Book 6 Chapter 87 | |
1 | dhṛtarāṣṭra uvāca |
1 | irāvantaṃ tu nihataṃ dṛṣṭvā pārthā mahārathāḥ
saṃgrāme kim akurvanta tan mamācakṣva saṃjaya |
2 | saṃjaya uvāca |
2 | irāvantaṃ tu nihataṃ saṃgrāme vīkṣya rākṣasaḥ
vyanadat sumahānādaṃ bhaimasenir ghaṭotkacaḥ |
3 | nadatas tasya śabdena pṛthivī sāgarāmbarā
saparvatavanā rājaṃś cacāla subhṛśaṃ tadā antarikṣaṃ diśaś caiva sarvāś ca pradiśas tathā |
4 | taṃ śrutvā sumahānādaṃ tava sainyasya bhārata
ūrustambhaḥ samabhavad vepathuḥ sveda eva ca |
5 | sarva eva ca rājendra tāvakā dīnacetasaḥ
sarpavat samaveṣṭanta siṃhabhītā gajā iva |
6 | ninadat sumahānādaṃ nirghātam iva rākṣasaḥ
jvalitaṃ śūlam udyamya rūpaṃ kṛtvā vibhīṣaṇam |
7 | nānāpraharaṇair ghorair vṛto rākṣasapuṃgavaiḥ
ājagāma susaṃkruddhaḥ kālāntakayamopamaḥ |
8 | tam āpatantaṃ saṃprekṣya saṃkruddhaṃ bhīmadarśanam
svabalaṃ ca bhayāt tasya prāyaśo vimukhīkṛtam |
9 | tato duryodhano rājā ghaṭotkacam upādravat
pragṛhya vipulaṃ cāpaṃ siṃhavad vinadan muhuḥ |
10 | pṛṣṭhato 'nuyayau cainaṃ sravadbhiḥ parvatopamaiḥ
kuñjarair daśasāhasrair vaṅgānām adhipaḥ svayam |
11 | tam āpatantaṃ saṃprekṣya gajānīkena saṃvṛtam
putraṃ tava mahārāja cukopa sa niśācaraḥ |
12 | tataḥ pravavṛte yuddhaṃ tumulaṃ lomaharṣaṇam
rākṣasānāṃ ca rājendra duryodhanabalasya ca |
13 | gajānīkaṃ ca saṃprekṣya meghavṛndam ivodyatam
abhyadhāvanta saṃkruddhā rākṣasāḥ śastrapāṇayaḥ |
14 | nadanto vividhān nādān meghā iva savidyutaḥ
śaraśaktyṛṣṭinārācair nighnanto gajayodhinaḥ |
15 | bhiṇḍipālais tathā śūlair mudgaraiḥ saparaśvadhaiḥ
parvatāgraiś ca vṛkṣaiś ca nijaghnus te mahāgajān |
16 | bhinnakumbhān virudhirān bhinnagātrāṃś ca vāraṇān
apaśyāma mahārāja vadhyamānān niśācaraiḥ |
17 | teṣu prakṣīyamāṇeṣu bhagneṣu gajayodhiṣu
duryodhano mahārāja rākṣasān samupādravat |
18 | amarṣavaśam āpannas tyaktvā jīvitam ātmanaḥ
mumoca niśitān bāṇān rākṣaseṣu mahābalaḥ |
19 | jaghāna ca maheṣvāsaḥ pradhānāṃs tatra rākṣasān
saṃkruddho bharataśreṣṭha putro duryodhanas tava |
20 | vegavantaṃ mahāraudraṃ vidyujjihvaṃ pramāthinam
śaraiś caturbhiś caturo nijaghāna mahārathaḥ |
21 | tataḥ punar ameyātmā śaravarṣaṃ durāsadam
mumoca bharataśreṣṭha niśācarabalaṃ prati |
22 | tat tu dṛṣṭvā mahat karma putrasya tava māriṣa
krodhenābhiprajajvāla bhaimasenir mahābalaḥ |
23 | visphārya ca mahac cāpam indrāśanisamasvanam
abhidudrāva vegena duryodhanam ariṃdamam |
24 | tam āpatantam udvīkṣya kālasṛṣṭam ivāntakam
na vivyathe mahārāja putro duryodhanas tava |
25 | athainam abravīt kruddhaḥ krūraḥ saṃraktalocanaḥ
ye tvayā sunṛśaṃsena dīrghakālaṃ pravāsitāḥ yac ca te pāṇḍavā rājaṃś chaladyūte parājitāḥ |
26 | yac caiva draupadī kṛṣṇā ekavastrā rajasvalā
sabhām ānīya durbuddhe bahudhā kleśitā tvayā |
27 | tava ca priyakāmena āśramasthā durātmanā
saindhavena parikliṣṭā paribhūya pitṝn mama |
28 | eteṣām avamānānām anyeṣāṃ ca kulādhama
antam adya gamiṣyāmi yadi notsṛjase raṇam |
29 | evam uktvā tu haiḍimbo mahad visphārya kārmukam
saṃdaśya daśanair oṣṭhaṃ sṛkkiṇī parisaṃlihan |
30 | śaravarṣeṇa mahatā duryodhanam avākirat
parvataṃ vāridhārābhiḥ prāvṛṣīva balāhakaḥ |