Book 6 Chapter 74 | |
1 | saṃjaya uvāca |
1 | tato duryodhano rājā mohāt pratyāgatas tadā
śaravarṣaiḥ punar bhīmaṃ pratyavārayad acyutam |
2 | ekībhūtāḥ punaś caiva tava putrā mahārathāḥ
sametya samare bhīmaṃ yodhayām āsur udyatāḥ |
3 | bhīmaseno 'pi samare saṃprāpya svarathaṃ punaḥ
samāruhya mahābāhur yayau yena tavātmajaḥ |
4 | pragṛhya ca mahāvegaṃ parāsukaraṇaṃ dṛḍham
citraṃ śarāsanaṃ saṃkhye śarair vivyādha te sutān |
5 | tato duryodhano rājā bhīmasenaṃ mahābalam
nārācena sutīkṣṇena bhṛśaṃ marmaṇy atāḍayat |
6 | so 'tividdho maheṣvāsas tava putreṇa dhanvinā
krodhasaṃraktanayano vegenotkṣipya kārmukam |
7 | duryodhanaṃ tribhir bāṇair bāhvor urasi cārpayat
sa tathābhihato rājā nācalad girirāḍ iva |
8 | tau dṛṣṭvā samare kruddhau vinighnantau parasparam
duryodhanānujāḥ sarve śūrāḥ saṃtyaktajīvitāḥ |
9 | saṃsmṛtya mantritaṃ pūrvaṃ nigrahe bhīmakarmaṇaḥ
niścayaṃ manasā kṛtvā nigrahītuṃ pracakramuḥ |
10 | tān āpatata evājau bhīmaseno mahābalaḥ
pratyudyayau mahārāja gajaḥ pratigajān iva |
11 | bhṛśaṃ kruddhaś ca tejasvī nārācena samarpayat
citrasenaṃ mahārāja tava putraṃ mahāyaśāḥ |
12 | tathetarāṃs tava sutāṃs tāḍayām āsa bhārata
śarair bahuvidhaiḥ saṃkhye rukmapuṅkhaiḥ suvegitaiḥ |
13 | tataḥ saṃsthāpya samare svāny anīkāni sarvaśaḥ
abhimanyuprabhṛtayas te dvādaśa mahārathāḥ |
14 | preṣitā dharmarājena bhīmasenapadānugāḥ
pratyudyayur mahārāja tava putrān mahābalān |
15 | dṛṣṭvā rathasthāṃs tāñ śūrān sūryāgnisamatejasaḥ
sarvān eva maheṣvāsān bhrājamānāñ śriyā vṛtān |
16 | mahāhave dīpyamānān suvarṇakavacojjvalān
tatyajuḥ samare bhīmaṃ tava putrā mahābalāḥ |
17 | tān nāmṛṣyata kaunteyo jīvamānā gatā iti
anvīya ca punaḥ sarvāṃs tava putrān apīḍayat |
18 | athābhimanyuṃ samare bhīmasenena saṃgatam
pārṣatena ca saṃprekṣya tava sainye mahārathāḥ |
19 | duryodhanaprabhṛtayaḥ pragṛhītaśarāsanāḥ
bhṛśam aśvaiḥ prajavitaiḥ prayayur yatra te rathāḥ |
20 | aparāhṇe tato rājan prāvartata mahān raṇaḥ
tāvakānāṃ ca balināṃ pareṣāṃ caiva bhārata |
21 | abhimanyur vikarṇasya hayān hatvā mahājavān
athainaṃ pañcaviṃśatyā kṣudrakāṇāṃ samācinot |
22 | hatāśvaṃ ratham utsṛjya vikarṇas tu mahārathaḥ
āruroha rathaṃ rājaṃś citrasenasya bhāsvaram |
23 | sthitāv ekarathe tau tu bhrātarau kuruvardhanau
ārjuniḥ śarajālena chādayām āsa bhārata |
24 | durjayo 'tha vikarṇaś ca kārṣṇiṃ pañcabhir āyasaiḥ
vivyadhāte na cākampat kārṣṇir merur ivācalaḥ |
25 | duḥśāsanas tu samare kekayān pañca māriṣa
yodhayām āsa rājendra tad adbhutam ivābhavat |
26 | draupadeyā raṇe kruddhā duryodhanam avārayan
ekaikas tribhir ānarchat putraṃ tava viśāṃ pate |
27 | putro 'pi tava durdharṣo draupadyās tanayān raṇe
sāyakair niśitai rājann ājaghāna pṛthak pṛthak |
28 | taiś cāpi viddhaḥ śuśubhe rudhireṇa samukṣitaḥ
giriprasravaṇair yadvad girir dhātuvimiśritaiḥ |
29 | bhīṣmo 'pi samare rājan pāṇḍavānām anīkinīm
kālayām āsa balavān pālaḥ paśugaṇān iva |
30 | tato gāṇḍīvanirghoṣaḥ prādurāsīd viśāṃ pate
dakṣiṇena varūthinyāḥ pārthasyārīn vinighnataḥ |
31 | uttasthuḥ samare tatra kabandhāni samantataḥ
kurūṇāṃ cāpi sainyeṣu pāṇḍavānāṃ ca bhārata |
32 | śoṇitodaṃ rathāvartaṃ gajadvīpaṃ hayormiṇam
rathanaubhir naravyāghrāḥ prateruḥ sainyasāgaram |
33 | chinnahastā vikavacā videhāś ca narottamāḥ
patitās tatra dṛśyante śataśo 'tha sahasraśaḥ |
34 | nihatair mattamātaṅgaiḥ śoṇitaughapariplutaiḥ
bhūr bhāti bharataśreṣṭha parvatair ācitā yathā |
35 | tatrādbhutam apaśyāma tava teṣāṃ ca bhārata
na tatrāsīt pumān kaś cid yo yoddhuṃ nābhikāṅkṣati |
36 | evaṃ yuyudhire vīrāḥ prārthayānā mahad yaśaḥ
tāvakāḥ pāṇḍavaiḥ sārdhaṃ kāṅkṣamāṇā jayaṃ yudhi |