haniṣyāmi sanitān sarvasomakaiḥ
paśyato yudhi bhīṣmasya śape satyena te nṛpa |
10 | pāṇḍaveṣu dayāṃ rājan sadā bhīṣmaḥ karoti vai
aśaktaś ca raṇe bhīṣmo jetum etān mahārathān |
11 | abhimānī raṇe bhīṣmo nityaṃ cāpi raṇapriyaḥ
sa kathaṃ pāṇḍavān yuddhe jeṣyate tāta saṃgatān |
12 | sa tvaṃ śīghram ito gatvā bhīṣmasya śibiraṃ prati
anumānya raṇe bhīṣmaṃ śastraṃ nyāsaya bhārata |
13 | nyastaśastre tato bhīṣme nihatān paśya pāṇḍavān
mayaikena raṇe rājan sasuhṛdgaṇabāndhavān |
14 | evam uktas tu karṇena putro duryodhanas tava
abravīd bhrātaraṃ tatra duḥśāsanam idaṃ vacaḥ |
15 | anuyātraṃ yathā sajjaṃ sarvaṃ bhavati sarvataḥ
duḥśāsana tathā kṣipraṃ sarvam evopapādaya |
16 | evam uktvā tato rājan karṇam āha janeśvaraḥ
anumānya raṇe bhīṣmam ito 'haṃ dvipadāṃ varam |
17 | āgamiṣye tataḥ kṣipraṃ tvatsakāśam ariṃdama
tatas tvaṃ puruṣavyāghra prakariṣyasi saṃyugam |
18 | niṣpapāta tatas tūrṇaṃ putras tava viśāṃ pate
sahito bhrātṛbhiḥ sarvair devair iva śatakratuḥ |
19 | tatas taṃ nṛpaśārdūlaṃ śārdūlasamavikramam
ārohayad dhayaṃ tūrṇaṃ bhrātā duḥśāsanas tadā |
20 | aṅgadī baddhamukuṭo hastābharaṇavān nṛpaḥ
dhārtarāṣṭro mahārāja vibabhau sa mahendravat |
21 | bhāṇḍīpuṣpanikāśena tapanīyanibhena ca
anuliptaḥ parārdhyena candanena sugandhinā |
22 | arajombarasaṃvītaḥ siṃhakhelagatir nṛpaḥ
śuśubhe vimalārciṣmañ śaradīva divākaraḥ |
23 | taṃ prayāntaṃ naravyāghraṃ bhīṣmasya śibiraṃ prati
anujagmur maheṣvāsāḥ sarvalokasya dhanvinaḥ bhrātaraś ca maheṣvāsās tridaśā iva vāsavam |
24 | hayān anye samāruhya gajān anye ca bhārata
rathair anye naraśreṣṭhāḥ parivavruḥ samantataḥ |
25 | āttaśastrāś ca suhṛdo rakṣaṇārthaṃ mahīpateḥ
prādurbabhūvuḥ sahitāḥ śakrasyevāmarā divi |
26 | saṃpūjyamānaḥ kurubhiḥ kauravāṇāṃ mahārathaḥ
prayayau sadanaṃ rājan gāṅgeyasya yaśasvinaḥ anvīyamānaḥ sahitaiḥ sodaraiḥ sarvato nṛpaḥ |
27 | dakṣiṇaṃ dakṣiṇaḥ kāle saṃbhṛtya svabhujaṃ tadā
hastihastopamaṃ śaikṣaṃ sarvaśatrunibarhaṇam |
28 | pragṛhṇann añjalīn nṝṇām udyatān sarvatodiśam
śuśrāva madhurā vāco nānādeśanivāsinām |
29 | saṃstūyamānaḥ sūtaiś ca māgadhaiś ca mahāyaśāḥ
pūjayānaś ca tān sarvān sarvalokeśvareśvaraḥ |
30 | pradīpaiḥ kāñcanais tatra gandhatailāvasecanaiḥ
parivavrur mahātmānaṃ prajvaladbhiḥ samantataḥ |
31 | sa taiḥ parivṛto rājā pradīpaiḥ kāñcanaiḥ śubhaiḥ
śuśubhe candramā yukto dīptair iva mahāgrahaiḥ |
32 | kañcukoṣṇīṣiṇas tatra vetrajharjharapāṇayaḥ
protsārayantaḥ śanakais taṃ janaṃ sarvatodiśam |
33 | saṃprāpya tu tato rājā bhīṣmasya sadanaṃ śubham
avatīrya hayāc cāpi bhīṣmaṃ prāpya janeśvaraḥ |
34 | abhivādya tato bhīṣmaṃ niṣaṇṇaḥ paramāsane
kāñcane sarvatobhadre spardhyāstaraṇasaṃvṛte uvāca prāñjalir bhīṣmaṃ bāṣpakaṇṭho 'śrulocanaḥ |
35 | tvāṃ vayaṃ samupāśritya saṃyuge śatrusūdana
utsahema raṇe jetuṃ sendrān api surāsurān |
36 | kim u pāṇḍusutān vīrān sasuhṛdgaṇabāndhavān
tasmād arhasi gāṅgeya kṛpāṃ kartuṃ mayi prabho jahi pāṇḍusutān vīrān mahendra iva dānavān |
37 | pūrvam uktaṃ mahābāho nihaniṣyāmi somakān
pāñcālān pāṇḍavaiḥ sārdhaṃ karūṣāṃś ceti bhārata |
38 | tad vacaḥ satyam evāstu jahi pārthān samāgatān
somakāṃś ca maheṣvāsān satyavāg bhava bhārata |
39 | dayayā yadi vā rājan dveṣyabhāvān mama prabho
mandabhāgyatayā vāpi mama rakṣasi pāṇḍavān |
40 | anujānīhi samare karṇam āhavaśobhinam
sa jeṣyati raṇe pārthān sasuhṛdgaṇabāndhavān |
41 | etāvad uktvā nṛpatiḥ putro duryodhanas tava
novāca vacanaṃ kiṃ cid bhīṣmaṃ bhīmaparākramam |